ایران رتبه اول صادرات پسته در دنیا را در اختیار دارد و سال قبل بیش از ۱۵۰ هزار تن پسته ایرانی به بازار کشورهای مختلف راه یافت، سال گذشته بیش از ۳۲۰ هزار تن پسته تولید شد که استان کرمان با ۱۰۰ هزار تن، رتبه نخست تولید این محصول را دارد و استان های خراسان رضوی، یزد، فارس، خراسان جنوبی، سمنان، مرکزی و قم در رتبه های بعدی تولید پسته قرار دارند.
باید پذیرفت که افزایش و بهبود کیفیت تولید به حفظ بازارهای جهانی این محصول ارزشمند منجر شده و به تبع آن ارزآوری این محصول در سال های آینده را افزایش خواهد داد.
و اما دیار نصف جهان به عنوان از اصلی‌ترین کانون‌های کشاورزی کشور با برخورداری از تجارب در نوع کشت و کار در بسیاری از زمینه‌ها موفق بوده که توسعه صادرات بویژه در طول فعالیت عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم به ثبت رسیده است.
شایان ذکر است که استان اصفهان در بسیاری از بخش‌ها و زیرمجموعه های صنعت بزرگ کشاورزی و صنعت در کشور پیشتاز و در برخی زمینه‌ها ممتاز و الگو به شمار می‌رود، زمین‌های کشاورزی ۵۶۸ هزار هکتار برابر پنج درصد از مساحت استان و ۳.۹ دهم درصد از اراضی کشور است، ۱۸۵ هزار نفر در بخش کشاورزی و دامداری استان فعالیت می کنند، ۱۱ درصد از اشتغال و هفت درصد از تولید ناخالص ملی استان به بخش کشاورزی و دامداری اختصاص دارد.
این سرزمین از حیث بخش‌ها و زیرمجموعه‌های مختلف صنعت کشاورزی در جایگاه ممتاز و اصلی کشورمان قرار دارد، برای مثال ۴.۶ میلیون تن محصولات باغی و ۸۰۰ هزار تن محصولات گلخانه‌ای از سرجمع ۶.۵ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی و دامی در شرایط نُرمال در این استان تولید می‌شود.
از نظر رتبه‌بندی این استان با تولید سالانه بیش از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شیر و انواع محصولات لبنی در جایگاه نخست قرار دارد و با تولید ۲۰۰ هزار تن گوشت مرغ و ۱۰۰ هزار تن تخم‌مرغ جایگاه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.
تولید سالانه هشت هزار تن بوقلمون و یک‌هزار تن شترمرغ رتبه یک را برای این خطه رقم زده و دامداران منطقه ۶۸ هزار تن گوشت قرمز در سال تولید می‌کنند که از این نظر رتبه پنجم و با تولید هفت هزار تن عسل در جایگاه سوم کشور قرار گرفته است.
اصفهان با تولید ۶۸ میلیون قطعه ماهیان زینتی و ۳۰۰ هزار تن پیاز در رتبه نخست و با تولید ۳۷۲ هزار تن محصولات گلخانه‌ای، ۴۸۵ هزار تن سیب‌زمینی و ۲۴۳ هزار تن سیب در جایگاه سوم قرار دارد.
افزایش ۵۹ درصدی سطوح باغ های پسته در اصفهان از سال ۹۲ تا اکنون
بر اساس آمار و ارقام اخذ شده از سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان، سطح زیر کشت پسته در ابتدای فعالیت دولت تدبیر و امید در سال ۹۲، پنج هزار و ۸۵۳ هکتار بود که این رقم اکنون به ۹ هزار و ۳۴۵ هکتار رسیده و بالغ بر ۵۹ درصد رشد داشته است.
میزان تولید پسته در آن سال پنج هزار و ۹۹۰ تن بود که در سال ۹۸ به هشت هزار و ۲۵۰ تن افزایش پیدا کرد و با رشد ۳۸ درصدی روبه رو شد، ۲۵ درصد از محصول تولیدی در استان اصفهان در همین استان استفاده و بقیه به سایر مناطق ایران و دیگر کشورها صادر می‌شود.
از حیث اشتغالزایی به عنوان یکی از اصلی ترین نیازهای امروز کشور، هفت هزار و ۸۰۰ نفر بصورت مستقیم و ۲ هزار و ۳۰۰ نفر بصورت غیر مستقیم در صنعت کشت این محصول زراعی در استان اصفهان بکار مشغولند.
در همین ارتباط کارشناس باغبانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان خاطرنشان کرد: این استان از لحاظ سطح زیر کشت رتبه سیزدهم و از حیث تولید رده دوازدهم را نسبت به سایر استان‌های کشور دارد.
