اثر تغذیه بر ترکیبات شیر

مبلغی که یک تولید کننده شیر دریافت می کند، به سه فاکتور اساسی بستگی دارد: ۱- میزان شیر تولیدی، ۲- میزان پروتئین و چربی شیر ۳- کیفیت شیر (فاکتورهایی از قبیل شمارش باکتریایی، شمار سلول ها، بقایای داروهای استفاده شده و نقطه انجماد شیر). به هر اندازه که چربی و پروتئین شیر بیشتر باشد قیمت شیر افزایش می یابد. بعنوان مثال در آلمان، قیمت شیر براساس پروتئین 3.4% و چربی 4% تعیین می شود. به ازای افزایش میزان پروتئین و چربی شیر قیمت شیر نسبت به قیمت پایه افزایش می یابد. علاوه بر این، تغییر در ترکیب شیر،

می تواند نشانگر هر گونه چالش تغذیه ایی و سلامتی در گله باشد. اگر روش های آنالیز انفرادی قابل انجام باشد، این چالش ها در تک تک گاوها قابل شناسایی است.

 

 

ترکیبات شیر تحت تاثیر تغذیه نیز می باشد. جیره مصرف شده در شکمبه گاوها، به کمک هزاران میکروب تخمیر می شود. ترکیبات تخمیری متفاوت حاصل از میکروب ها، ترکیبات شیر شامل پروتئین، لاکتوز و چربی شیر را تعیین می کند. (شکل ۱).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

اسید پروپیونیک ۱۸ تا ۲۰ درصد کل اسیدهای چرب فرار را تشکیل می دهد و پیشساز لاکتوز شیر می باشد. میزان لاکتوز شیر تقریبا ثابت است، بنابراین برای حجم شیر تولید شده در غده پستان، از اهمیت بالایی برخوردار است. ترشح لاکتوز در لومن آلوئولهای پستان، فشار اسمزی در مایعات خون را افزایش می دهد. برای به تعادل رساندن فشار اسمزی، آب از سیستم عروقی خارج می شود. تعادل با غلظت لاکتوز ۵/۴ تا ۵ درصد در آلوئول های شیری حاصل می شود. حتی هنگامی که جیره غذایی از نظر انرژی دارای کمبود است، محتوای لاکتوز شیر نسبتا ثابت باقی می ماند.

 

 

میزان چربی شیر از طریق اسید استیک و بوتیریک حاصل از تخمیر در شکمبه تعیین می شود، که به ترتیب ۵۰ تا ۶۰ درصد و ۱۲ تا ۱۸ درصد از کل اسیدهای چرب فرار را تشکیل می دهند. جیره و شرایط  باکتری های تولید کننده متان در شکمبه به طور معنی داری نسبت اسیدهای چرب فرار را تحت تاثیر قرار می دهد، به طوریکه جیره های غنی از نشاسته، میزان چربی شیر را کاهش می دهد. به همین خاطر، جیره متعادل علاوه بر تامین سلامتی شکمبه، باید تولید هر چه بیشتر چربی شیر را نیز حمایت و از بروز اسیدوز نیز جلوگیری کند. علاوه بر میزان چربی شیر، ترکیب چربی شیر نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است و نقش مهمی در تفسیر سلامتی گله شیری دارد.

 

تنها ۴۰ درصد چربی شیر از کربوهیدرات های تجزیه شده در شکمبه حاصل می شود و ۶۰ درصد باقی مانده، از متابولیسم اسیدهای چرب فرار دستگاه گوارش و اسید های چرب آزاد حاصل از تجزیه چربی بدن می باشد. علاوه بر ترکیب خوراک (الیاف، کربوهیدرات ها و چربی)، میزان چربی شیر و ترکیب شیر  همچنین تحت تاثیر عوامل مختلفی از قبیل سلامتی متابولیکی گاوها قرار می گیرد. بیشبود اسیدهای چرب بلند زنجیر(حاصل از تخمیر علوفه و تجزیه چربی بدن) در خون، از تجزیه و تولید مجدد چربی های کوتاه و متوسط زنجیر جلوگیری می کند. 

 

 

تولید پروتئین شیر در گاوهای شیری، تحت تاثیر فاکتورهای متعددی قرار می گیرد. که می توان به پتانسیل ژنتیکی حیوان، مدیریت گله و جیره اشاره کرد. مهمترین مواد مغذی جیره که تولید پروتئین شیر را تحت تاثیر قرار می دهند، انرژی و تامین کافی پروتئین قابل استفاده توسط حیوان می باشد. درک چگونگی تاثیر هر یک از اجزای خوراک بر تولید پروتئین شیر کلیدی برای بهینه کردن بازدهی و تولید پروتئین شیر می باشد. نوع انرژی تامین شده در جیره، تاثیر معنی داری بر عملکرد شیری گله دارد. کربوهیدرات ها نمایانگر بخش عمده ای از عناصر انرژی در جیره هستند و عمدتا به سه شکل غیر قابل تجزیه در دستگاه گوارش، سریع تجزیه و کند تجزیه وجود دارند که بوسیله میکروارگانیسم های شکمبه تجزیه می شوند. از تخمیر شکمبه ای کربوهیدرات ها، پروپیونات، استات، بوتیرات و لاکتات حاصل می شود. تغییر در نسبت علوفه به کنسانتره جیره، منجر به تغییر در تولید پروتئین شیر می شود. زمانی که جیره دارای علوفه بالا یا کنسانتره بالا باشد، تولید پروتئین شیر روند کاهشی نشان داده است. جیره ی دارای مقدار قابل توجهی کربوهیدرات قابل تخمیر در شکمبه، بدون هیچگونه تغییر در پروتئین جیره، باعث بهبود تولید پروتئین شیر می شود. این بهبود تا اندازه ای به دلیل افزایش جریان میزان پروتئین میکروبی به سمت روده باریک می باشد و همچنین باعث تحریک افزایش سنتز پروتئین شیر از طریق بهبود انرژی جیره می باشد.