سال گذشته بود که عرضه جو، ذرت و کنجاله سویا به سامانه بازارگاه نهاده های کشاورزی منتقل شد تا چوب دلالی را از لابه لای چرخ خوراک دام و طیور بردارد و تغذیه ارزان و آسان را به مرغداران و دامداران برساند.
این سامانه مجازی دل خوشی های بزرگی برای سرو سامان گرفتن بازار آشفته نهاده های دامی به وجود آورد اما گلایه های مشتری های این بازار گواهی می دهد این سامانه آنگونه که انتظار می رفت نتوانست رضایت جامعه هدف خود را جلب کند.
مدت زمان بسیار محدود ثبت سفارش برای خریداران و از آن سو طولانی بودن زمان تحویل نهاده یکی از ایرادهای مهم سامانه بازارگاه است که رییس اتحادیه مرغ گوشتی همدان از آن انتقاد می کند.
داوود شعبانلو به نیابت از مرغداران استان همدان می گوید: ۷۲ ساعت برای خرید از بازارگاه در نظر گرفته شده که بسیار اندک است و جمع آوری میلیاردها تومان بهای نهاده از صدها تولیدکننده و واریز وجه به حساب این سامانه نیاز به زمان بیشتری دارد، موضوعی که از دید طراحان این بازار مجازی مغفول مانده و سرمنشا بسیاری از دلخوری ها شده است.
به گفته او نهاده مورد نیاز بسیاری از متقاضیان را نمی توانیم در موعد مقرر خریداری کنیم و دوباره دست به دامن واسطه و دلالان برای سیر کردن شکم مرغها و دامهایشان می شوند.
این درحالی است که بعد از سپری شدن زمان ۷۲ ساعت، خرید از این سامانه آزاد می شود و این مصداق بارز تقویت دلالی است و بدین گونه سهمیه تولیدکنندگان این منطقه به راحتی از کف رفته و به چنگ سودجویان می افتد.
بدعهدی فروشنده ها و تاخیر در ارسال نهاده خریداری شده به تولیدکننده ها مشکل دیگری است که شعبانلو به آن اشاره می کند، طبق گفته های او سامانه بازارگاه پس از واریز وجه و ثبت سفارش به شرکتهای فروشنده ۱۰ روز فرصت می دهد تا محموله را به خریدار تحویل بدهد؛ آرزویی که تاکنون رنگ واقعیت نگرفته و این مدت آنقدر کش می آید که صبر و حوصله خریداران لبریز می شود.
رییس اتحادیه مرغ گوشتی همدان از متولیان سامانه بازارگاه می خواهد که برای فروشندگان بدقول جریمه دیرکرد اعمال شود و سود سرمایه ای که در اختیار آنهاست براساس نرخ روز محاسبه و به خریداران پرداخت شود تا نه سیخ بسوزد و نه کباب.
منکر نقایص بازارگاه نیستیم
رییس سازمان جهادکشاورزی همدان در دفاع از سامانه بازارگاه توضیح می دهد که اهمیت مدیریت و برنامه ریزی فرآیندهای تولید، تامین، حمل و نقل، ذخیره سازی و توزیع محصولات استراتژیک کشاورزی موجب شد سامانه بازارگاه نهاده های کشاورزی طراحی و پیاده سازی شود.
منصور رضوانی جلال نه تنها نقایص این سامانه را انکار نمی کند بلکه بر آن صحه گذاشته و می گوید: بازارگاه در اوایل راه اندازی مشکلات بسیاری داشت که این مسائل به صورت مکتوب گزارش و تاکنون برخی از آنها مرتفع و در آخرین نامه نگاری مورخ اواخر خرداد نیز بخشی دیگر از کم و کسری های موجود برای اصلاح و بازنگری گزارش شده است.
به اعتقاد او پیش از این، طرفین معامله خوراک دام هیچ اثری از خود به جا نمی گذاشتند و جایی ثبت نمی شد اما در بازارگاه میزان داد و ستد نهاده های کشاورزی ثبت و ضبط شده و بانک اطلاعاتی سودمندی تشکیل داده که فواید بسیاری دارد.
