حمید زادبوم افزود: بررسی‌ها نشان می‌دهد ظرفیت مناسب تجاری بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا وجود دارد و در حال حاضر حجم تجارت فعلی ما با اتحادیه اقتصادی اوراسیا 2.6 میلیارد دلار است. اما پیش‌بینی می‌شود در صورتی که از ظرفیت‌های موجود بین دو طرف استفاده شود، حجم تجارت دو طرف می‌تواند به حدود 35 میلیارد دلار برسد.
وی با اشاره به اینکه مهم‌ترین کشورها در اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای تجارت به ترتیب کشورهای روسیه، قزاقستان، ارمنستان، قرقیزستان و بلاروس هستند،افزود: براساس ظرفیت سنجی و بررسی‌هایی که در سازمان توسعه تجارت ایران در میز روسیه صورت گرفته است، ظرفیت صادراتی ما به روسیه 12 میلیارد دلار برآورد شده و این در حالی است که در حال حاضر حدود 500 میلیون دلار صادرات به روسیه داریم.
معاون وزیر صمت ادامه داد: لذا با توجه به روابط خوب ایران و روسیه فرصت مناسبی است که از موافقت‌نامه تجارت آزاد بین کشورمان و اتحادیه اقتصادی اوراسیا برای توسعه تجارت با این اتحادیه و به ویژه کشور روسیه استفاده کنیم.
سهم 0.3 درصدی ایران از تجارت اوراسیا با جهان
زادبوم با بیان اینکه آمارهای سال 2018 نشان می‌دهد، سطح تجارت اوراسیا با جهان حدود 866 میلیارد دلار است، افزود: بخش مهمی از تجارت روسیه با جهان شامل نفت و گاز است، اما پتانسیل تجارت بالایی با این کشور وجود دارد که سهم تجارت ایران در این میان تنها 0.3 درصد است. همچنین سهم اتحادیه اقتصادی اوراسیا از تجارت ایران با جهان نیز حدود 2 درصد است که نیاز به فعالیت بیشتری در این زمینه وجود دارد.
وی افزود: صادرات ایران به اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی اوراسیا به ایران، از زمان اجرای موافقت‌نامه (۵آبان۹۸) تا ۳۰خرداد۹۹، به ۳۸۳.۵ میلیون دلار رسیده که نسبت به مدت مشابه قبل ۶۳ درصد رشد داشته است.
رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران ادامه داد: در خصوص کالای مشمول تثبیت تعرفه افزایش یک درصدی در میزان صادرات ایران به اوراسیا و در کالاهای مشمول تخفیف تعرفه ۷۹ درصد رشد مشاهده می‌شود.
زادبوم در مورد واردات ایران از اوراسیا گفت: واردات ایران از اوراسیا در فهرست اقلام ترجیحی ایران به اوراسیا، از زمان اجرای موافقت‌نامه (۵آبان ۹۸) تا ۳۰خرداد ۹۹، به ۱۱۲۰.۷رسیده که نسبت به مدت مشابه قبل ۱۵درصد کاهش داشته است. همچنین در خصوص کالاهای مشمول تثبیت تعرفه کاهش ۵درصدی در میزان واردات ایران از اوراسیا و کالاهای مشمول تخفیف تعرفه، ۳۹درصد کاهش را نشان می‌دهد.
وی با اشاره به موافقت‌نامه تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا عنوان کرد: موافقت‌نامه حاضر در ابتدای اجرا در سال گذشته شامل 862 قلم کالا بود که با توجه به تعرفه‌های 10 رقمی حوزه اقتصادی اوراسیا و به روزرسانی‌های سالانه، این تعداد فعلا با آخرین تغییرات کتاب مقررات و تعرفه‌ها شامل 894 قلم کالا می‌شود.
زادبوم افزود: این موافقت‌نامه می‌تواند آغاز همگرایی اقتصادی بین ایران و کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اورسیا باشد و شرایط را برای شناخت بخش خصوصی دو طرف از یکدیگر و باز شدن راه مراودات تجاری، پولی و بانکی آماده کند.
