این در حالی است که کشاورزان عواقب نیمایی شدن ارز برای سموم و کود کشاورزی را سال گذشته در دو مرحله با افزایش سه برابری قیمت ها طی مرداد ماه همزمان با کشت دوم برنج و مهر ماه همزمان با کشت محصولات پائیزه شامل گندم ، کلزا و علوفه تحمل کرده بودند و انتظار داشتند دستکم با کاهش نرخ ارز آزاد طی چند ماه گذشته ، دیگر گران فروشی دست از سر آنان در سال جدید و آغاز کشت برنج بردارد.
در حال حاضر افزایش بی رویه و بی حساب و کتاب قیمت کودهای وارداتی « فسفاته » و « پتاسه » و سم علف کش « بوتو کلر » و آفت کش کرم ساقه خوار « دیازینون » کشاورزان را به ستوه آورده و بشدت دچار مشکل کرده است.
افزایش و نوسانات قیمت در حالی است که قیمت دلار در تیر ماه سال گذشته همزمان با برداشته شدن ارز یارانه ای دولتی حدود ۲۴ هزار تومان بود و اثرش را با افزایش ۲ تا سه برابری ، روی قیمت سموم گذاشته بود و در واقع کشاورزان در کشت دوم برنج متقبل گرانی ها شده بودند. همچنین دومین مرحله افزایش قیمت سموم همزمان با آغاز کشت پائیزه هم قیمت دلار آزاد حداکثر به ۲۹ هزار تومان رسیده بود که در آن زمان هم برای دومین بار افزایش قیمت ها با دو برابر شدن بر کشاورزان تحمیل شده بود.
ظاهرا دو بار سوء استفاده از تغییر محل تامین ارز نهاده های کشاورزی برای سودجویان کافی نبود و اکنون برای سومین بار ، ارز نیمایی را همزمان با اوج گیری کشت برنج و فوری شدن نیاز شالیکاران به نهاده های کشاورزی وارداتی بهانه قرار داده اند و قیمت ها را بالا برده اند. این در حالی است که اکنون قیمت دلار با کاهش دستکم پنج هزار تومانی نسبت به پاییز پارسال به ۲۴ هزار تومان کاهش یافته است.
کشاورزان مازندرانی می گویند که قیمت کود و سموم شیمیایی از سال گذشته تاکنون دستکم سه بار به بهانه ارز نیمایی دچار تغییر شده و قیمت ها هم طی این مراحل تا ۶ برابر افزایش یافته است.
بررسی های از بازار نهاده های کشاورزی هم نشان می دهد که هم اکنون سم دیازینون ۱۰ درصدی در کیسه ۱۰ کیلویی به قیمت پنج میلیون و ۵۰۰ هزار ریال به فروش می رسد. این سم سال ۹۷ به قیمت ۶۰۰ هزار ریال عرضه می شد. سال ۹۸ به قیمت یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال رسید. تیر ماه پارسال پس از نیمایی شدن ارز مورد نیاز واردات ، به یک میلیون و ۶۰۰ هزار ریال افزایش یافت و در مهر ماه هم روی قیمت سه میلیون ریال متوقف شده بود.
هر کشاورز مازندرانی برای یک هکتار زمین به ۲۰ کیلو گرم از این سم نیاز دارد.
همچنین یکی دیگر از سموم بسیار مهم و کاربردی شالیکاری سم علف کش بوتاکلر یا « ماچتی » است که قیمت هر لیتر آن از ۱۹۰ تا ۲۱۰ هزار ریال سال ۹۷ به ۲۸۰ هزار ریال در سال ۹۸ رسید و پس از نیمایی شدن ارز در سال گذشته طی دو مرحله افزایش تا ۴۵۰ هزار ریال فروخته شد. قیمت این سم در حال حاضر هر لیتر به یک میلیون و ۱۰۰ هزار ریال افزایش یافته است.
بر اساس اعلام جهاد کشاورزی متوسط استفاده از علف کش در هر هکتار برنجکاری سه لیتر است.
فروشندگان سموم کشاورزی در استان مازندران هم علاوه بر ایراد بهانه های رنگارنگ به خاطر رعایت نکردن قیمت مصوب و اعلامی ، از نیاز ضروری کشاورزان به این نهاده ها بدون تاخیر زمان آگاهی دارند و به همین دلیل هم بدون نگرانی از عواقب گران فروشی ، همچنان از « نیمایی شدن ارز » به عنوان ترجیح بند سودجویی خود استفاده می کنند.
