با وجود پتانسیل بالای کشاورزی در ایران، اما طی سال های قبل از انقلاب آن طور که باید و شاید استفاده حداکثری از این ظرفیت ها صورت نگرفت که خوشبختاته طی ۴۰ سال اخیر در تمامی زیربخش ها همچون دام و طیور، مکانیزاسیون، باغبانی و زراعت به رشد چشمگیری دست یافتیم که قابل مقایسه با قبل از پیروزی انقلاب نیست.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود رشد چند برابری جمعیت طی سال های بعد از انقلاب، اما بخش اعظم غذای کشور در داخل تامین می شود، این در حالی است که طی‌سال های قبل از انقلاب در بسیاری از زمینه ها همچون لبنیات، گوشت قرمز، گوشت مرغ، محصولات زراعی و باغی وارد کننده بودیم.
با توجه به توسعه مکانیزاسیون و افزایش ضریب بهره وری در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی همچون گندم، شکر، برنج، گوشت مرغ، گوشت قرمز و لبنیات علاوه بر رسیدن به خودکفایی و خوداتکایی در بسیاری از بازارهای هدف حرفی برای گفتن داریم.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین وضعیت تولید محصولات کشاورزی طی سال های بعد از انقلاب و دلایل دستیابی به رشد چشمگیر در این‌زیربخش‌ها با خبر شویم:
تأمین ۸۰ درصد لبنیات از طریق واردات قبل از انقلاب/ جلوگیری از قاچاق دام، امری مهم در بی‌نیازی از واردات گوشت
سعید سلطانی مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور درباره وضعیت صنعت دامپروری طی سال‌های بعد از انقلاب، اظهار کرد: در اوایل انقلاب با وجود جمعیت ۳۶ میلیون نفری، ۸۰ درصد لبنیات مورد نیاز از خارج از کشور تأمین می‌شد این در حالی است که هم اکنون با وجود جمعیت ۸۲ میلیون نفری علاوه بر تأمین نیاز داخل، حدود ۱ میلیون تن فرآورده لبنی به خارج از کشور صادر می‌شود.
او افزود: در سال ۶۳ با آوردن ۳ هزار رأس گاو هولشتاین شناسنامه‌دار از کانادا، استارت توسعه صنعت دامپروری زده شد به طوری که بعد از سال ۶۳ از گوساله نر برای تولید اسپرم و اصلاح نژاد استفاده می‌شد.
مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور ادامه داد: در حال حاضر عمده محصولات لبنی به عراق و افغانستان و مقدار محدودی به کانادا و فرانسه صادر می‌شود.
سلطانی با اشاره به اینکه ۱۰ درصد گوشت مورد نیاز کشور از طریق واردات تأمین می‌شود، بیان کرد: با افزایش بهره‌وری در وزن لاشه و بهبود تغذیه، امکان تأمین بیش از ۱۰ درصد نیاز گوشت کشور در داخل وجود دارد، این در حالی است که تعداد زیادی از گوساله‌های پرواری در کشور علاوه بر تولید گوشت، اشتغال‌زایی فراوانی در کشور ایجاد کردند.
این مقام مسئول ادامه داد: در حال حاضر تعداد قابل توجهی دام از مرز‌های کشور قاچاق می‌شوند که در صورت جلوگیری از این پدیده شوم، دیگر نیازی به واردات گوشت برای تأمین نیاز داخل نیست.
او با انتقاد از عدم اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، گفت: بنابر اصل ۴۴ قرار بود عمده کار‌ها به بخش خصوصی واگذار شود که متأسفانه تا کنون این امر صورت نگرفته است، این در حالی است که در گذشته سازمان گوشت داشتیم و هر زمانی که لازم بود، اقدام به خرید مازاد دام از دامداران و نگهداری آن پس از کشتار در مجتمع‌های گوشت می‌شد که متأسفانه هم اکنون دیگر خبری از مجتمع‌های گوشت نیست و به عبارت دیگر دامداران از این خدمات محروم شدند.
به گفته مدیرعامل اتحادیه دامداران کشور: با اجرای اصل ۴۴ و واگذاری امور به بخش خصوصی این امکان وجود دارد که حداکثر نوسانات قیمت طی سال از ۵ درصد فراتر نرود که متأسفانه در حال حاضر به سبب سودجویی عوامل واسطه و دلال، شاهد التهابات چشمگیر بازار هستیم.
تولید محصولات کشاورزی به بیش از ۱۰۵ میلیون تن رسید/ رشد حداقل ۵۰ درصدی تولید محصولات کشاورزی در سایه توسعه مکانیزاسیون
علی خان محمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی از افزایش چشمگیر تولید محصولات کشاورزی و دامی طی ۴۰ سال اخیر خبر داد و گفت: بنابر آمار طی سال‌های بعد از انقلاب در حوزه‌های دام و طیور، آبزی پروری، زراعت و باغبانی حداقل با رشد ۵۰ درصدی مواجه بودیم چرا که تکنولوژی دانش محور بودن و مکانیزاسیون با گذشته قابل قیاس نیست.
او افزود: طی سال‌های قبل از انقلاب مجموع تولید محصولات کشاورزی ۷ تا ۸ میلیون تن بود این در حالی است که علی رغم رشد چند برابری جمعیت، تولید محصولات کشاورزی به بیش از ۱۰۵ میلیون تن رسیده است.
مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی درباره آخرین وضعیت واردات محصولات کشاورزی طی سال‌های بعد از انقلاب، گفت: آمار‌ها نشان می‌دهد واردات محصولات کشاورزی نسبت به سال‌های قبل از انقلاب قابل قیاس نیست و در حوزه صادرات پیشرفت چشمگیری داشته‌ایم چرا که در شرایط فعلی در بخش کشاورزی به جایی رسیده‌ایم که در بسیاری از زمینه‌ها همچون آبزی پروری، باغبانی و دام و طیور می‌توان در صادرات حرفی برای گفتن داشت.