سعادت شاهپوری در گفت و گو با ایرنا اضافه کرد: در صورت رفع کمبود ادوات و تجهیزات مکانیزه، راه اندازی مرکز خدمات مکانیزه کشاورزی، مرکز بسته بندی، فرآوری و بازاریابی در استان، شاهد توسعه بیش از گذشته صنعت تولید پسته خواهیم بود و خوشبختانه اشتیاق و توانایی لازم در این سرزمین وجود دارد.
نیاز به تسهیلات کم بهره برای توسعه صنعت کشت پسته در اصفهان
وی با تاکید بر بهسازی باغ‌های پسته برای افزایش بهره وری اضافه کرد: تسهیلات بلند مدت و کم بهره برای این موضوع مورد نیاز است تا با اقدامات اساسی به سمت مرمت برخی باغ‌ها و در نتیجه بهبود میزان و کیفیت محصول پیش رویم.
شایسته اشاره است که شهرستان‌های آران و بیدگل، اردستان، کاشان، نایین، اصفهان و خور و بیابانک به ترتیب مناطق اصلی استان اصفهان هستند که کشت پسته در آنها انجام می‌شود.
در همین ارتباط رییس اداره تولیدات گیاهی در مدیریت جهاد کشاورزی آران و بیدگل در گفت و گو با ایرنا اظهارداشت: کانون اصلی تولید این محصول در استان اصفهان در منطقه شمال شرقی استان و بویژه شهرستان آران و بیدگل است.
آران و بیدگل پرچمدار تولید پسته در اصفهان
هادی یغماییان با بیان اینکه شهرستان آران و بیدگل چهار هزار و ۱۰۰ هکتار زمین زراعی مربوط به کشت پسته دارد، گفت: این خطه پرچمدار تولید این محصول در استان اصفهان به شمار می‌رود و هر ساله به طور متوسط حدود ۱.۷ تا ۲ تن پسته خشک و در انواع مرغوب در هر هکتار آن بدست می‌آید.
وی کم آبی و محدودیت‌های آبی را بزرگ‌ترین چالش پیش روی این صنعت کشاورزی برشمرد و افزود: بخصوص از سال ۸۸ به بعد که خشکسالی‌های متوالی استان ضربه زیادی به تولید این محصول وارد کرد این روند به طور تقریبی هرساله وجود دارد.
رییس اداره تولیدات گیاهی در مدیریت جهاد کشاورزی آران و بیدگل اضافه کرد: از سوی دیگر با اجرای طرح تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی و کاهش دو سومی منابع آبی برای سطح زیر کشت سبب شده تا درختان پسته در منطقه نسبت به گذشته کمتر محصول دهند و این موضوع روی تولید کلی آن تأثیرگذار بوده است.
یغماییان ادامه داد: اگرچه در مجموع درختان پسته درختان کم آبی هستند اما باید همان میزان آب کم با فواصل مشخص و به صورت منظم در اختیار این درختان قرار گیرد.
وی تصریح کرد: آران و بیدگل در دشت ممنوعه و بحرانی قرار گرفته بنابراین طرح‌های مرتبط با تعادل بخشی آب‌های زیرزمینی در آن اجرا می‌شود و این سبب شده که روی کشاورزی و به خصوص درختان پسته موثر واقع شود.
رییس این اداره با بیان اینکه تحریم‌ها در سال‌های اخیر سبب کاهش چشمگیر صادرات محصول شده است خاطرنشان کرد: در صورتی که بتوان زمینه صادرات این ماده غذایی را فراهم کرد دستاورد مالی و ارزآوری خوبی برای کشورمان حاصل خواهد شد.
توجه به ارتقای روز افزون کیفیت برای جذب بازارهای جهانی
یغماییان اظهارداشت: ذکر این نکته هم ضروری است که کیفیت بخشی به تولید محصولات باید به طور چیزی مدنظر قرار گیرد، کشورهای مقصد در موضوع صادرات کیفیت و استانداردهای لازم را به شدت مورد بررسی و تاکید قرار می‌دهند و برای اینکه بتوانیم بازارهای آن کشور را همچنان حفظ کنیم باید موضوع استانداردسازی و کیفیت و بهبود را به طور جدی در دستور کار قرار داده شود.
رییس اداره تولیدات گیاهی در مدیریت جهاد کشاورزی آران و بیدگل در راستای چگونگی ارتقای کیفیت پسته تولیدی گفت: برداشت اصولی مکانیزه، استفاده از تجهیزات استاندارد، حمل و نقل مناسب، رعایت حداقل فاصله بین درختان، احداث باغ و کاشت درختان بصورت علمی و هرس و مرتب کردن درختان از جمله مهم ترین موارد در این زمینه است.
