نان از جمله مواد غذایی است که حساسیت های بسیاری پیرامون آن دیده می شود و هر گونه افزایش قیمتی با بیشترین واکنش ها روبه رو می شود. این در حالی است که به گفته نانوایان افزایش قیمت نان خواسته آنها است تا هزینه ها متعادل شود و لذا اگر دولت هزینه هایی همچون هزینه های حامل های انرژی واحدهای نانوایی را بردارد و همچنین هزینه بیمه کارگران این صنف را خود تقبل کند نیازی به افزایش قیمت نان به عنوان قوت غالب مردم نیز نیست.
با این وجود با توجه به درخواستهای اعلام شده از سوی اتحادیه های نان کشور، گمانه زنی هایی در مورد افزایش قیمت نان تا پیش از انتخابات ریاست جمهوری صورت گرفته است. این در شرایطی است که در حال حاضر گندمکاران کشور نیز به دلیل پایین نبودن قیمت خرید تضمینی این محصول از تحویل گندم به دولت خودداری میکنند که این امر خود می تواند در تامین آرد دولتی نانوایان خلل ایجاد کند و خود زمینه ای برای افزایش هرچه بیشتر نرخ نان گردد.
در این راستا گفتگویی با «قامتعلی عزیزی» عضو اتحادیه نانوایان شهر ری انجام داده ایم و جویای تغییرات نرخ نان در هفته های اخیر شده است.
علیرغم اینکه رئیس جمهور اعلام کرد تا ۴ ماه هیچ محصول کشاورزی گران نمی شود با این وجود همه چیز به جز نان گران شده است!
*با توجه به اینکه افزایش قیمت نان از درخواستهای همیشگی صنف نانوایان بوده و هست، چه تصمیماتی در این خصوص گرفته شده است؟
واقعیت امر این است که دولت وعده ۱۰۰ درصد داده بود که نرخ دو ساله نان را تغییر دهند اما رئیس جمهور اعلام کرد تا ۴ ماه هیچ محصولی در ایران گران نخواهد شد و اگرچه همه محصولات کشاورزی افزایش قیمت داشت اما قیمت نان کماکان به قیمت سابق خود باقی مانده است.
*سال گذشته درخواست افزایش ۵۰ درصدی قیمت را داشتید اگرچه با حواشی بسیاری روبه رو شد و در نهایت نیز اجرایی نشد. امسال درخواست چقدر افزایش را داده اید؟
همانطور که گفتید بر اساس آنالیزی که توسط اتحادیه های مربوطه صورت گرفت برای سال ۹۹ افزایش ۵۰ درصدی را اعلام کرده بودیم و علیرغم اینکه بعد از پاس کاری های بسیار اگرچه افزایش نرخ ۵۰ درصدی را پذیرفتند که تا قبل از عید نوروز اعمال شود اما هنوز عملی نشده است. با این وجود قطعا برای نرخ جدید باید تورم امسال را نیز لحاظ کنند.
*با این تفاسیر گرانی نان را قبل یا بعد از انتخابات ریاست جمهوری خواهیم داشت؟
افزایش قیمت نان باید صورت بگیرد وگرنه منجر به تعطیلی نانوایی ها می شود چون ادامه کار با این قیمت ها و هزینه ها میسر نیست. با این وجود انتظار می رود تا قبل از انتخابات افزایش قیمت صورت بگیرد.
پیشنهاد ما به دولت این است که به جای افزایش قیمت نان، هزینه های واحدهای صنفی نانوایی را حذف کند تا نان از سفره مردم حذف نشود
*نان قوت غالب مردم است و با افزایش قیمت ممکن است از سفره خانوارهای بسیاری حذف گردد. از سوی دیگر هم نمی توان بالا رفتن هزینه های واحدهای صنفی نانوایی را نادیده گرفت. با این تفاسیر بهترین اقدام چه می تواند باشد؟
قطعا هر دولتی روی کار باشد چه دولت فعلی و چه دولت بعدی ترجیحا نباید به فکر افزایش قیمت نان باشد. در واقع نانوایان هم با افزایش قیمت نان موافق نیستند و ترجیح می دهند دولت به جای بالا بردن قیمت نان، هزینه های واحدهای نانوایی را کاهش دهند. به این معنا که هزینه بیمه کارگران این صنف را حذف کنند و یا هزینه های گاز و برق و آب و غیره را از واحدهای صنفی نگیرند.