رضوانی جلال تاکید می کند نهاده های دامی با ارز دولتی وارد کشور شده و در این سامانه عرضه می شود تا دست دلالان و سودجویان از این بازار کوتاه شود و در عین حال این اقلام از شبکه توزیع رسمی کشور خارج نشود.
ترازوی نامیزان عرضه و تقاضا
رییس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی همدان تاکید کرد: وزارت جهادکشاورزی نباید به خواسته های مرغداران و دامداران که نخستین حلقه تولید محسوب می شوند، بی تفاوت باشد.
علی اصغر زبردست با ابراز گلایه از سیستم عرضه نهاده در این سامانه می گوید: کارخانه های روغن کشی در حالی کنجاله سویا به خریداران می فروشند و بهایش را دریافت می کنند که شواهد و مستندات حکایت از این دارد که انبارهای این صنایع خالی از سویا است و این فرایند «پیش فروش» ضرر و زیان فراوانی به خریداران تحمیل می کند که سزاوار نیست.
او از کافی نبودن نهاده عرضه شده در این سامانه هم انتقاد کرد و گفت: وقتی خرید و فروش تمام نهاده ها طبق دستور دولت باید از طریق بازارگاه انجام شود پس باید نهاده به میزان کافی برای هر استان تامین شود که شوربختانه موجودی این سامانه کفایت نمی کند به طوری که در سه ماهه گذشته تنها ۳۰ درصد ذرت مورد نیاز مرغدار و دامدار این منطقه فراهم شده است.
زبردست می گوید: بانک کشاورزی یکی از پایه های اصلی سامانه بازارگاه است و طبق دستورالعمل های موجود این بانک متعهد به تامین نقدینگی مورد نیاز خریداران در سیستم بازارگاه شده، اتفاقی که تاکنون کمتر دیده و شنیده ایم.
کمبود سرمایه در بانک کشاورزی
حالا که بانک کشاورزی مقصر شناخته شده، معاون این بانک به نمایندگی از مدیرعامل می گوید: دامداران و مرغداران استان همدان دست کم یکبار از ما تسهیلات دریافت کرده اند و برای خرید نهاده نیز بی تردید به تقاضای آنها پاسخ مثبت داده شده اما برای یک قلم نهاده مجاز به پرداخت چند تسهیلات نیستیم.
غلامرضا چراغی یادآوری می کند: بانک کشاورزی فقط عامل مالی سامانه بازارگاه است و بس و در سایر فرآیندهای این سیستم دخالتی ندارد.
به گفته او در صورتی می توانیم خواسته تولیدکنندگان استان برای دریافت تسهیلات خرید نهاده را اجابت کنیم که سرمایه مورد نیاز در اختیار ما قرار گرفته و راهکار قانونی آن تدوین و ابلاغ شود.
پاسکاری توپ مشکلات به زمین نهادهای مسوول ادامه دارد و در سایه نابه سامانی های سامانه بازارگاه قیمت نهاده های دائمی هر روز بالاتر رفته و دست خریداران برای تهیه کوتاهتر و شیب قیمت فرآورده های دام و طیور هم تندتر
آنچه مسلم است خرید و فروش نهاده دامی خارج از کانال بازارگاه قاچاق محسوب می شود و این موضوع دلیلی بر اهمیت بالای این سامانه دارد که حالا مشتری های ناراضی بسیاری دور خود جمع کرده است.
نمی دانم «بازارگاه» به انتقاد صدها و هزاران مرغدار و دامدار ناراضی چه واکنشی نشان می دهد، شاید باید آداب مشتری مداری را بیاموزد تا بتواند مشتری هایش را حفظ کند.
شاید هم لازم باشد متولیان بازارگاه در طراحی و تدوین این سامانه قدری موشکافانه و کارشناسی تر عمل کنند و از تولیدکنندگان که مشتری ثابت این بازار هستند مشاوره گرفته و کم و کاستی ها را جبران کرده و با وقار و حرفه‌ای از این چالش عبور کنند.