علی رغم آنکه قدمت تولید طلای سرخ در ایران به ۳ هزار سال پیش باز می‌گردد، اما همه ساله همزمان با فصل کشت نگرانی هایی مبنی بر قاچاق پیاز به کشورهای همجوار وجود دارد چرا که توسعه سطح زیر کشت در دیگر کشورها از سرخی روز افزون زعفران ایرانی می کاهد.
اگرچه ایران به عنوان بزرگترین تولیدکننده، بیش از ۹۵ درصد زعفران دنیا را تولید می کند، اما با استمرار قاچاق پیاز زعفران در آینده ای نه چندان دور دیگر حرفی برای گفتن در بازارهای هدف نداریم.
مسئولان و دست اندرکاران بخش کشاورزی معتقدند که مجازات قاچاق پیاز زعفران بازدارنده نیست و مسئولان امر باید مجازات سنگین تری همانند قاچاق دیگر کالاها در نظر بگیرند تا قاچاقچیان ریسک آن را نپذیرند و همه ساله مقادیر زیادی پیاز زعفران را از طریق چمدان از لب مرز خارج کنند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می رویم تا از آخرین دلایل استمرار قاچاق پیاز زعفران و بی توجهی وزارت جهاد کشاورزی به این امر مهم با خبر شویم:
متولیان تولید ساز و کار مناسبی برای قاچاق پیاز زعفران ندارند
علی حسینی عضو شورای ملی زعفران با اشاره به اینکه آینده بزرگترین تولید کننده زعفران با استمرار قاچاق پیاز در معرض خطر است، اظهار کرد: موضوع قاچاق پیاز زعفران مربوط به امسال و سال گذشته نیست و سالهاست که این موضوع در فصل کشت اتفاق می افتد.
وی افزود: علی رغم هشدارهای مکرر طی سنوات گذشته، اما ساز و کار منطقی و صحیح در ارتباط با برداشت و جابه جا کردن پیاز زعفران در زمان کاشت اتفاق نیفتاده است و انتظار می رود مسئولان امر سیاست گذاری مناسبی به کار گیرند.
حسینی با بیان اینکه سالهاست که از موضوع قاچاق پیاز زعفران رنج می بریم، گفت: علی رغم ارائه فرمول صحیح برای جذب پیاز مازاد کشاورزان، اما متاسفانه گوش شنوایی وجود ندارد.
عضو شورای ملی زعفران ادامه داد: با وجود آنکه مسئولان الگوی درستی برای جذب پیاز مازاد کشاورزان به کار نگرفتند، پیش بینی می شود که قاچاق پیاز زعفران با شدت ادامه یابد.
۲۰ درصد زعفران ایران توسط تجار افغان عرضه می شود
غلامرضا میری نایب رئیس شورای ملی زعفران ، با انتقاد از استمرار روند قاچاق پیاز زعفران اظهار کرد: با توجه به بارندگی اخیر، کشت زعفران با کمی تاخیر از ۲۰ تا ۲۵ اردیبهشت آغاز می شود که طبق روال همه ساله قاچاق پیاز همزمان با فصل کشت شروع می شود.
وی افزود: با توجه به نیاز بیشتر کشور افغانستان به پیاز زعفران، سال به سال بر میزان قاچاق افزوده می شود که این امر موجب شده ۱۰ درصد از زعفران صادراتی ما توسط کشور افغانستان به دست مشتریان برسد.
میری ادامه داد: به اعتقاد بنده سالیانه ۲۰ درصد زعفران تولیدی ایران به صورت قاچاق و قانونی از کشور خارج می شود و توسط تجار افغان به دست مشتریان می رسد.
نایب رئیس شورای ملی زعفران با بیان اینکه آینده تولید این محصول استراتژیک در معرض خطر است، گفت: با توجه به شناخت تجار افغان از بازارهای هدف، آنها به دنبال کشت و تولید زعفران در کشور خود هستند تا دیگر نیازی نباشد زعفران از ایران خریداری و پس از بسته بندی مجدد با برند خود به کشورها صادر کنند.
وی با اشاره به اینکه جریمه بازدارنده قاچاق پیاز زعفران نیست، گفت: اگرچه قاچاق مواد مخدر بسیار سنگین است، اما مجازات قاچاق پیاز زعفران کافی نیست چرا که قاچاقچیان تنها جریمه می شوند که این امر موجب شده به سبب سود حاصل از قاچاق در سال های آتی به کار خود ادامه دهند.
میری ادامه داد: استمرار قاچاق پیاز زعفران بدان معنا نیست که دستگاه های متولی نمی توانند جلوی این پدیده شوم را بگیرند.
جابه جایی زعفران در داخل استان ها سخت تر از افغانستان است
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی، با اشاره به اینکه قاچاق پیاز زعفران به قیمت نابودی تولید این محصول استراتژیک در کشور تمام‌می شود، اظهار کرد: بحث اولیه خروج پیاز زعفران از کشور خارج از بحث قاچاق بود و این اشتباه را دولت باید بپذیرد.
وی افزود: دولت یک اشتباه استراتژیک در خصوص پیاز زعفران داشت و آن هم این بود که پیاز مازاد بر نیاز کشاورزان را از طریق مراجع قانونی به افغانستان داد تا آنها جایگزین کشت خشخاش کنند.
حسینی صادرات قانونی پیاز زعفران را اشتباه فاحش دولت دانست و گفت: با صادرات پیاز زعفران برای خود رقیب قدرتمند ایجاد کردیم چرا که به سبب نیروی انسانی ارزان، زمین و آب کافی امکان تولید زعفران با قیمت مناسب در افغانستان وجود دارد.
این مقام مسئول با بیان اینکه جابه جایی پیاز زعفران در داخل کشور بسیار سخت است، گفت:جابه جایی زعفران از استان خراسان به فارس از لحاظ سیستم قرنطینه و منظر قاچاق نسبت به افغانستان بسیار سخت تر است.
به گفته وی، اگر مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به دنبال آن هستند که جایگاه خود به عنوان بزرگترین تولیدکننده در بازارهای هدف را حفظ کنیم، از این رو مجلس و وزارت جهاد کشاورزی باید قوانینی ایجاد کنند تا پیاز زعفران صادر نشود.
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با تاکید بر فرآوری و برندسازی محصول گفت: اگر می خواهیم در آینده حرفی برای تولید زعفران داشته باشیم، در برندسازی و فرآوری باید سرمایه گذاری کنیم چرا که طی سال های اخیر، اسپانیا زعفران ایرانی را با قیمت های نازلی خریداری و پس از فرآوری با برند خود به دیگر کشورها صادر می کند.
حسینی در پایان تصریح کرد: مجلس و وزارت جهاد کشاورزی برای ممنوعیت صادرات پیاز زعفران باید قوانین سخت گیرانه ایجاد کند.