سیب زمینی یکی از مهم ترین محصولاتی است که در استان همدان کشت می‌شود و همدان با تولید سالانه حدود یک میلیون تن سیب زمینی به عنوان قطب تولید سیب زمینی کشور شناخته می‌شود.
استان همدان و به خصوص شهرستان بهار بیشترین تعداد تولید کننده و صادر کننده سیب زمینی را دارد و هر ساله یک یا چند تولید کننده سیب زمینی به عنوان نمونه استانی و ملی معرفی می‌شوند.
کاشت، عرضه و صادرات سیب زمینی هر ساله با چالش‌های متفاوتی همراه است به نحوی که سیب زمینی یک سال روی دست کشاورز می‌ماند و یک سال به دلیل صادرات خوب با قیمت بالا در بازار عرضه می‌شود.
با وجود اینکه استان همدان قطب تولید سیب زمینی کشور شناخته شده اما متاسفانه بی‌اغراق می‌توان گفت که هیچ صنایع تبدیلی قوی و بزرگی در این خصوص در استان همدان وجود ندارد تا کشاورزان تولیدات خود را به صورت فرآوری شده و با ارزش افزوده بالاتری عرضه کنند.
نبود صنایع تبدیلی سیب زمینی در استان همدان موجب شد تا سیب زمینی کشت سال گذشته در سردخانه‌های استان انبار شده و روی دست کشاورز سیب زمینی کار بماند
متاسفانه امسال به دلیل شیوع ویروس کرونا به صادرات ضربه بزرگی خورد و این ضربه در محصولی مانند سیب زمینی بیشتر بود حال آنکه نبود صنایع تبدیلی سیب زمینی در استان همدان موجب شد تا سیب زمینی کشت سال گذشته در سردخانه‌های استان انبار شده و روی دست کشاورز سیب زمینی کار بماند.
همین وضعیت سبب شد تا از فعالان این بخش پیگیر وضعیت سیب زمینی های تولیدی شویم که در ادامه گفت‌وگوی با بهروز قادر طاووسی تولید کننده نمونه ملی در سال ۹۹ در حوزه تولید سیب زمینی را می‌خوانید:
*بفرمائید که در چند هکتار سیب زمینی کشت می‌کنید؟ چه میزان برداشت داشتید؟
من در خرم آباد دو هزار تن، در همدان یک هزار و ۵۰۰ تن و در کوهدشت یک هزار و ۷۰۰ تن کشت سیب زمینی انجام داده ام به طوری که با ۸۹.۵ تن برداشت سیب زمینی در هکتار برتبر شده و رکورددار به عنوان تولید کننده نمونه کشوری بوده ام، درحالی که میانگین کشوری تولید سیب زمینی ۳۵ تن در هکتار است.
*در حال حاضر وضعیت صادرات سیب زمینی چگونه است؟
امسال کشاورزان سیب زمینی کار در موقعیت نامناسبی قرار دارند چراکه هم صادرات ضعیف بوده و هم با توجه به پایین بودن قیمت سیب زمینی وضعیت تولید کنندگان سیب زمینی چندان تعریفی نیست.
تابستان سال ۹۹ قیمت هر کیلوگرم سیب زمینی به ۷۰۰ تومان هم رسید و در حال حاضر هم صادرات به قدری ضعیف است که تمام سیب زمینی‌ها در انبار مانده است
تابستان سال ۹۹ قیمت هر کیلوگرم سیب زمینی به ۷۰۰ تومان هم رسید و در حال حاضر هم صادرات به قدری ضعیف است که تمام سیب زمینی‌ها در انبار مانده است.
در جلسه تقدیر از کشاورزان نمونه ملی استان همدان به استاندار همدان هم گفتم سیب زمینی کشت جیرفت به زودی می‌رسد و اردیبهشت ماه هم کشت دزفول می‌رسد و امسال وضعیت سیب زمینی در بدترین موقعیت است و استان همدان با توجه به اینکه قطب تولید سیب زمینی است وضعیت خوبی ندارد.
* شما وضعیت صنایع تبدیلی این محصول در همدان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
استان همدان به هیچ عنوان در زمینه سیب زمینی واحد صنایع تبدیلی ندارد درحالی که کرج و ساوه بهترین صنایع تبدیلی را دارند و من باید به واحدهای آن ها برای فروش سیب زمینی تولیدی خودم التماس کنم.
سیب زمینی با این وضعیت روی دست کشاورز مانده است، نامه‌ای به وزیر جهاد کشاورزی و رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نوشتم که سیب زمینی‌ها در انبار مانده اما از نظر صنایع تبدیلی استان همدان هیچ مورد خوبی ندارد و ضعف زیادی وجود دارد.
