امروز محمدرضا کلامی دبیر کارگروه ستاد تنظیم بازار گفته است که به منظور حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و حفظ روند تولید محصولات از جمله گوجه فرنگی و پیاز به منظور خرید حمایتی از این محصولات از سوی سازمان مرکزی تعاون روستایی، قرار است در اسرع وقت و پس از هماهنگی لازم در خصوص مقدار، قیمت خرید و همچنین نحوه تأمین منابع ریالی کمیته‌ای تشکیل و اقدام لازم در این خصوص را انجام دهند. در تصمیم کارگروه ستاد تنظیم بازار به زمان تشکیل این کمیته و جزئیات خرید و زمان پرداخت پول کشاورزان اشاره‌ای نشده است.
گزارش‌ها از منطقه جنوب کرمان حاکی است که کشاورزان صیفی‌کار به ویژه گوجه‌کاران و پیازکاران محصول خود را در مزرعه رها کرده و برداشت نمیکنند. دلیل آن پایین بودن بیش از اندازه قیمت فروش و بالا بودن هزینه‌ها است که آنها مجبورند مقداری هم از جیب خودشان پرداخت کنند.
علیرضا دژکامه کشاورز کرمانی به خبرنگار فارس گفت: «2 کامیون محصول گوجه فرنگی به تهران فرستادم و پس از کسر هزینه‌ها مجبور شدم 4 میلیون تومان هزینه حمل کامیون را از جیب خودم پرداخت کنم.»
دژکامه همچنین گفت: «گوجه فرهنگی را به قیمت 200 تا 700 تومان و پیاز را کیلویی 200 تومان از کشاورزان خریداری می‌کنند که برداشت آن به هیچ عنوان برای کشاورز به صرفه نیست.»
در طی هفته‌های گذشته گزارش‌های زیادی وجود داشته که کشاورزان منطقه جنوب از قیمت پایین محصولات صیفی خود به شدت ناراحت هستند و آنها را برداشت نمیکنند. حتی فیلم‌هایی در شبکه مجازی منتشر شد که خیارکاران بسته‌های 30 کیلویی خیار را به رودخانه می‌انداختند و پیازکاران گونی‌های پیاز را وسط خیابان خالی می‌کردند. ولی همان زمان قیمت این محصولات در تهران 10 برابر بود.
واکنش‌های مسئولان بخش کشاورزی و مسئولان مرتبط با بازار تنها همین بوده که قرار است کمیته‌ای برای خرید حمایتی از آنها تشکیل شود که البته زمان آن نیز هنوز روشن نیست.
دژکامه کشاورز کرمانی به خبرنگار فارس گفت: «اگر چنین اقدامی هم قرار است سازمان مرکزی تعاون روستایی انجام دهد آنقدر بی‌موقع است که چیزی نمانده آنها خریداری کنند. دولت باید مدیریت بحران کند نه اینکه هفته‌ها و ماه‌ها پس از بحران تازه کمیته‌ای تشکیل دهد و فکر نمیکنند که این کمیته‌ها اگر هم تشکیل بشود چه چیزی را درست خواهد کرد.»
وی افزود: «برنامه خرید حمایتی باید حداقل از 2 ماه پیش آغاز می‌شد که در این صورت حتی با خرید اندک هم بازار متعادل باقی می‌ماند و کشاورزان ضرر نمی‌کردند و البته هزینه زیادی هم به دولت برای خرید حمایتی تحمیل نمی‌شد.»
در قانون خرید تضمینی و قانون بهره‌وری کشاورزی برای خریدهای تضمینی و حمایتی از کشاورزان تأکید شده است. به طوری که این قیمت‌ها باید متناسب با تورم بازار باشد تا کشاورزان هم ضرر نکنند. اما نه تنها این قوانین نقض شده بلکه بی‌توجهی به کشاورزان، امنیت غذایی کشور را تهدید می‌کند.
کشاورز کرمانی می‌گوید: «فقر و بدبختی در منطقه کرمان بیشتر شده است کارهای خلافی که انجام می‌شود عمدتاً ریشه آنها در فقر و نداری است، چرا باید از کشاورز حمایت نشود تا آنها برای تأمین لقمه‌ای نان دست به کارهای خلاف بزنند. به هر حال اقدام ستاد تنظیم بازار برای تشکیل کمیته خرید حمایتی به نوش دارو پس از مرگ سهراب بیشتر شباهت دارد که کسانی که اندک اطلاعی از مدیریت دارند واقعاً خنده‌شان می‌گیرد. به ویژه در بخش کشاورزی که به صورت زنجیره تولید باید مدیریت شود فرآیندهای پسین و پیشین دارد که همه اینها سلسله‌وار به هم متصل هستند نمی‌شود فرایندهای پیشین را فراموش کرد و انتظار نتیجه مطلوب از فرایندهای پسین داشت.»