رفع موانع غیرتعرفه‌ای بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا
معاون وزیرصمت با بیان اینکه ایران به دنبال تسهیل تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اورسیا به ویژه از طریق رفع موانع غیرتعرفه‌ای است، اظهار داشت: جدا از موافقت‌نامه و کالاهایی که در مورد آن توافق می‌کنیم، آنچه به عنوان منافع جانبی از این موافقت‌نامه شامل دو طرف می‌شود، رفع موانع غیرتعرفه‌ای برای تجارت طرفین است.
زادبوم ادامه داد: مشکلات بانکی و نقل و انتقال پول، عدم وجود شعبات بانکی کشورمان در برخی کشورهای عضو، مشکلات مربوط به حمل و نقل و هزینه‌های بالای ترانزیت، تاخیر در اعطای روادید در خصوص برخی کشورهای عضو و مشکلات گمرکی از جمله موانعی است که امیدواریم با اجرایی شدن موافقت‌نامه تجارت آزاد و توسعه مراودات برطرف شود.
برگزاری اولین کارگروه مشترک به صورت ویدئو کنفرانس
رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران با بیان اینکه موافقت‌نامه یک کارگروه مشترک دارد که با تشکیل جلسه در طول سال پیگیری امور موافقت‌نامه را انجام می‌دهد، گفت: اولین کارگروه مشترک را به صورت ویدئو کنفرانس با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در ماه گذشته برگزار کردیم.
وی افزود: از طرف ایران معاون وزیر و رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران و از طرف اتحادیه اقتصادی اورسیا، وزیر تجارت اوراسیا مسئول این کارگروه هستند.
زادبوم فرایند این کارگروه را مثبت ارزیابی کرد و گفت: تمام توافقاتی که در کارگروه صورت گرفت، به صورت پروتکل به امضای دو طرف رسید و از طریق دیپلماتیک مبادله و تبدیل به سند شد.
وی افزود: در این سند توافق کردیم سه هفته پیش از شروع مذاکرات، مذاکره‌ای مقدماتی داشته باشیم و مسائل جانبی موافقت‌نامه از جمله استاندارد، قرنطینه گیاهی، حمل و نقل و ترانزیت و امور بانکی را، که هر کدام می‌تواند یک کارگروه داشته باشد، پیگیری کنیم. لذا، بانک مرکزی کارگروه مشترک بانکی، گمرک ایران کارگروه مشترک گمرکی، اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، کارگروه مشترک قوانین مبداء و وزارت راه و شهرسازی هم کارگروه مشترک حمل و نقل و ترانزیت را پیگیری می‌کند.
معاون وزیر صمت این موافقت‌نامه را دارای منافع و فواید زیادی دانست که طرفین از آن بهره می‌برند، و ابراز امیدواری کرد که با برطرف شدن موانع سرعت بیشتری در توسعه مراودات تجاری صورت گیرد.
متن موافقت‌نامه کامل و مورد توافق دو طرف است
زادبوم با بیان اینکه متن کامل موافقت‌نامه به ما کمک می‌کند مذاکرات برای تجارت آزاد با سرعت بیشتری طی شود، گفت: متن موافقت‌نامه، که مورد توافق دو طرف است، مفصل‌ترین و جامع‌ترین موافقت‌نامه‌ای است که تاکنون ایران منعقد کرده است و به همین دلیل تقریبا مطمئنیم از آبان ماه که مذاکرات تجارت آزاد را شروع کنیم، مذاکرات در مورد متن اولیه طولانی نخواهد شد.
