اهمیت آن برای دولتمردان جنبه‌های سیاسی و امنیتی هم پیدا کرد و متعاقب آن، قیمت‌گذاری و نحوه سوبسیدگذاری این ماده مهم غذایی، جنبه‌های غیراقتصادی پیدا کرد و تصمیم‌گیران دولت‌ها را از ورود به بحث اقتصادی نان برحذر داشت. علیرضا مروت‌پور دبیر انجمن نان صنعتی و ماشینی ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» اظهار کرد: «پنج دهه است همه دولت‌ها پرهیز دارند که به بحث قیمت تمام‌شده نان ورود کنند. از پیش از انقلاب مشکل قیمت واقعی برای نان وجود داشت اما دولت‌ها فقط با پرداخت یارانه در توزیع سهمیه آرد خواستند این موضوع را مدیریت کنند که نتیجه مطلوبی نگرفتیم.»
دبیر انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات نان صنعتی ماشینی ایران در تصریح سخنانش گفت: «بنده با عقبه خانوادگی بیش از یک قرن در صنعت نان می‌گویم تا زمانی‌که دولت، آزادسازی قیمت نان را انجام ندهد این گرفتاری و توزیع رانت سر جایش هست. دولت‌ها باید یارانه نان را هدفمند کنند و به مصرف‌کنندگان دهک‌های پایین به شکل دیگری پرداخت کنند.»
بازار آشفته قیمت
مروت‌پور درباره وضعیت قیمت آرد گفت: «شرایط فعلی موجب شده آرد با چند قیمت به تولید‌کنندگان محصولات آردی تحویل داده شود این مهم موجب می‌شود که فروش و جابه‌جایی آرد سود بیشتر و دردسر کمتری را به‌همراه داشته باشد.
اما اگر دولت‌ها قیمت‌گذاری را براساس هزینه‌های مرتبط با تولید و سود معقول برای این صنف و صنعت در نظر بگیرند و به‌جای تصدی‌گری نظارت کنند، قطعا انگیزه سرمایه‌گذاران در صنعت تولید نان هم همانند بقیه محصولات غذایی رونق خواهد گرفت.
شاید بیش از بیست نوع هزینه مرتبط با تولید یک قرص نان وجود دارد که در قیمت‌گذاری نادیده گرفته می‌شود. در حقیقت قیمت نان در کشور براساس قیمت آرد یارانه‌ای تعیین می‌شود. در اینجا تولید‌کنندگان نان بعضا از هر روشی استفاده می‌کنند تا بین هزینه تمام‌شده و قیمت فروش، درآمدی برای ادامه کار کسب کنند.
در ابتد‌ای هرسال با افزایش حقوق، بیمه، مالیات، اضافه‌کار، عیدی، سنوات و انواع انرژی‌ها در حوزه حمل‌ونقل، هزینه‌های تولید نان افزایش پیدا می‌کند اما از افزایش قیمت نان خبری نیست. گاه نانوایان با زدن کنجد، سیاهدانه، سبوس و انواع سبزی خشک قیمت نان را برای تامین هزینه‌ها بالا می‌برند و بازار نوعی آشفتگی قیمت پیدا کرده است. گاه نان سنگک به مبلغ ۱۰ هزار تومان فروخته می‌شود. باید در قیمت‌گذاری نگاه واقع‌بینانه باشد و بهترین راه‌حل، یکسان‌سازی قیمت آرد و آزادسازی قیمت نان است که می‌تواند رقابت در کیفیت محصول نهایی را موجب شود اما متاسفانه دولتمردان این مقوله را سیاسی و امنیتی ارزیابی می‌کنند درحالی‌‌که نان یک خوراک معمول و بحث آن کاملا اقتصادی است.»
