ارائه الگوی کشت از سوی بخش دولتی به کشاورزان از موارد حائز اهمیتی است که سالها است بر ضرورت آن برای تنظیم بازار و عرضه انواع محصولات کشاورزی با قیمتی مناسب در بازار تاکید شده است. با این وجود برخی کارشناسان معتقدند اگرچه در مورد برخی محصولات از جمله سیب زمینی و پیاز برنامه تولید از سوی دولت عرضه می شود اما کشت یا عدم کشت را بازار تعیین می کند و لذا با بالا رفتن قیمتها احتمال کشت محصول در سال زراعی آینده بیشتر می شود.
«احمد نائلی» فعال حوزه سیب زمینی کشور گفت: تولید خوب است و از نظر قیمت هم نسبت به هفته قبل بهتر شده است در حالی که تا پیش از این قیمت ها به نحوی بود که کاملا به ضرر تولیدکننده بود.
نائلی افزود: در حال حاضر قیمت هر کیلوگرم سیب زمینی درب انبار ۲هزار و ۲۰۰ تومان و در مزارع جیرفت بالغ بر ۳هزار و ۳۰۰ تومان شده است. با این وجود باید توجه داشته باشید که قیمت سیب زمینی روزانه است و وقتی از جاهای مختلف سیب زمینی به میدان تره بار می رسد و بازار اشباع می شود لذا قیمت کاهش می یابد و در عوض در مواقعی مانند سرمازدگی قیمتها بالا می رود.
وی در خصوص میزان تولید، مصرف و صادرات سیب زمینی در کشور و موانع پیش رو نیز اظهار داشت: بر اساس آمار منتشر شده حجم تولید این محصول در کشور سالانه به میزان ۵ میلیون تن است که غالبا ۶۰۰ هزار تن آن صادر می شود.
نائلی افزود: مصرف سرانه سیب زمینی در کشور نیز ۴۵ کیلوگرم است.
اگرچه دولت برنامه کشت ارائه می دهد اما اینکه زارعان چقدر از از این برنامه تبعیت کنند بحث دیگری است چون اراده کردن زارع برای کشت یا عدم کشت دست بازار است
بازار تعیین می کند زارع از برنامه کشت پیروی کند یا نکند
این فعال بخش کشاورزی در خصوص عرضه یا عدم عرضه برنامه کشت سیب زمینی از سوی بخش دولتی به کشاورزان نیز گفت: درست است که دولت برنامه کشت ارائه می دهد اما اینکه زارعان چقدر از این برنامه تبعیت کند بحث دیگری است چون اراده کردن زارع برای کشت یا عدم کشت دست بازار است.
وی ادامه داد: به عنوان مثال در سال ۹۷ قیمت سیب زمینی به قدری پایین آمد که تا خرید تضمینی این محصول هم پیش رفت. اما با وقوع یکسری اتفاقات مجددا قیمت این محصول به شدت بالا رفت به طوری که صادرات سیب زمینی از سوی وزیر جهاد وقت ممنوع شد.
نائلی تصریح کرد: حرف این است که این رویدادها و اتفاقات را زارع رصد می کند و بر اساس آن تصمیم به کشت یا عدم کشت محصولات می گیرد.
وی خاطرنشان کرد: در حقیقت وقتی بازار محصولی رونق می گیرد به غیر از خود زارعان، پولهای سرگردان دیگری نیز از سوی افرادی که حتی کشاورز هم نیستند سرازیر می شود و لذا تولید بالا می رود و بازار خراب می شود.
نه تنها کنترلی بر تولید وجود ندارد بلکه زارعان نیز به برنامه های کشت دولت اعتقاد و اعتمادی ندارند به همین دلیل دچار مازاد تولید می شویم
نائلی گفت: در مورد محصولی مثل پیاز گفته می شود الان ۶۰۰هزار تن پیاز مازاد آمده است که غالبا به این دلیل است که کنترلی بر تولید وجود ندارد و از آن طرف خود زارع هم اعتقاد و اطمینانی به برنامه های دولت ندارد لذا تولید دچار نوسان است.
وی در پاسخ این سوال که ابزار پایبند کردن کشاورزان به الگوی کشت چیست، گفت: قطعا نمی توان به زارع به اجبار گفت چه محصولی بکارد بلکه باید بحث الگوی کشت در چارچوبی هدایت شود که به طور غیرمستقیم به زراع گفته شود چه محصولی کشت کند.
نائلی در پایان گفت: در حالی که سیب زمینی و پیاز در کشور در هر چهار فصل تولید می شود به طوری که مراحل «آماده سازی زمین، کشت، داشت و برداشت» همزمان در مناطق مختلف کشور انجام می شود نتوانسته ایم از این ظرفیت به خوبی استفاده کنیم. در حالی که در صورت اعتماد کشاورزان و پایبندی به برنامه کشت که دولت ارائه می دهد می توان بیشترین بهره را از این ظرفیت در کشور داشته باشیم و علاوه بر تامین بازار داخلی بازارهای خارجی را نیز تامین کنیم.