وی ضمن اشاره به اینکه در آبان‌ماه بیشترین مذاکرات در مورد این خواهد بود که تجارت آزاد را در چه فرصت زمانی شروع کنیم و یا چه درصدی از کالاها را در موافقت‌نامه بگنجانیم یا استثنا کنیم، افزود: مذاکرات در مورد تجارت آزاد حداکثر می‌تواند از 5 آبان 99 تا مدت دو سال ادامه یابد و در سال دوم باید بتوانیم موافقت‌نامه را اجرایی کنیم.
موافقت‌نامه اوراسیا، اولین موافقت‌نامه با یک اتحادیه اقتصادی
رییس کل سازمان توسعه تجارت ایران با اشاره به این نکته که اتحادیه اقتصادی اوراسیا، که در سال 2015 شکل گرفت، آثار عمیقی بر تجارت منطقه خواهد داشت، گفت: این اتحادیه در حال حاضر شامل 5 کشور است اما کشورهایی که در تلاش برای پیوستن به این اتحادیه هستند، مخصوصا کشورهایی که در حوزه همسایگی روسیه قرار دارند، رو به افزایش است.
وی افزود: این گروه با 183 میلیون نفر جمعیت و مساحت حدود 20 میلیون کیلومتر مربع، با 5 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی، تقریبا رتبه اول تولید گاز و استخراج نفت و رتبه چهارم تولید انرژی برق جهان را به خود اختصاص داده است.
زادبوم ادامه داد: با توجه به اهمیت گروه‌بندی منطقه‌ای برای ایران، کشور ما جزو نخستین کشورهایی است که با این مجمع اقتصادی وارد انعقاد موافقت‌نامه شد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر تعامل با اتحادیه اقتصادی اوراسیا یک موافقت‌نامه تجاری است که در دو مرحله انجام می‌شود، گفت: مرحله اول موافقت‌نامه موقت تجارت آزاد و مرحله دوم تجارت آزاد خواهد بود و فعلا در مرحله انعقاد موافقت‌نامه تجارت آزاد با مجمع اقتصادی اوراسیا هستیم و موضوع الحاق به این اتحادیه مطرح نیست اما پیوستن به این اتحادیه دور از دسترس نیست.
معاون وزیر صمت ادامه داد: از سال 94 مذاکرات در زمان وزیر وقت صمت شروع شد و پیگیری‌های زیادی از سوی وزیر ارتباطات وقت که مسئولیت کمیسیون مشترک ایران و روسیه را نیز داشت، صورت گرفت و نهایتا در سال 97 امضای موافقت‌نامه انجام شد و آبان 98 شروع اجرایی شدن موافقت‌نامه بود و بعد از یک سال یعنی در آبان 99 مذاکرات موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا را شروع می‌کنیم.
زادبوم با بیان اینکه این موافقت‌نامه اولین موافقت‌نامه کشورمان با یک اتحادیه اقتصادی است، گفت: پیش از این با گروه‌ها و کشورهای منطقه‌ای موافقت‌نامه‌های تجاری و موافقت‌نامه‌هایی که مربوط به تعرفه‌های ترجیحی و آزاد است، امضا کرده‌ایم، اما نخستین بار است که با یک اتحادیه اقتصادی به این معنا وارد توافق می‌شویم.
وی افزود: با برخی کشورها مانند پاکستان موافقت‌نامه دو جانبه تعرفه ترجیحی منعقد کرده‌ایم و با بعضی کشورها مثل اندونزی در حال مذاکره هستیم و بدین ترتیب موافقت‌نامه تجارت آزاد تنها با کشور روسیه داریم و با پاکستان نیز در حال مذاکره در زمینه موافقت‌نامه تجارت آزاد هستیم.
زادبوم گفت: موافقت‌نامه‌های چندجانبه‌ای که در مرحله مذاکره یا اجراست نیز شامل موافقت‌نامه‌های اکو، دی‌هشت (D8) و موافقت‌نامه تجارت ترجیحی بین کشورهای اسلامی می‌شود، اما آنچه فعلا با یک اتحادیه اقتصادی اجرایی شده، موافقت‌نامه موقت تجارت آزاد بین ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا است.