امسال مشکلاتی در خرید تضمینی گندم وجود دارد که اگر برطرف نشود، زنگ خطر تکرار معضل سال گذشته که به رغم اعلام خودکفایی پیشاپیش از سوی مسئولان مجبور به واردات 3.5 میلیون تن گندم شدیم، از اکنون به صدا در آمده است.
مسئولان وزارت جهاد کشاورزی میزان تولید گندم در سال گذشته را ابتدا 14 میلیون تن و میزان خرید تضمینی گندم را بیش از 10 میلیون تن پیش‌بینی کردند، اما در نهایت خرید گندم بنا به آمار خود وزارتخانه کمتر از 8 میلیون تن شد و دولت برای تامین داخل بیش از 3 میلیون تن واردات کرد.
*اشکالات خرید تضمینی گندم همچنان وجود دارد
خرید تضمینی گندم در سال گذشته اشکالاتی داشت که اگر امسال اینها برطرف نشود وضعیت سال گذشته دوباره تکرار خواهد شد، پایین بودن قیمت خرید، عدم پرداخت به موقع پول کشاورزان از سوی دولت، نفوذ دلالان و قیمت گران گندم در کشورهای همسایه باعث شد خرید گندم از کشاورزان در مسیر عادی خود پیش نرود و آنها به جای اینکه گندم را به سیلوهای دولت تحویل دهند، به دلالان و واسطه‌ها دادند و بخشی از آن از کشور خارج شد، تعدادی از کشاورزان هم گندم خود را در انبارها به امید افزایش قیمت نگه داشتند و در نهایت مجبور شدند بعنوان خوراک دام به مرغداران بفروشند.
*قیمت بالای خوراک دام
بالا بودن قیمت خوراک دام در سایه عدم نظارت دولت باعث شد کشاورزان مجبور شوند گندم خود را به پول نقد به مرغداران و کارخانه‌های تبدیل کنسانتره بفروشند و نتیجه آن فروش محصول به ثمن بخس از سوی کشاورز و سود سرشار این کارخانه‌داران بود که دسترنج آنها را در انبارهایشان پر کردند و به قیمت گران فروختند، امسال هم قیمت خوراک دام گرانتر از گندم است و بیم آن می‌رود که امسال نیز این محصول خوراک دام شود.
*دلالان خرید تضمینی گندم را تهدید کردند
مشکل خریدتضمینی گندم امسال نیز پابرجاست و این سوال مطرح است که آیا چرخه ناقص خرید تضمینی سال گذشته امسال هم تکرار خواهد شد؟ دولت از 3.5 میلیون تن گندمی که خریداری کرده هنوز 30 درصد پول آنها را پرداخت نکرده است. بسیاری از کشاورزان برای تامین هزینه‌های جاری و نیز تامین نهاده‌های کشت بعد بخشی از پول فروش محصول را پیش‌خور می‌کنند و به این دلیل همواره در برابر پیشنهادهای دلالانی که پول نقد می‌دهند آسیب پذیر هستند.
ضمن اینکه این دلالان که شبکه مویرگی آنها در همه بخش‌های کشاورزی از جمله گندم ریشه دوانده، رها شده‌اند و دولت برنامه‌ای چه به لحاظ مدیریتی و چه قوه قهری برای کنترل آنها ندارد و نتیجه آن فربه شدن روزانه آنها و در مقابل نحیف شدن کشاورزان است و چنین می‌شود که آنها روز به روز بر مدل خانه‌ها و ماشین‌های لوکس‌شان اضافه می‌کنند و کشاورزان به نان شب هم محتاجند.
*نرخ بالای گندم در کشورهای همسایه
مورد بعدی که خرید تضمینی امسال گندم را تهدید می‌کند، بالا بودن قیمت این محصول در کشورهای همسایه است که اشتیاق برای قاچاق را بیشتر کرده است، هرسال در تعیین نرخ خرید تضمینی، کارشناسان به تعیین قیمت مناسب هشدار می‌دهند، اما دولت کار خودش را می‌کند. قیمتی که دولت امسال برای گندم پس از اصلاحات مکرر تعیین کرد کیلویی 2700 تومان است که قیمت آن در کشورهای عربی خیلی بالاتر از این رقم است و این تهدید خروج گندم از کشور همانند سال گذشته را بیشترکرده است.
*قطع ردیف اعتباری خودکفایی گندم
قطع ردیف اعتباری طرح خودکفایی گندم، مشکل دیگری است که روی این محصول استراتژیک فشار می‌آورد، 17 سال پیش اعتباری که برای این طرح اختصاص یافته بود 35 میلیارد تومان بود که با تورم موجود این رقم الان به 500 میلیارد تومان باید می‌رسید، این اعتبارات برای تامین ماشین آلات کشاورزی مورد نیاز و بذور اصلاح شده استفاده می‌شد که در حقیقت موتور محرک تولید به حساب می‌آید با قطع این ردیف اعتباری این طرح نیز در معرض تهدید قرار گرفته است.
*دولت یارانه 70 درصدشرکت‌های تولید کننده بذر را نداد
مشکل بعدی این است که دولت 70 درصد یارانه شرکت‌های تولید کننده بذر را هنوز پرداخت نکرده است، این شرکت‌ها باید بذر کشت بعدی را آماده کنند که از دو سه ماه دیگر آغاز خواهد شد، بذر مهمترین بخش تولید گندم است و عدم تامین گندم اصلاح شده تولید و خرید تضمینی سال آینده را با مشکل مواجه خواهد کرد.