اما مسعود اسدی رئیس تشکل‌های بخش کشاورزی مسئله را به بی‌توجهی دولت مرتبط می‌داند و می‌گوید: «متأسفانه دولت به بخش کشاورزی توجه نمی‌کند و اقداماتی هم برای بخش‌های بازرگانی آن انجام نمی‌دهد. از زمانیکه قانون انتزاع معلق مانده است متولی خرید حمایتی هم مشخص نیست. سال گذشته که اجرای قانون انتزاع با مسئولیت وزارت جهاد بود، سازمان مرکزی تعاون روستایی خرید حمایتی از گوجه‌کاران را انجام داد اما امسال با معلق شدن این قانون وزارت صمت نمی‌داند چه باید بکند. سرگردانی در مدیریت بازار محصولات کشاورزی امسال باعث شده گوجه‌کاران به این وضع دچار شوند.»
اسدی به خبرنگار فارس گفت: «داشتن زیرساخت مناسب صادراتی و صنایع تبدیلی و تکمیلی می‌تواند به تعادل قیمت بازار کمک کند. پس از اینکه 2 ماه است کشاورزان از وضعیت بازار می‌نالند به تازگی با صادرات این گونه محصولات موافقت شده است در حالیکه این اقدامات باید خیلی پیش‌تر از این انجام می‌شد. صادرات به عنوان یک سوپاپ اطمینان برای ثبات قیمت محصول در بازار است.»
وی افزود: «در مورد صنایع تکمیلی و تبدیلی هم شرایط به همین منوال است به طوریکه یا این صنایع کافی نیستند و یا پراکنش مناسب ندارند یعنی در استانی که محصول صیفی تولید می‌شود صنایع تبدیلی محصولات دیگر وجود دارد. »
اسدی گفت: «در بسیاری موارد مدیریتی برای تبدیل محصولات به فرآوری هم وجود ندارد. مثلاً به جای اینکه این محصولات در مزارع بمانند دولت می‌تواند آنها را مدیریت کرده از کشاورزان خریداری کند و به محصولات فرآوری شده از قبیل رب گوجه فرنگی تبدیل کند و به چندین برابر قیمت بفروشد اما این حداقل اقدام را نیز انجام نمی‌دهد.»
مدیریت در هر بخشی به ویژه بخش کشاورزی باید پیشگیری کننده از بحران باشد وگرنه مقابله پس از بحران بسیار سخت خواهد بود.
وزارت کشاورزی و وزارت صمت باید برنامه‌ریزی کنند که 4.5 میلیون بهره‌بردار کشاورزی با 18 میلیون هکتار زمینی که کشت می‌شود بتوانند حداکثر امنیت غذایی را برای کشور تولید کنند. برنامه‌ریزی آنها نخست باید به سمت محصولات استراتژیک سوق یابد که نقش عمده‌ای در افزایش ضریب خوداتکایی کشور دارد.
ایران سالانه 120 میلیون محصول کشاورزی تولید می‌کند که متأسفانه بخش عمده‌ای از آن به محصولات غیر ضرور و آب‌بر اختصاص دارد و در کنار آن به دلیل آماده نبودن بسترهای صادراتی باعث هدر رفتن سرمایه ملی می‌شود.
سالانه 5.5 میلیون تن گوجه فرنگی در کشور تولید می‌شود که بخش قابل توجهی از آن فاسد شده و از بین می‌رود. حتی سردخانه‌های مناسب انبارداری هم در کشور وجود ندارد. میزان فساد محصولات در کشور ما حدود 40 درصد است که اگر از این میزان فساد جلوگیری شود امنیت غذایی کشور به 100درصد خواهد رسید.
کشور در کنار تولید بیش از اندازه محصولات صیفی بیش از 90 درصد دانه‌های روغنی و در همین حدود خوراک دام و طیور وارد می‌کنند. همچنین سالانه حدود یک میلیون تن برنج و یک میلیون تن شکر وارد کشور می‌شود و اینها به اندازه‌ای تأثیر منفی دارد که تمام مؤلفه‌های مثبت دیگر بخش‌های تولید را زیر سؤال می‌برد.
دولت باید نظارتی بر بخش بازار محصولات کشاورزی داشته باشد و این بخش را از آفت مدیریت‌های جزیره‌ای بتواند دور نگه دارد.