نتایج خوبی در رابطه با تاثیر افزودن اسید آمینه بر عملکرد طیور گزارش شده است (Saeed et al., 2018a and Saeed et al., 2018b). استرس حرارتی اثرات مضری بر مصرف خوراک، رشد و ضریب تبدیل غذایی در پرندگان دارد (Al-Hassani et al., 2001; Ekanayake et al., 2004; Li et al., 2015; Saeed et al., 2017; Mohammed et al., 2018). کاهش در عملکرد پرندگان می تواند به دلیل کاهش در قابلیت هضم مواد مغذی، افزایش تولید حرارت و کاهش ابقا پروتئین باشد (Fouad et al., 2016; Orhan et al., 2018). پرندگانی که در معرض استرس حرارتی قرار می گیرند، با کاهش فعالیت آمیلاز و مالتاز، قابلیت هضم پایین پروتئین و اسید آمینه در جیره های کامل و خوراک های انفرادی (Bayati et al., 2017) و کاهش جذب مواد معدنی مواجه می شوند (Belhadj et al., 2016; Goff, 2018). همچنین کاهش اندازه دستگاه گوارش در شرایط استرس حرارتی گزارش شده است (Orhan et al., 2018).
بیکربنات سدیم ترکیب کریستالی سفید رنگ و محلول در آب است و بعنوان یک ترکیب آنتی اسید شناخته می شود. بیکربنات سدیم بصورت محلول ساده برای کنترل pH آب که حاوی مقدار بالایی از کلرید است استفاده می شود (Whiting et al., 1991). استفاده از بیکربنات سدیم در خوراک یا آب تاثیر مثبتی بر عملکرد تولید (Ahmad et al., 2005; Khattak et al., 2012; Peng et al., 2013) ، کیفیت تخم مرغ (Kaya et al., 2004; Jiang et al., 2015) و پروفایل خون در پرندگان تحت استرس حرارتی قرار دارد (Kurtoglu et al., 2007). افزودن بیکربنات سدیم به جیره مرغ های تخم گذار، می تواند منجر به بهبود قابلیت هضم مواد مغذی از طریق افزایش غلظت یون سدیم (Fethiere et al., 1994) و بهبود تعادل الکترولیت ها در جیره (Borges et al., 2003) ، تامین یون بیکربنات مورد نیاز (Gorman & Balnave, 1994) و کاهش اتلافات ناشی از استرس حرارتی شود (Abbas et al., 2017). بنابراین بیکربنات سدیم به دلیل ارزان بودن و قابلیت دسترسی سریع،
می تواند بدون هیچ دغدغه ای در جیره طیور برای رهایی از عوارض جانبی ناشی از استرس گرمایی گنجانده شود.
مقالاتی در رابطه با اثرات مثبت بیکربنات سدیم بر سیستم ایمنی (Fouad et al., 2016) و قابلیت هضم مواد مغذی (Lin et al., 2006) در جوجه های گوشتی تحت استرس حرارتی گزارش شده است، اما در رابطه با مرغ های تخم گذار مطالعات اندکی انجام شده است.
هدف از این مطالعه بررسی اثر افزودن بیکربنات سدیم بر قابلیت هضم مواد مغذی و پاسخ ایمنی مرغ های تخم گذار در طول فصل تابستان در دمای بالای 40 درجه هست. برای این آزمایش از 160 مرغ تخم گذار لگهورن سفید 24 هفتگی استفاده شده است. در این آزمایش از 5 جیره آزمایشی استفاده شد که جیره 1 بدون بیکربنات سدیم و بعنوان گروه کنترل در نظر گرفته شده است و 4 جیره دیگر به ترتیب حاوی 0.5، 1، 1.5 و 2 درصد بیکربنات سدیم بود. تمام این پرندگان در ابتدای آزمایش و پس از آن با فواصل یک ماهه علیه ویروس بیماری نیوکاسل (ND) واکسینه شدند. نمونه خون در 10 روز پس از هر واکسیناسیون، جهت آنالیز آنتی بادی علیه ویروس نیوکاسل خونگیری انجام شد. برای آزمایش قابلیت هضم، نمونه های مدفوع در اوایل 37 هفتگی مرغ ها دو روز متوالی و با فاصله 3 ساعته جمع آوری شد.
براساس نتایج این آزمایش:
پاسخ ایمنی در برابر ویروس نیوکاسل، 10 روز پس از واکسیناسیون (ماه های اول، دوم و سوم) در مرغ های تغذیه شده با جیره های حاوی بیکربنات سدیم به طور معنی داری بالا بود.
قابلیت هضم ماده خشک، پروتئین خام، الیاف خام، عصاره اتری و جذب مواد معدنی در مرغ های تغذیه شده با جیره های حاوی بیکربنات سدیم به طور معنی داری بالا بود، جیره دارای 1 درصد بیکربنات سدیم بهترین نتیجه را داشت.
به طور کلی، افزودن بیکربنات سدیم به اندازه ۱ درصد در جیره مرغ های تخم گذار می تواند تاثیر مثبت معنی داری بر پاسخ ایمنی و قابلیت هضم مواد مغذی داشته باشد.