تاثیر «مرغ لاین» در نابسامانی بازار مرغ

تامین امنیت غذایی که رکنی از امنیت ملی است با ایجاد استقلال در تمام زنجیره ارزشی کشاورزی همراه است. راس زنجیره تامین مرغ کشور، لاین‌های خالص است که تکنولوژی و اقتصاد آن‌ها در دست چند کشور محدود است. ایران با داشتن مرغ لاین آرین هیچ سهمی در بازار برای این لاین قائل نشده که باید احیای مجدد آن در دستور کار قرار بگیرد.

 

 

با در نظر گرفتن اینکه تولید گوشت مرغ سالانه در ایران حدود 5.2 میلیون تن است؛ یعنی نیاز کشور برای مرغ لاین 6 هزار قطعه است که خوشبختانه ظرفیت و امکانات تولید این حجم نیاز در کشور وجود دارد اما متاسفانه به دلایل مختلفی مرغ لاین داخلی که به نام مرغ لاین آرین یا بابلکنار شناخته می‌شود هیچ سهمی از بازار مرغ کشور ندارد. اما با همت بخش خصوصی و اراده دولت می‌توان مجددا این سرمایه ملی را به بازار معرفی کرد.

 

مجتمع بابلکنار به عنوان تنها مجموعه‌ای که در منطقه و خاورمیانه گله لاین در اختیار دارد شناخته شده و از این بابت جایگاه منحصر به فردی را به خود اختصاص داده است. این مجتمع می‌تواند در صورت برنامه ریزی صحیح، نیاز جوجه اجداد مورد نیاز صنعت طیور کشور را بدون اتکاء به خارج از کشور تامین کند و بر این اساس می‌تواند به عنوان یکی از ارکان مهم برنامه اقتصاد مقاومتی در زیر بخش دام و طیور و نیز پدافند غیر عامل مطرح باشد.

 

 

در بررسی دلایل حذف مرغ لاین داخلی از بازار مصرف دلایل متعددی را می توان برشمرد؛ اما شاید بتوان دلایل مدیریتی را اصلی‌ترین دلیل این ضایعه اقتصادی نام برد. عدم توانایی تولیدات لاین در پاسخگویی به خواست و نیاز روز بازار به دلیل عدم تغییر به‌موقع سیاست‌های اصلاح نژاد در داخل مجموعه لاین ، عدم توجه مسئولین به اهمیت و جایگاه راهبردی لاین در کشور، کمرنگ شدن جایگاه مجتمع لاین در بازار جوجه و گوشت مرغ به دلیل از دست دادن زنجیره تولید در سال 1382 همزمان با سیاست‌های خصوصی‌سازی، واگذاری واحدهای اجداد و همزمان آزاد کردن واردات اجداد  و عدم برنامه‌ریزی مناسب برای مدیریت بازار در زمان مناسب و در جهت مطابقت تولیدات با خواست و انتظار بازار مهم ترین دلایل کاهش سهم آرین در بازار داخل هستند.

 

اما با وجود مشکلات بسیار زیاد موجود در بابلکنار هنوز هم امید برای احیای این مرغ از بین نرفته و حتی فعالیت های مثبتی نیز از جانب شرکت های فعال در این حوزه در حال انجام است، اما قطعا بدون برنامه ریزی و کمک مسئولین چنین طرح‌هایی احتمال موفقیت پایینی خواهند داشت.

 

با توجه به بزرگی بازار مرغ و وابستگی راس هرم زنجیره تولید در این بازار به خارج می‌توان صنعت مرغ کشور را یکی از وابسته‌ترین زنجیره‌های تولید معرفی کرد و البته با توجه به امکانات موجود می‌توان آن را یکی از پرظرفیت‌ترین بخش‌های تولید در راستای خودکفایی کامل نیز نام برد. تا به امروز دانش تولید مرغ لاین در جهان در دستان 6 کشور آمریکا، آلمان، هلند، انگلیس، فرانسه و همچنین ایران (با داشتن مرغ لاین آرین) بوده است. اهمیت این دانش در جهان به حدی است که آن را با تکنولوژی هسته‌ای مقایسه می‌کنند. یعنی کشورهایی که مرغ لاین در اختیار ندارند برای تولید گوشت مرغ و تخم مرغ، وابسته به کشورهای دارای این فناوری هستند.

 

اگر این موضوع را با بحث تحریم‌های بین المللی و امنیت غذایی در کنار هم بررسی کنیم مشخص می‌شود که دسترسی یا عدم دسترسی به مرغ لاین چقدر برای کشوری مثل ایران اهمیت داشته و می‌تواند تبدیل به سلاحی برای تهدیدهای جدی علیه کشورمان توسط کشورهای متخاصم باشد.

 

اما راهکار در حمایت از تولید داخلی نهفته است. تا زمانی که ارگان های متولی بازرگانی مثل وزارت جهاد کشاورزی، وزارت صمت، گمرک و سازمان دامپزشکی نخواهند برای حضور این محصول در بازارهای داخلی و بین المللی کاری کنند، هیچ شرکت و ارگانی نمی‌تواند کار زیادی انجام دهد. وزارت جهاد امکانات فنی تقریبا کاملی برای احیای این مرغ لاین دارد مضافا اینکه دسترسی عمیقی به بازار محصولات کشاورزی و زنجیره تولید دارد. وزارت صمت نیز در تسهیل افزایش سهم این لاین بومی و کمک به ایجاد بازار پسندی این محصول نقش دارد. تسهیل صادرات مرغ لاین به بازارهایی که خواستار محصولی با خصوصیات آرین هستند می‌تواند ارزآوری زیادی در پی داشته باشد و در نهایت شرکت‌های سرمایه‌گذاری که هم اکنون در حال تلاش برای احیای این لاین هستند می‌توانند بهره برداری تجاری برنامه‌ریزی شده‌ای برای طولانی مدت داشته باشند.

 

به طور خلاصه راهکارهای ارائه شده برای احیای لاین مرغ آرین پس از عملیات تکثیر و اصلاح نژادی شامل خرید تضمینی این محصول از تولید کنندگان برای ایجاد پشتیبانی مالی و معنوی از این ثروت ملی است.

 

چین با وجود ارتباطات گسترده با جهان، بازار مرغ خود را به طور کامل در اختیار نژادهای خارجی قرار نداده، بلکه روش‌های تشویقی متعددی از جمله خرید تضمینی، تامین نهاده با یارانه برای نژادهای بومی، استفاده از جوایز تولیدی و حمایت‌های بیمه‌ای را انجام داده تا سهم نژادهای داخلی آن به 50 درصد بازار چین برسد.

 

تعیین سهم 50 درصدی برای نژادهای بومی جهت حضور در بازار نیز از جمله راهکارهای مهمی بوده که مورد استفاده قرار گرفته و با موفقیت همراه بوده است. برای اجرایی شدن این مهم، کوتاه شدن دست مفسدان و اختلالگرانی که قصد نابودی تولید داخل را دارند ضروری خواهد بود و امید است تا جهش تولید همراه با گام دوم انقلاب در صنعت مرغ کشور همراه باشد.