*مسئولان معمولا خبر از سرمایه گذاری‌هایی در رابطه با صنایع تبدیلی سیب زمینی می‌دهند، شما در این رابطه شاهد اتفاق مثبتی بودید؟
جهاد کشاورزی از سرمایه گذارهایی صحبت می‌کند که در زمینه صنایع تبدیلی ورود کرده‌اند اما هیچ اتفاق مثبتی نیفتاده است.
سیب زمینی هفت سال پیش، کیلویی پنج هزار تومان بود و امسال کشت سیب زمینی هکتاری ۷۰ میلیون تومان هزینه برده اما قیمت سیب زمینی به کیلویی یک هزار تومان رسید و این در حالی بود که میانگین تولید سیب زمینی در هکتار ۳۵ تن است اما من بیش از ۸۹ تن برداشت کردم.
کشاورز سیب زمینی کار امسال زمین خورده و سال دیگر نمی‌تواند تولید داشته باشد و قیمت سیب زمینی افزایش خواهد داشت.
سال‌های آینده با کم شدن سطح زیرکشت قیمت سیب زمینی به کیلویی ۱۰ هزار تومان هم می‌رسد
اگر به وضعیت سیب زمینی رسیدگی و موضوع بررسی نشود، یک ماه دیگر با آمدن سیب زمینی‌های جدید به بازار نیمی از سیب زمینی کاران استان ورشکست می‌شوند و سال‌های آینده با کم شدن سطح زیرکشت قیمت سیب زمینی به کیلویی ۱۰ هزار تومان هم می‌رسد.
*ضعف همدان را در حوزه صنایع تبدیلی سیب زمینی چه می دانید که موفق به جذب یک سرمایه گذار در این زمینه نمی‌شویم؟
استان همدان سرمایه گذار خوب کم ندارد اما بروکراسی اداری سرمایه گذاران را اذیت می‌کند به طور مثال من می‌خواهم یک سردخانه در زمین خود بسازم اما به من می‌گویند که باید در شهرک‌های کشاورزی سردخانه بسازید در حالی که شهرک‌ها، من را از کشت و محصول خود جدا می‌کند و حتی اگر سردخانه را به شهرک ببرم باز هم حمایت کافی انجام نمی‌شود.
در استان همدان سرمایه داران خوبی وجود دارد اما باید جلساتی برگزار و تحقیقاتی انجام شود که چرا استان‌های دیگر صنایع تبدیلی سیب زمینی دارند اما همدان ندارد چراکه به طور قطع حتما یک معضل یا اشکالی در کار اداری وجود دارد.
همیشه برایم سوال است که چرا من می توانم در استان خرم آباد ۲۰۰ هکتار سیب زمینی کشت کنم اما در استان خودم نمی‌توانم صنایع تبدیلی ایجاد کنم تا امروز به التماس صنایع تبدیلی استان‌های دیگر نروم تا سیب زمینی را از من بخرند.
*به گفته برخی صادر کنندگان و تولید کنندگان سیب زمینی استان کارت بازرگانی آن ها تعلیق شده و مشکلاتی برای صادرات این محصول ایجاد کرده، حال به نظر شما تعلیق کارت بازرگانی چه میزان در کاهش صادرات اثر داشته است؟
اداره دارایی کاری با سیب زمینی کاران کرده که من هم توی آن مانده‌ام و در حال حاضر به دلیل مشکلاتی که اداره دارایی ایجاد کرده صادرات خود را به نام کسی دیگر انجام می‌دهم.
به دلیل مشکلات دارایی دو سال است کارت بازرگانی خود را تمدید نکرده ام، سال ۹۵ بیش از سه هزار تن صادرات انجام دادم و به من قول تشویقی دادند اما تشویقی که نداند هیچ، با اداره دارایی هم به دردسر افتادیم؛ به شکلی که اکثر سیب زمینی کاران مجبور شدیم کارت بازرگانی خود را تمدید نکنیم.
صادر کننده معاف از مالیات است اما به اندازه‌ای مراحل پیش پای صادر کننده می‌گذارند تا راهی برای دریافت مالیات پیدا کنند، متاسفانه کارت بازرگانی اکثر صادر کنندگان شهرستان بهار تمدید نشده است.
و اما سخن آخر...
تعهد ارزی هم به مشکل دیگری تبدیل شده است و در واقع دلار چهار هزار و ۲۰۰ تومانی به صادر کنندگان تعلق نمی‌گیرد، اما بعد از انجام صادرات، پول ما وارد شبکه پولی کشور می‌شود که با این وضعیت مشخص نیست چه زمانی این پول به دست ما صادر کنندگان برسد.