وی توضیح داد: مجاورت درختان و شاخ و برگ و محصولات کنار هم به مدت طولانی سبب کاهش کیفیت می‌شود و از سویی دیگر برای به حداقل رساندن زمان برداشت و رساندن محصول به ترمینال‌های فرآوری و صادرات باید کاهش زمان را به طور جدی لحاظ کرد.
یغماییان با بیان اینکه پسته ایران از لحاظ کیفیت و موارد دیگر جزو محصولات طراز اول جهان به شمار می‌رود افزود: با این حال اگر چه کشورهایی مانند آمریکا خاستگاه این محصول نیستند اما با اصلاح ژنتیک و کارهای علمی انجام شده در این کشورها تولید و کیفیت پسته تولیدی‌شان در سال‌های اخیر به شدت افزایش پیدا کرده و در صورتی که نتوانیم اقدامات کیفی سازی، روش های علمی زراعت و به ویژه صادرات خود را پی در پی به روز کنیم، کم کم بازارهای جهانی را از دست خواهیم داد.
رییس اداره تولیدات گیاهی در مدیریت جهاد کشاورزی آران و بیدگل تاکید کرد: در سال های اخیر از لحاظ اصول فنی و مهندسی کشت و کار در منطقه شاهد ارتقای چشمگیر هستیم و در صورتیکه بخواهیم تولید این محصول را همچون سال‌های قبل حفظ کنیم باید همچنان به موضوعات علمی و اصول و فنون پیشرفته نگه ویژه داشته باشیم.
پسته استان اصفهان ارزش صادراتی دارد
یک تولید پسته در استان اصفهان با بیان اینکه ۴۳ سال قبل نهال پسته را در منطقه آران و بیدگل کاشت و از آن سال‌ها تاکنون سیزده رقم انواع پسته کشت کرده است، اظهارداشت: اکنون ۱۲ هکتار مزرعه پسته در اختیار دارم که انواع مختلف پسته با کیفیت مانند کله قوچی، احمد آقایی و اکبری در آنها کشت می‌شود.
عبدالعلی قربانی افزود: محصول تولیدی در آران و بیدگل در سال‌های گذشته به مقصد کشورهای اروپایی و آسیایی صادر می‌شد اما تحریم ها در صادرات این محصول هم تاثیرگذار بوده است.
قطع دست دلالان، خواسته تولیدکننده پسته
وی با بیان اینکه برای افزایش صادرات و ارزآوری و همچنین کمک هر چه بیشتر به قشر کشاورز باید تا حد ممکن باید دست دلالان را کوتاه کرد افزود: حضور دلالان سبب تلاطم در بازار و نارضایی کشاورزان و مصرف کنندگان می شود زیرا بیشترین زحمت را کشاورز می کشد و بخاطر طمعه ورزی دلال و واسطه، مشتری پول بیشتری را می پردازد در صورتی که در جیب تولیدکننده هم نرفته است.
این تولیدکننده پسته به استان اصفهان به عنوان منطقه ای مستعد در کشت پسته اشاره کرد و گفت: شهرستان های مختلفی می توانند در موضوع کشت آن وارد عمل شوندالبته زمین‌های ماسه‌ای و شنی برای کشت این درخت مناسب نیست و باید از زمین‌های سفت و سخت مورد استفاده قرار گیرد.
قربانی، کم آبی را چالش اصلی در تولید این محصول زراعی دانست و اظهارداشت: درخت پسته یکبار در ماه‌های مهر و آبان حدود ۷۰ کیلوگرم محصول می‌دهد و البته باید این درختان را در فواصل ۳۰ روز یکبار آبیاری کرد که متاسفانه اکنون به خاطر کمبود منابع آبی هر ۶۰ روز یکبار نسبت به آبیاری آنها اقدام می‌کنیم که این عاملی برای کاهش بهره وری درخت است.
وی ادامه داد: درختان پسته عمرهای طولانی دارند برای مثال در کشور درختانی با عمر ۳۵۰ و ۴۰۰ حتی ۹۰۰ سال در منطقه رفسنجان کرمان وجود دارد و البته باید برای حفظ و نگه داشته این درختان کوشید.
این تولیدکننده رفع موانع صادرات و تخصیص آب کافی برای کشت این محصول را خواستار شد و ادامه داد: در مقوله کشت در زمین‌های کشاورزی برای مثال یونجه، در صورتی که آب کافی در دسترس نباشد می‌توان به کشت دیگر محصولات اقدام کرد اما درختانی که سال‌ها سال برای باردهی آنها زحمت کشیده شده نمی توان آنها را تغییر داد بنابراین باید برای پایداریشان تلاش کرد.