استیصال شالیکاران
یکی از کشاورزان بابلی گفت : کود شیمیایی فسفات که به قول مسئولان وارداتی است و نرخ هرکیسه ۵۰ کیلویی نباید ۵۰۰ هزار تومان باشد ، همین الان اگر پیدا شود، تا ۷۰۰هزار تومان خرید و فروش می شود.
جعفر حسن نیا افزود : اصلا نظارتی بر بازا کود و سم وجود ندارد و هر فروشنده ای قیمت را دلبخواهی تعیین و اعلام می کند ، در حالی که بیشتر کود شیمایی تولید ۲ سال اخیر و حتی بخشی از سموم نیز تولید سه سال قبل است.
وی با بیان این که قیمت سم دیازینون خشک ۱۰ درصد کیسه ۱۰ کیلویی به ۳۵۰ هزار تومان رسیده است ، گفت : سم علف کش بوتاکلر نیز هر لیتر به ۲۱۰ تا ۲۲۰ هزار تومان رسید که برای هر هکتار سه لیتر مصرف می شود.
گزارش میدانی نشان می دهد که شالیکاران مازندران همچنین از افزایش قیمت انواع نهاده های دیگر کشاورزی نظیر پلاستیک ، انواع بذر ،قطعات یدکی تیلر و تراکتور ، قرارداد بانک نشاء برای کشت مکانیزه ، دستمزد کارگری برای شخم و شیار و آب تخت کردن نیز انتقاد دارند ولی معتقدند : این که قیمت کود و سموم که تحت نظارت مسئولان و ناظران است، این چنین آشفته بازار باشد ، جای بسی تاسف است.
یکی از کشاورزان روستای « مرند » از بخش سرخرود شهرستان محمودآباد در گفت و گو با خبرنگار ما به افزایش دستمزد بابت شخم و شیار و آب تخت کردن اراضی شالیزاری اشاره کرد و گفت : برای آماده کردن زمین شالیزاری جهت نشاء چهار مرحله شخم و شیار صورت می گیرد که دستمزد هر هکتار در هر مرحله آن امسال به ۶ میلیون ریال رسیده است.
مختار علی تبار با بیان اینکه هر ساله قیمت نهاده های کشاورزی بالا می رود که موجب افزایش هزینه تولید برنج می شود ، افزود : باید در حمایت از شالیکاران , این محصول استراتژیک مورد توجه دولتمردان قرار بگیرد.
وی گفت : شالیکاران در هر صورت اقدام به کشت محصول می کنند ، اما برای تداوم تولید برنج و بالا رفتن درآمد به نسبت هزینه تولید ، دخالت و حمایت دولت برای کاهش هزینه ها ضروری است ، اگر چه طی سال های گذشته جهش مکانیزه شدن کشت و کار برنج با پرداخت تسیهلات برای خرید ادوات مکانیزه شالیکاری از سوی دولت قابل توجه بوده است که نمی توان نادیده گرفت.
بی انصافی است
مدیرحفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران نیز با تایید افزایش بی رویه قیمت سموم کشاورزی و نگرانی کشاورزان استان از این وضعیت ، گفت : فروش سموم با قیمت چندین برابری بی انصافی در حق کشاورزان است .
عبدالرحمان زاغی افزود : در حالی که وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات به صورت رسمی به دلیل مشکلات تورمی تا ۳۵ درصد قیمت سموم کشاورزی را از تیر ماه سال گذشته بالا برده اند ، اما مصوبه نیمایی شدن ارز برای واردات سموم مورد سوء استفاده افراد قرار گرفته است.
وی با بیان این که تا ۹۰ درصد مواد اولیه تولید انواع سموم وارداتی است ، گفت : طبق دستورالعمل دولت و با تخصیص اعتبار از سال ۱۳۹۸ ، وزارت جهاد کشاورزی مواد اولیه برای تولید انواع سموم را برای مصرف ۲ سال یعنی سال ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ وارد کرده است تا مشکلات افزایش قیمت بی رویه پیش نیاید ، اما همواره افراد سودجو از این فرصت ها سواستفاده می کنند.
