صنعت کنسانتره و آبمیوه بهعنوان یک صنعت استراتژیک محسوب میشود چرا که یک بشکه کنسانتره ۱۰ تا ۱۵ برابر یک بشکه نفت ارزآوری دارد هم باعث ایجاد اشتغالزایی میشود و هم اینکه سبب میشود محصول ایرانی از جمله انار به تمام دنیا صادر شود. در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی هم میتوان از کنسانتره ایرانی استفاده کرد.
خوشبختانه بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی شاهد پیشرفتهای چشمگیری در این صنعت و در بخش کشاورزی بودهایم در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید کنسانتره در کشور حدود ۱۳۰ هزار تن در سال بوده ولی متأسفانه حدود ۶۰ هزار تن تولید داریم و در حدود نیمی از ظرفیت تولید بلااستفاده است. بهعنوان مثال در حدود ۱۲ هزار تن در سال مصرف کنسانتره پرتقال است، ولی متأسفانه در حدود ۴ هزار تا ۴۵۰۰ تن در کارخانجات تولید میشود مابقی با وجود پتانسیل تولید در کشور از طریق واردات تأمین میشود.
دولت بایستی با ارایه بستههای حمایتی یا وامهای با سود کم و کمک بلاعوض به بخش کشاورزی کمک کند تا باغدار بتواند محصولی را تولید کند که برای تولید کنسانتره به صرفه باشد. تبدیل پرتقال به کنسانتره یا آبمیوه ارزش افزودهای به مراتب بالاتر حتی تا ۴ درصد پیدا میکند. ولی متأسفانه در شرایط فعلی باغدار تمامی محصول خود را به مصرف تازهخوری میرساند.
عمده تولید و مصرف آبمیوه در دنیا آب پرتقال است بههمین منظور میتوان با توجه به اینکه حجم زیادی پرتقال تولید داخل را برای تولید کنسانتره و آبمیوه به کارخانجات ارسال میشود از پوست پرتقال نیز پکتین تولید کرد. پکتین در صنایع مختلفی کاربرد دارد همچنین عطر و اسانس طبیعی نیز میتوان از این محصول تولید کرد.
تمامی این موارد زمانی میسر میشود که باغدار بتواند به آن حدی از سود برسد که میوه خود را به شرکتها و صنایع تبدیلی بفروشد دولت باید از باغدار حمایت کند تا صنایع تبدیلی هم بتواند در کنار آن چرخ صنعت را بچرخاند.
مسأله دیگر که سبب آزرده خاطری تولیدکنندگان شد و یا حتی برخی از واحدها را به تعطیلی کشانده است مسأله آبمیوههای قاچاق است که گریبانگیر این صنعت شده است. تا قبل از بحران ارزی، به کرات شاهد حضور آبمیوههای قاچاق در بازار مصرف بودیم و آنهم در شرایطی که کشور ظرفیت تولید ۱۳۰ هزار تن کنسانتره دارد. آبمیوههای قاچاق عملاً قدرت هرگونه عرض اندام را از فعالان این صنعت پرپتانسیل گرفته است. قاچاق آبمیوه مساویست با ورشکستگی واحدهای تولیدی و افزایش بیکاری در جامعه در شرایطی این محصولات از مبادی غیرقانونی بدون پرداخت عوارض و مالیات وارد کشور میشود که قیمت آن از محصول تولید داخل کمتر است و همین امر سبب میشود تا فروشنده با نگاه ویژه به حاشیه سود بالای آبمیوههای قاچاق تمایل به فروش آن داشته و انگیزهای هم برای فروش محصولات وطنی نداشته باشد. بعد از بهوجود آمدن بحران ارزی در کشور به نظر میرسید که از حجم و حضور این کالاها در بازار کاسته شود ولی متأسفانه همچنان شاهد حضور برندهای کشور مالزی، کره و حاشیه خلیجفارس هستیم. و سؤال اصلی این است که آیا با نرخ دلار فعلی هم قاچاق این کالا به صرفه است؟
کشور ایران نزدیک به یک درصد جمعیت دنیا و ۴ درصد تولید میوه جهان را برعهده دارد و این بدان معنا است که ایران ظرفیت مناسبی برای ایجاد اشتغال، پیشبرد صنایع تبدیلی و تولید محصولات جانبی از میوه دارد.
در حال حاضر بهترین و مرغوبترین انار و زرشک دنیا در ایران کشت میشود اما متأسفانه شاهد این هستیم که برخی از کشورها مثل هند و آذربایجان واریته انار ایرانی را از کشور خارج و مبادرت به کشت آن کردهاند و با کمال تعجب شاهد هستیم که برای محصولشان در ایران بازاریابی هم میکنند، به شخصه اعتقاد دارم اگر اقدام به موقعی برای حل این معضل نداشته باشیم سرنوشت انار هم به سرنوشت پسته دچار خواهد شد.
باید بپذیریم که اگر صنعت آبمیوه و کنسانتره ایران حرفی برای گفتن در بازار جهانی دارد پس دولت هم باید حمایت تمام قدی از این صنعت داشته باشد. در ایران شرکتهای بزرگی از جمله سارونه، شادلی و ناریننوش وجود دارد که با سابقه فعالیت ۴۰سال تولید در صنعت کنسانتره، آبمیوه ایران فعال هستند.