براساس اعلام موسسه گیاه پزشکی کشور، سنک بذرخوار در سال های گذشته در مزارع کلزا به عنوان آفت پایان فصل فعالیت کرده و حشرات کامل آن در پایان فصل رشد کلزا و همزمان با رسیدن غلاف ها، دانه ها و حتی پس از برداشت با تراکم بالا در مزارع وجود داشت که به دلیل جمعیت زیاد، در بعضی مواقع به مزارع و باغهای مجاور حمله کرده و باعث خسارت می شد. در سال زراعی ۱۳۹۸-۱۳۹۷ به دلیل شرایط اقلیمی، تراکم این آفت به طور چشمگیری افزایش یافت و به صورت میلیونی قبل از مرحله گلدهی در مزارع کلزا مشاهده شد و خسارت آن در مراحل مختلف رشدی گیاه کلزا نظیر گل و غلاف قابل مشاهده بود.
با توجه به زمان آلودگی بوته، علایم به صورت ضعف و کوتاهی بوته، ریزش گل و غنچه، عدم رشد و کوچک ماندن غلافها، عدم تشکیل دانه در غلاف، پوک شدن و یا ریز بودن دانه ها مشاهده شد که بسیار شبیه به خسارت شته مومی بود.
با توجه به مشاهده آفت سنک بذرخوار از سال ۱۳۸۵ در مزارع کلزا، دستورالعمل مدیریت این آفت توسط موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور تهیه و منتشر و در سال ۱۳۹۸ نیز به روزرسانی شد، که از طریق سایت موسسه (www.iripp.ir)، سازمان حفظ نباتات و تالار ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی برای عموم قابل دریافت است.
طبق اعلام موسسه گیاه پزشکی، در این راستا کارگروه پایش در سطح ملی و بازدید از مزارع کلزا در استان های خسارت دیده از این آفت تشکیل شد و به منظور مدیریت جمعیت و جلوگیری از خسارت آفت، نیاز به دانستن دقیق زیست شناسی و پایش جمعیت آن است که تاکنون اقداماتی شامل پایش مرتب مزارع کلزا بهویژه بعد از گل و همزمان با تشکیل غلافها برای اطلاع از وجود و انبوهی انجام شد. این پایش در مزرعه نیزشامل رویت و شمارش آفت روی قسمت های بالای گیاه، نصب تله های حاوی مواد جلب کننده کیمیا پیام(سمیوکمیکال)، نصب کارت های زرد در ارتفاع ۲۰-۱۵ سانتیرمتری از سطح زمین،استفاده از تله های زمینی بامواد جلب کننده غذایی، بازدید مرتب کف مزرعه و تورزنی حاشیه مزارع به منظور مشاهده اولین حضور آفت و ردیابی آفت بر روی علف های هرز و یا سایر گیاهان زراعی میزبان است.
دستورالعمل جهت مدیریت آفت سنک بذرخوار کلزا
۱-برداشت بهموقع کلزا سبب میشود که غذای مناسب برای تکثیر آفت از دسترس آن خارج شود.
۲-افزایش جمعیت سنک بعد از برداشت محصول وابسته به وجود دانههای ریزشکرده کلزا و نیز دسترسی به بقایای گیاهی کلزا و علفهای هرز در مزرعه است. بنابراین توصیه می شود، بعد از برداشت محصول، بقایای گیاهی جمعآوری و از دسترس سنک خارج شود.
۳- از آنجا که این سنک تخمهای خود را در خاک و یا بقای گیاهی در سطح خاک قرار میدهد و حشرات کامل و پورهها هم در شکافهای درون خاک رفت و آمد دارند، بههم خوردن این روزنهها و شکافها باعث مرگومیر سنکها میشود. از اینرو بهمنظور کاهش جمعیت سنک انجام شخم عمیق بعد ازبرداشت و درصورت امکان آبیاری مزرعه توصیه میشود.
۴-در صورت تراکم بالای آفت، محلولپاشی مزارع آلوده و نیز مزارع همجوار برای جلوگیری از صدمه سنک کلزا با یکی از دو ترکیب کلرپیریفوس ۸/۴۰% امولسیون به نسبت ۵/۱ لیتر در هکتار و مالاتیون ۵۷% امولسیون به نسبت ۲ لیتر در هکتار می توان از خسارت جلوگیری کرد.