زاغی با بیان این که شالیکاران و باغداران مازندران مجبور به استفاده از سموم کشاورزی هستند ، توضیح داد : امروز ضرورت استفاده از سموم برای کشاورزی و باغداری سبب شد تا بازار سیاه و عرضه سموم تقلبی در این شرایط دو چندان شود.
وی با اعلام این که گزارش های روزانه از وضعیت عرضه انواع سموم کشاورزی به دستگاه های نظارتی سازمان صنعت، معدن و تجارت و همچنین تعزیرات ارسال می شود ، افزود : اما به نظر می رسد تاثیری بر واقعی شدن قیمت فروش سموم نداشته است.
مدیرحفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران فروش سموم بیشتر از قیمت روی برچسب را صد درصد خلاف دانست و گفت : بررسی ها نشان می دهد که همه این سموم موجود با ارز یارانه دولتی تولید و یا وارد شده است و باید با قیمت قبلی عرضه شود.
زاغی با بیان این که یکهزار واحد فروشگاهی سموم کشاورزی دارای مجوز رسمی در مازندران فعال هستند ، افزود : البته فعالیت افراد سودجو در قالب فروشندگان سموم زیر زمینی و سیار نیز در استان کم نیست ، ولی ردیابی آن بسیار سخت و دشوار است.
وی از کشاورزان و باغداران خواست تا حتما از فروشگاه های سموم کشاورزی دارای مجوز خرید کرده و طلب فاکتور کنند و تاکید کرد : در این صورت فروشندگان متخلف راحت تر شناسایی شده و به تعزیرات معرفی می شوند.
زاغی گفت : نکته دیگری که کشاورزان باید توجه کنند این است که حتما به بسته بندی و پلمب بودن بسته سموم ، تاریخ انقضای مصرف آنها، وجود نشان های استاندارد و برند شرکت ها توجه کنند ، چرا که عرضه سموم تقلبی در این شرایط زیاد شده است.
نظارت ها تشدید می شود
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران هم ضمن تایید افزایش هزینه تولید ناشی از بالا رفتن قیمت نهاده های کشاورزی گفت: طبق بررسی های صورت گرفته وضعیت قیمت سموم بویژه علف سوزها و سم دیازینون آفت کش کرم ساقه خوار نگران کننده شده است.
عزیزالله شهیدی فر با ذکر این نکته که عمده سموم کشاورزی وارداتی است و قیمت ها نیز بر اساس دلار بالا می رود ، در عین حال نسبت به سوء استفاده کنندگان در ضرورت نیاز و مصرف کشاورزان هشدار داد و بیان داشت: باید نظارت ها را در این مقطع دوچندان کنیم.
وی با بیان اینکه قیمت کود شیمیایی اوره با ۲۰ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به اندازه کافی و بر اساس نیاز شالیکاران توزیع شده و در اخیتار آنان قرار گرفته است، افزود: تنها کودهای فسفره و پتاسه که وارداتی است که البته به مقدا مورد نیاز در انبار کارگزاری ها وجود دارد ، مشکلاتی در مقوله نقدینگی مطرح بوده است که وزارت جهاد کشاورزی با هماهنگی بانک کشاورزی به منظور رفع مشکل تامین کودهای فسفره و پتاسه و دیگر سموم مورد نیاز برای کشاورزان تسهیلات یارانه ای را همزمان با نیمایی شدن ارز در قالب کشاورز کارت در نظر گرفته است.
شهیدی فر بدون اعلام آماری از درخواست و صدور کشاورز کارت در مازندران ، افزود : ۲ هزار میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت تسهیلات کشاورز کارت به کشاورزان پیش‌بینی شده است و در قالب کشاورز کارت بین ۲ تا ۲۰ میلیون تومان تسهیلات با سود ۱۲ درصد در اختیار کشاورزان قرار می‌گیرد تا بتوانند نهاده‌های ضروری خود را تهیه کنند.
وی بیان داشت: کشاورز کارت منبع مالی مناسبی برای کشاورزان خواهد بود تا بتوانند بی دغدغه نهاده‌های مورد نیاز خود را تهیه و پس از فروش محصول خود با بانک عامل تسویه کنند.
مازندران دارای ۴۶۰ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی است. طبق آمار رسمی هر ساله به طور متوسط ۲۱۵ هزار هکتار از زمین های کشاروزی مازندران زیر کشت برنج می رود و این استان با تامین بیش از ۴۲ درصد برنج سفید کشور ، رتبه اول را دارد.