برداشت خرما در استان کرمان آغاز و محصول نوبرانه وارد بازار شده است اما این خبر برای کشاورزانی که طول تابستان در اوج خشک‌سالی و گرمای هوا و شیوع کرونا برای به ثمر رساندن ۵۰۰ هزار تن خرما تلاش کرده‌اند چندان خوشایند نیست.
طبق آمار ۲۵ درصد نخلستان‌های کشور در استان کرمان قرارگرفته اما گویا وزارت جهاد کشاورزی مانند آنچه در خصوص سایر محصولات کرمان که از ابتدای سال جاری روی‌داده است برای این حجم از تولید خرما هم هیچ برنامه مشخصی ندارد و پس از روبرو شدن با چالش‌هایی ازجمله افت قیمت، دلال‌بازی، عدم بازاریابی و فروش نرفتن محصول با گذر زمان مشکلات را به سال‌های بعد موکول می‌کند.
تاراج خرما توسط دلالان و سلف‌خران / قیمت به زیر ۱۴ هزار تومان رسید
بعدازاینکه از در ماه‌های ابتدایی سال جاری افت قیمت بی‌سابقه محصولات کشاورزی، مردم جنوب کرمان را با مشکلات اقتصادی فراوان روبرو کرد حالا نوبت خرما رسیده تا دلالان و واسطه‌هایی که هم‌زمان با برداشت محصولات سروکله‌شان پیدا می‌شود دست رنج خرما کاران را نیز به تاراج ببرند.
اما آنچه موجب تعجب مردم و کشاورزان جنوب کرمان شده این است که وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنعت، معدن و تجارت چرا هیچ برنامه‌ریزی برای مقابله با افت قیمت محصولات و دلال‌بازی ندارند.
آنچه از دید مسئولان و مردم پنهان نیست خرید با قیمت نازل محصولات در باغ‌ها و مزارع و در نهایت فروش محصول با چند برابر قیمت اولیه در بازار شهرهای بزرگ است و در این میان سکوتی عجیب خلأ نظارت و برنامه‌ریزی را در برگرفته است و مشخص نیست چرا هیچ‌یک از دستگاه‌های متولی برای حذف دلال‌ها و جلوگیری از واسطه‌گری کار نمی‌کنند.
حال که قوه قضائیه در بسیاری از مسائل مربوط به اقتصاد ورود کرده کشاورزان جنوب استان نیز دست به دامان این قوه شده‌اند که شاید یک‌بار برای همیشه سازوکار دلال‌بازی در جنوب کرمان برچیده شود و دست رنج کشاورز در جیب خودش باقی بماند.
این روزها در جنوب و شرق کرمان افت قیمت خرما به حدی بوده است که نگرانی کشاورزان را در برداشته و خرمایی که در ماه رمضان در بازار تا ۵۰ هزار تومان برای هر کیلو خریدوفروش می‌شد هم‌اکنون با قیمت زیر ۱۴ هزار تومان توسط دلالان خریداری می‌شود.
افت قیمت سایر محصولات کشاورزی از ابتدای سال، تورم و فروش نرفتن محصول سال گذشته نیز موجب کاهش نقدینگی در قشر کشاورز شده و به‌ناچار مردم برای تأمین معاش محصول خود را به دلالان می‌فروشند.
پای درد دل کشاورزان
محمد تاج‌الدینی ازجمله نخل داران شهرستان جیرفت است که به خبرنگار مهر می‌گوید: جنوب کرمان مانند گنجی در بخش کشاورزی می‌درخشد اما این درخشش توجه مسئولان را جلب نکرده و این دلالان هستند که هر سال سود می‌برند.
وی با ابزار تعجب از سکوت مسئولان گفت: در سال جاری در ابتدا محصول خیار و گوجه دچار افت قیمت شد و در نهایت نوبت به پیاز رسید قیمت این محصول‌ها آن‌قدر کاهش یافت که بسیاری از کشاورزان به‌عنوان خوراک دام از آن‌ها استفاده کردند و یا زمین را شخم زدند مسئولان هم به‌جای برخورد با دلالانی که با انحصار در بازار اختلال ایجاد می‌کردند کشاورزان را مقصر می‌دانستند و عدم رعایت الگوی کشت را بهانه می‌کردند.
از قوه قضائیه می‌خواهیم ورود کند
این کشاورز گفت: حالا نوبت به برداشت خرما رسیده آیا کشاورز در زمینه کشت خرما هم الگوی کشت را رعایت نکرده یا مشکل ما از بی‌برنامگی و رها کردن بازار در دست دلال‌ها و واسطه‌هاست که مشخص نیست از کجا می‌آیند و چرا کسی با آن‌ها برخورد نمی‌کند.
سوال ما این است و از مسئولان قوه قضائیه می‌خواهیم ورود کنند که این دلال‌ها چرا آزادانه قیمت‌ها در بازار را تعیین می‌کنند و دست رنج کشاورزان محروم را می‌خرند و می‌خورند و با چند برابر قیمت به مردم در شهرهای بزرگ می‌فروشند و کسی چیزی نمی‌گوید و با آن‌ها برخورد نمی‌شود.