صادرات ماشین‌های صنعتی تولید نان
فرهنگ عموم مردم از فرم و شکل نان، مجموعه‌ای از نان‌های تخت است که هزینه دورریز زیادی به جامعه تحمیل می‌کند. حجم دورریز نان با برآورد قیمت تمام‌شده رقم بسیار بزرگی می‌شود که صرفا دور ریخته و در بهترین شرایط خوراک دام می‌شود. ترکیه همسایه غربی ما تا چند دهه پیش همین معضل را داشت و برای جلوگیری از هدررفت نان و جایگزینی الگوی فرهنگ مصرف، روی فراهم‌کردن بستر شرایط بهینه پخت و عرضه پژوهش و سرمایه‌گذاری کرد تا شهروندانش نان‌های حجیم و نیمه‌حجیم که فرآوری و تنوع بیشتری دارد را جایگزین نان‌های تخت کردند.
دبیر انجمن نان‌های صنعتی و ماشینی درباره تاثیر کرونا بر بازار این محصولات گفت: «بیماری کرونا که تهدیدی برای جامعه جهانی است در صنف ما به یک فرصت تبدیل شد و رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری موجب شد شهروندان به نان‌های صنعتی حجیم و نیمه‌حجیم اقبال بهتری نشان دهند. از سوی دیگر این نان‌ها دارای ارزش غذایی بیشتری هستند و تنوع آن برای مردم به دلیل مقاوم‌سازی در مقابل انواع بیماری‌ها می‌تواند جذاب‌تر باشد. نان‌های حجیم و صنعتی هزینه‌های دورریز ندارد و برای جامعه به‌صرفه‌تر خواهد بود.»
رئیس کارفرمایان کارخانه‌های نان‌های صنعتی ماشینی درباره توان تولید ماشین‌آلات صنعتی ویژه پخت نان اظهار کرد: «تولید ما در این بخش دو‌گونه است. ماشین‌آلات نان‌های سنتی که نان‌های لواش، تافتون، بربری و حتی سنگک را با ماشین پخته و به مشتری می‌دهند. این محصولات کار دست توانمند کارخانه‌های خودمان است. در تولید ماشین‌آلات نان‌های صنعتی هم پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم و توانسته‌ایم این دستگاه‌ها را به کشورهای همسایه در خلیج‌فارس تا اروپای شرقی و روسیه صادر کنیم. برای نمونه شما در لهستان دستگاه‌های برندهای ایرانی را می‌بینید که نان می‌پزند. در حال‌‌حاضر چند کارخانه خوشنام هستند که دستگاه‌های خوبی تولید می‌کنند. در این حوزه پیشرفت‌های خوبی داشته‌ایم. امروز ما خودمان میکسر تولید می‌کنیم. با در نظر گرفتن شرایط تحریم و مسائل دنباله‌دارش در بحث تولید، صنعتگران کارهای جالب‌توجهی کرده‌اند که اگر مورد تشویق قرار گیرند می‌توانیم به کشورهای همسایه صادرات بیشتری داشته باشیم.»
مروت‌پور درباره پیشرفت تکنولوژی ماشین‌آلات نان در کشورهای توسعه‌یافته گفت: «دستگاه‌های آنها هر روز در حال تغییر و پیشرفت است تا خوراک بهتری را سریع‌تر عرضه کنند. هر ساله میکسرهای جدیدی می‌بینیم. در کشورهایی مانند انگلستان و آمریکا میکسرهایی ساخته‌اند که ظرف ۳ تا ۴ دقیقه حدود ۲۵۰ کیلو خمیر را به بهترین حالت برای پخت آماده می‌کند. این زمان در میکسرهای ما حدود ۴۵ دقیقه است. به هر حال میکسرهای معمولی یا اسپیرال، اجزای مختلفی دارند که با کار روی آن هر ساله درحال تغییر و بهبود کیفیت هستند. آنها حتی در طراحی در فرم محصول نهایی هم مدام نوآوری می‌کنند.»
دبیر انجمن نان درباره تنوع دستگاه فر در جوامع توسعه‌یافته ادامه داد: «آنها فرهای بسیار متنوعی دارند که نان‌های مختلفی تولید می‌کنند. ما چندان تنوعی در این حوزه نداریم. واحدهای صنعتی بزرگ که توان و قصد تولید انبو‌ه داشته باشند باید ماشین‌آلات قوی با توان تولید بالا به‌کار بگیرند.»