خان محمدی ادامه داد: طی سال‌های بعد از انقلاب برای بازاریابی و رایزنی محصولات کشاورزی در بازارهای صادراتی، سفارتخانه‌ها کاری نکردند که همین امر مشکلات متعددی را برای اقتصاد کشاورزان و جامعه مصرف ایجاد کرده است و همواره انتظار می‌رود مسئولان ذیربط توجه جدی بر این موضوعات داشته باشند.
حضور در آب‌های بین‌المللی طی سال‌های بعد از انقلاب
ارسلان قاسمی مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان از رشد قابل توجه تولید محصولات شیلاتی طی سال‌های بعد از انقلاب خبر داد و گفت: اگرچه تا قبل از پیروزی انقلاب فعالیت در بخش شیلات در سواحل شمال و جنوب کشور به ماهیان خاویاری و میگو و صادرات به بازارهای اروپایی و آمریکایی محدود بود و چیزی به اسم آبزی پروری تا قبل از پیروزی انقلاب وجود نداشت، اما طی سال‌های بعد از انقلاب توجه به آبزی پروری به دلیل پیشرفت فناوری، افزایش جمعیت، نیاز به اشتغال و استفاده از امکانات موجود در کشور از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است به طوری که علی رغم شرایط فعلی تحریم، ارزش صادرات محصولات شیلاتی به بیش از ۵۰۰ میلیون دلار می‌رسد.
او با اشاره به اینکه کیفیت محصولات شیلاتی در حوزه آبزی پروری قابل مقایسه با سال‌های قبل از انقلاب نیست، بیان کرد: در صنایع شیلات پیشرفت‌های قابل توجهی داشتیم به طوری که شناور‌های صیادی ما به آخرین تکنولوژی‌های روز مجهز هستند و همواره در آب‌های بین‌المللی اقدام به صید می‌کنند در حالی که تا قبل از پیروزی انقلاب در آب‌های بین‌المللی حضور نداشتیم.
به گفته مدیرعامل اتحادیه تکثیر، پرورش و صادرات آبزیان: تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، آب‌های داخلی در اختیار خارجی‌ها بود و در شرایط فعلی حضور کشتی‌های چینی در آب‌های جنوب تنها ناشی از رانت‌جویی و سوءاستفاده برخی افراد است، اما به طور کلی صید و صیادی در آب‌های داخلی بومی است.
قاسمی با بیان اینکه دستاورد‌های بخش شیلات قابل مقایسه با سال‌های قبل از انقلاب نیست، اظهار کرد: با وجود دستاورد‌های فراوان در حوزه شیلات و صادرات قابل توجه به بازارهای هدف، اما همچنان به سبب وجود ۳ هزار و ۳۰۰ کیلومتر نوار ساحلی از شمال تا جنوب، این دستاورد‌ها لایق کشور ما نیست که امیدواریم در دهه پنجم انقلاب در صنعت شیلات به جایگاه واقعی خود دست یابیم.
عظیم حجت عضو هیأت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی کشور در گفتگو با خبرنگار حوزه صنعت، تجارت و کشاورزی گروه اقتصادی باشگاه خبرنگاران جوان، از رشد ۵ برابری تولید مرغ طی ۴۰ سال اخیر خبر داد و گفت: تا قبل از انقلاب میانگین تولید و مصرف به ازاء هر نفر ۵ کیلوگرم بود این در حالی است که با وجود رشد ۲ و نیم برابری جمعیت میزان تولید نسبت به سرانه مصرف ۵ برابر شده است.
او با اشاره به اینکه رشد صنعت مرغداری طی ۴۰ سال اخیر قابل توجه بوده است، افزود: عمده رشد صنعت تولید در دهه هفتاد صورت گرفته به طوری که با ایجاد ظرفیت‌سازی در این صنعت، امکان تولید به ۳ میلیون تن مرغ بسته به کشش بازار وجود دارد.
عضو هیأت مدیره اتحادیه مرغداران گوشتی کشور با بیان اینکه فرهنگ مصرف مردم طی چند دهه اخیر تغییر کرده است، بیان کرد: طی ۳ الی ۴ دهه اخیر، مصرف پروتئین سفید در ایران نسبت به ظرفیت‌سازی مناسب طیور در مقایسه با دیگر کشور‌ها چشمگیر است که همین امر موجب شده سرانه مصرف مرغ در کشور ما نسبت به متوسط دنیا بالاتر باشد.
حجت ادامه داد: بنابر آمار متوسط سرانه مصرف مرغ در دنیا ۱۳ کیلوگرم است در حالی که در ایران به دلیل غیرمجاز بودن بسیاری از پروتئین‌ها و جایگزینی آن با مرغ، سرانه مصرف ۲۶ کیلوگرم است.
این مقام مسئول با بیان اینکه ظرفیت‌سازی به اندازه کافی در صنعت طیور انجام شده است، اظهار کرد: سالیانه ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن مرغ در کشور تولید می‌شود که با احتساب سرانه مصرف ۲۰۰ تن از این میزان مازاد سرانه کشور است که باید به بازارهای هدف صادر شود ضمن آنکه در صورت استفاده از حداکثری پتانسیل کشور، میزان مازاد به بیش از این رقم می‌رسد.
او در پایان تصریح کرد: علی رغم رشد قیمت محصولات پروتئینی از جمله گوشت مرغ طی سال‌های بعد از انقلاب، اما میزان مصرف، رشد چند برابری داشته است چرا که قیمت گوشت مرغ در برابر با سایر محصولات پروتئینی بسیار پایین‌تر است.