کشور افغانستان به عنوان یکی از همسایه‌ها و شرکای تجاری ایران، با وجود وضعیت نامساعدی که در زمینه‌های مختلف دارد، اما از زمینه‌های مناسبی برای سرمایه گذاری و انجام تجارت نیز برخوردار است. کارشناسان ظرفیت تجارت ایران با این کشور را بیش از ۵ میلیارد دلار در سال برآورد کرده اند.
بسیاری از شهر‌های افغانستان در وضعیت بحرانی قرار دارند که برای جبران خسارت‌های وارد شده، انواع سرمایه گذاری‌ها می‌توانند موثر واقع شوند که ایران به عنوان دارا بودن مرز زمینی و فرهنگ‌های مشابه با این کشور می‌تواند در این مهم سهیم باشد.
در ادامه این گزارش به نیاز‌ها و فرصت‌های بازار افغانستان خواهیم پرداخت کشور افغانستان در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۵.۷ میلیارد دلار واردات انواع کالا و خدمات به کشور خود داشته است که همین امر این کشور را جزو ۱۰۰ کشور با بیشترین حجم واردات قرار داده است.
بیشترین حجم واردات کالا‌های انجام شده به افغانستان به ترتیب شامل محصولات گیاهی، خدمات حمل و نقل، مواد شیمیایی، فلزات، چربی‌ها و روغن‌ها نباتی، محصولات حیوانی، پلاستیک و لاستیک، محصولات چوبی، کفش و کلاه، کاغذ، سنگ وشیشه و اسلحه و پوست حیوانات است.
صادرات به افغانستان
کشور‌های برتر صادرکننده انواع کالا و خدمات به کشور افغانستان به ترتیب عبارت اند از پاکستان، ایالات متحده، هند، قزاقستان و چین به طوری که کشور پاکستان در سال ۲۰۱۷ بیش از ۱.۳ میلیارد دلار کالا به افغانستان صادر کرد.
بر اساس این گزارش ایران متاسفانه سهم زیادی از بازار‌های افغانستان ندارد و در بین کشور‌های برتر صادرکننده به این کشور نیز دیده نمی‌شویم که این به معنای عدم استفاده مناسب از ظرفیت‌های تجاری یبن دو کشور است.
از جمله کالا‌های که ایران به افغانستان صادر می‌کند می‌توان به روغن‌های سبک، سیب تازه، هیدروکربن ها، انواع لبنیات و گاز‌های نفتی اشاره کرد.
مسئله قابل توجه در واردات افغانستان این است، کالا‌هایی که از ایران به افغانستان صادر می‌شوند، در لیست کالا‌هایی که افغانستان از جهان وارد می‌کند، دیده نمی‌شوند این به این معنا است که هیچ کشوری نمی‌تواند جای تجارت بین این دوش کشور را بگیرد و ایران نیز باید در گسترش این رابطه قدم‌های بزرگی بردارد.
صادرات یک میلیارد دلار کالا از افغانستان به سایر نقاط دنیا
افغانستان سالانه کمتر از یک میلیارد دلار کالا به کشور‌های جهان صادر می‌کنند که بیشترین حجم آن‌ها مربوط به مواد معدنی، منسوجات، فلزات، پوست و محصولات حیوانی می‌شود.
این کشور محصولاتی همچون نبات در مصارف عطرسازی، دانه کنجد، شتر، گاو گوشتی و سنگ‌های مرمری به ایران صادر می‌کند که حجم ریالی تمام این‌ها بسیار ناچیز است.
با تمام این تفاسیر با وجود اشتراکاتی که در زبان و فرهنگ ایران و افغانستان وجود دارد، اما متاسفانه این دو کشور نتوانسته اند از ظرفیت‌های تجاری یک دیگر بهره‌مند شوند و درآمد‌های ارزی خود را در این راستا افزایش دهند.
روابط سیاسی و دیپلماسی ایران و افغانستان در وضعیت مساعدی قرار دارد و در صورتی که این دو کشور در تلاش باشند تا روابط تجاری را نیز گسترش دهند، نتایج رضایت بخشی برای هر دو سمت به وجود خواهد آمد.