سامانه جامع تجارت در کما؛ گلایه فعالان اقتصادی از “مانع تجارت” شدن ابزار تسهیل

سامانه جامع تجارت، طرحی بلندپروازانه با هدف مدیریت و ساماندهی تجارت داخلی و خارجی کشور بود که با صرف هزینه‌های کلان راه‌اندازی شد. قرار بود این سامانه با ایجاد شفافیت و تسهیل فرآیندها، به یکی از ابزارهای کلیدی توسعه تجارت خارجی تبدیل شود. اما آنچه در عمل رخ داده، با اهداف اولیه فاصله معناداری دارد. به گفته بسیاری از ترخیص‌کاران و بازرگانان، این سامانه نه تنها تسهیل‌گر نبوده، بلکه به دلیل اختلالات مکرر و عملکرد غیرشفاف، به مانعی بزرگ در مسیر تجارت کشور تبدیل شده و لقب “سامانه مانع تجارت” را به خود گرفته است.

 

 

بر اساس گزارش‌های رسیده از فعالان اقتصادی، سامانه جامع تجارت مدتهاست با مشکلات جدی فنی روبرو است. اختلالات فنی و قطعی‌های پی‌درپی در این سامانه که زیر نظر وزارت صنعت، معدن و تجارت فعالیت می‌کند، باعث سرگردانی و زیان فعالان اقتصادی شده است. این اختلالات که حدود پنجاه روز پیش آغاز شده، همچنان ادامه دارد و هر روز بر شدت و گستره آن افزوده می‌شود.

 

 

اختلالات در سامانه جامع تجارت، مشکلات متعددی را برای فعالان اقتصادی ایجاد کرده که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:

 

عدم امکان ویرایش ثبت سفارش: فعالان اقتصادی قادر به ویرایش اطلاعات ثبت سفارش‌های خود نیستند که این موضوع فرآیندهای واردات و صادرات را با مشکل روبرو کرده است.

توقف پرونده‌ها در مرحله کارشناسی: بسیاری از پرونده‌های تجاری در مرحله کارشناسی در سامانه متوقف شده‌اند و امکان پیشرفت فرآیندها وجود ندارد.

توقف کامل ترخیص کالا‌های درصدی: ترخیص کالاهایی که به صورت درصدی انجام می‌شود، به دلیل اختلالات سامانه به طور کامل متوقف شده است.

عدم امکان رفع تعهد ارزی واردکنندگان: واردکنندگان به دلیل قطعی‌های مکرر سامانه قادر به انجام عملیات مرتبط با رفع تعهد ارزی خود نیستند که این موضوع تبعات مالی جدی برای آن‌ها به دنبال دارد.

اختلال در خروج کالا از گمرک: به دلیل عدم امکان انجام عملیات در سامانه، خروج کالاها از گمرک برای تولیدکنندگان و واردکنندگان با مشکل جدی روبرو شده است.

 

هرچند مسئولان سامانه اعلام کرده‌اند که کاربران می‌توانند از مسیر “ثبت و پیگیری مشکل” برای رفع مشکلات خود اقدام کنند، اما تجربه کاربران نشان می‌دهد که این بخش نیز کارایی لازم را نداشته و عملاً هیچ گامی در جهت حل مشکلات موجود برداشته نشده است. این وضعیت باعث سرگردانی تجار و ایجاد اختلال جدی در زنجیره تامین کالا‌های ضروری شده است.

 

 

قطعی‌ها و اختلالات سامانه جامع تجارت تنها به هزینه‌های مستقیم برای فعالان اقتصادی منجر نشده، بلکه زمان ارزشمند آن‌ها را نیز به هدر داده است. بسیاری از واحد‌های تولیدی به دلیل عدم امکان تأمین مواد اولیه، با خطر توقف تولید مواجه شده‌اند. علاوه بر این، عملکرد نامناسب سامانه جامع تجارت در عرصه تجارت خارجی، به اعتماد طرف‌های بین‌المللی به روند تجارت ایران آسیب جدی وارد کرده است. در شرایطی که کشور به دنبال توسعه صادرات غیرنفتی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی است، این اختلالات می‌تواند مانعی بزرگ در این مسیر باشد. عدم پاسخگویی مسئولان به گلایه‌ها و مشکلات پیش آمده، بر نگرانی فعالان اقتصادی افزوده و ضرورت رسیدگی فوری به وضعیت سامانه جامع تجارت را دوچندان کرده است.