از سوی دیگر همانطور که می دانید در حال حاضر تنها ماده اولیه ای که به صورت دولتی و با نرخ دولتی به نانوایی ها داده می شود آرد است. بنابراین برای کاهش هزینه ها و جلوگیری از افزایش قیمت نان، دولت می تواند به عنوان مثال خمیر مایه ای که ماهانه چند کیسه مصرف می شود و هزینه بر است را به صورت سهمیه ای به واحدهای نانوایی بپردازند.
در واقع حذف چنین هزینه هایی و پرداخت چنین سهمیه ای هایی در نهایت به نفع ملت و خود دولت است. چون الان فقط نان مانده است که در دسترس همه است و اگر هزینه های این واحدها تامین نشود ممکن است اعتصاب کنند و یا به تعطیلی کشیده شوند.
*با توجه به اینکه در ۶ ماهه دوم سال سهمیه ارز دولتی واردات یکسری محصولات کم می شود، این امر چقدر در بحث تامین آرد با قیمت دولتی می تواند تاثیرگذار باشد؟
آرد یک محصول یارانه ای است و فعلا دولت با قیمت هر کیلوگرم آرد یارانه کامل (دولتی پز) ۶۰۰ تومان و هر کیلوگرم آرد نیمه یارانه ای(آزادپز) ۹۰۰ تومان در اختیار واحدهای نانوایی قرار می گیرد. اگرچه ممکن است تحت هر شرایطی این قیمت تغییر نکند اما مگر می شود به کارگر بگویی حقوق ۳ سال پیش را بگیرد. اتفاقی که الان رخ داده است و شاهد هستیم ۵۰ درصد از کارگران متخصص نانوایی این کار را ترک کرده اند و غالبا به دلیل عدم پرداخت حقوق کارگران آرد تحویلی دولت هم به درستی تبدیل به نان نمی شود.
از سوی دیگر الان کشاورزان گندم را به دولت تحویل نداده اند چون قیمت خرید تضمینی آن مناسب نبوده است و لذا ترجیح می دهند محصول خود را به مرغداری ها بدهند. بنابراین اگر این رویه ادامه پیدا کند قطعا روی آرد تحویلی به نانوایی ها تاثیر خواهد گذاشت. اما متاسفانه دولت، نان که قوت اصلی مردم است را به کل فراموش کرده است و نتیجه اش هم متضرر شدن ۹۰هزار نانوا است.
با این تفاسیر یکی از بهترین راه ها این است که به صورت یارانه پول نان را به مردم بدهند و قیمت نان را آزاد کنند تا مردم خود مدیریت کنند. با این اقدام در بدبینانه ترین حالت، ۵۰ درصد هزینه دولت در زمینه گندم و آرد پایین می آید چرا که بسیاری از دلال بازی ها، گم شدن گندم، افزودن خاک به گندم و غیره حذف می شود.
در شرایطی که نان خشک گرانتر از نان تازه است برخی نانوایی ها نان را به صورت نان خشک به دامداری ها تحویل می دهند
*اینکه گفته می شود به دلیل مناسب نبودن قیمت نان، برخی واحدهای نانوایی برای به صرفه بودن کار نان را به دامداری های می فروشند چقدر صحت دارد؟
در ابتدا باید بدانیم که در حال حاضر نان خشک گرانتر از خود نان است! لذا الان نانوا هیچ ترسی ندارد که در آخر وقت خمیری که آماده کرده است روی دستش بماند چون می داند اگر فروخته هم نشود نهایت آن را به دست دامداری ها می رساند. با این وجود این اقدام چندان رایج نیست و کمتر رخ می دهد.
*دولت سالانه چقدر اعتبار برای نان مردم در نظر می گیرد و چگونه می توان ار این اعتبار به صورت بهینه تر استفاده کرد؟
با یک حساب سرانگشتی می توان به میزان اعتبار تخصیصی به این بخش پی برد. در حال حاضر هر واحد نانوایی به صورت میانگین ۴۰۰ کیلوگرم سهمیه آرد دارد. جالب است بدانید قیمت دولتی هر کیسه ۴۰ کیلوگرمی ۳۵هزار تومان است و در بازار آزاد ۱۳۵ هزار تومان است؛ یعنی به ازای هر کیسه آرد دولت ۱۰۰ هزار تومان زیان می دهد. پس بهترین راه این است که دولت واحدهای صنعتی را تقویت کند و هزینه ها را کاهش دهد و به این ترتیب استفاده بهینه تری از بودجه تخصیصی شود.