علی حسینی نیز از جمله نخل داران کرمان است می‌گوید: کاهش قیمت و ناامید کردن مردم در سال جهش تولید مصداق اخلال در بازار است، چرا سیستم عرضه مستقیم کالا راه‌اندازی نمی‌شود؟ چرا مسئولی که می‌داند در فلان تاریخ فصل برداشت محصول آغاز می‌شود از قبل هیچ برنامه‌ریزی برای استفاده از این ثروت نمی‌کند؟ چرا خرمای درجه‌یک باقیمت ۱۳ یا ۱۴ هزار تومان از کشاورز خریداری می‌شود و پس از نگهداری در سردخانه‌ها با قیمت ۵۰ هزار تومان در ماه رمضان به مردم فروخته می‌شود و کسی نمی‌گوید این دلالان چه کسانی هستند و از کجا می‌آیند؟ پول ما به جیب چه افرادی می‌رود؟
نخلستان‌ها بیابان می‌شود
تنها مردم و کشاورزان نیستند که وضعیت کشاورزی آن‌ها را نگران کرده است امام‌جمعه ریگان درحالی‌که کشاورزان این شهرستان نخستین نوبرانه های خرمای استان کرمان را برداشت می‌کنند از عملکرد مسئولان در این خصوص گلایه دارد.
حجت‌الاسلام جعفر ریگانی از وضعیت کنونی کشاورزان انتقاد کرده است و گفته انجمن خرما به‌جای تقویت بنیه نخل داران برای این قشر مشکلاتی ایجاد کرده است.
وی گفته است که بسیاری از نخل‌داران به‌دلیل عدم‌حمایت انجمن و نرخ پایین خرما، نخلستان‌هایشان به بیابان تبدیل شده است.
وی بیان کرد: انجمن خرما باید سرعت و دقت خود را مانند سایر انجمن‌ها بالا ببرد که نرخی بالاتر برای خرما در نظر بگیرد نه اینکه با حمایت از واسطه‌ها و سرمایه‌داران گلوی کشاورز را بگیرد.
کرونا مقصر است / میدان را دست واسطه‌ها ندهید
سعید برخوری، رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان نیز از کشاورزان می‌خواهد به‌هیچ‌عنوان خرما را با قیمت نازل به دلالان نفروشند و منتظر افزایش قیمت خرما باشند.
برخوری با تأکید بر اینکه کشاورزان در برداشت خرما عجله نکنند و میدان را دست سلف‌خران و دلالان ندهند می‌گوید: بحث‌هایی که این روزها در خصوص وضعیت خرما کاران جنوب کرمان مطرح است موجب نگرانی کشاورزان شده است.
وی گفت: متأسفانه شرایطی که در زمینه کرونا در کشور حاکم است بر صنعت خرما نیز تأثیر گذاشته و برداشت، بسته‌بندی، بازاریابی و صادرات و فروش محصول را با موانعی روبرو کرده است.
رئیس جهاد کشاورزی جنوب کرمان ادامه داد: پیگیری‌های زیادی انجام‌شده و احتمالاً طی روزهای آتی تجاری از افغانستان و هندوستان وارد جنوب کرمان می‌شود و از کشاورزان می‌خواهیم نگران افت قیمتی که هم‌اکنون روی‌داده نباشند و محصول را به سلف‌خران و دلالان نفروشند.
وی از کشاورزان خواست تحت تأثیر شایعات در خصوص افت بیشتر قیمت قرار نگیرند و اطمینان داشته باشند با اقداماتی که انجام‌شده طی هفته‌های آتی قیمت خرما در جنوب کرمان واقعی خواهد شد.
وی تأکید کرد: خرما در جنوب کرمان مطابق با پروتکل‌های بهداشتی برداشت و بسته‌بندی می‌شود و هیچ نگرانی در خصوص شیوع کرونا در این زمینه وجود ندارد.
برخوری از کشاورزان خواست با قیمت اندک خرمای خود را به‌واسطه نفروشند و سعی کنند با نگهداری محصول در سردخانه‌ها خرما را در موقعیت مناسب به بازار عرضه کنند.
نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به برداشت ۲۰۸ هزار تن خرما در شهرستان‌های جنوبی استان گفت: تمام تلاش ما این است که با ورود تجار کشورهای مختلف بازاریابی خرما را در دستور کار قرار دهیم و دست دلالان را از دست رنج کشاورزان کوتاه کنیم.
ذبیح‌الله اعظمی گفت: به مصرف‌کننده‌ها نیز اطمینان می‌دهیم که نحوه برداشت و بسته‌بندی خرما نیز در بالاترین استانداردهای بهداشتی و تحت نظارت دقیق انجام می‌شود و هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
وی با اشاره به ارگانیک بودن خرمای جنوب کرمان گفت: این خرما از باکیفیت‌ترین محصولات کشاورزی استان کرمان است و باید با برنامه‌ریزی دقیق شرایط فروش محصول را در بازار داخلی و خارجی مهیا و دست دلالان را کوتاه کنیم.
وی با رد شایعات در خصوص انتقال کرونا از طریق محصولات کشاورزی گفت: در این خصوص نظر متخصصان گیاه‌پزشکی مشخص است و جای نگرانی نیست برخی افراد می‌خواهند با افت قیمت محصول سود زحمت کشاورزان را به جیب خود واریز کنند.
داستان تکراری دلال‌بازی و جیب خالی کشاورزان در زمان برداشت محصول و جیب پر پول دلال‌ها در جنوب استان کرمان ادامه دارد و با توجه به بی‌برنامگی که در این میان وجود دارد به نظر می‌رسد ورود قوه قضائیه و بررسی دلایل افت قیمت و حضور واسطه‌ها و تبانی برای افت نرخ محصولات کشاورزی، ضروری است.