علیرضا جباریزادگان درباره انگیزههای پرداختن به این پروژه اعلام کرد: نان در فرهنگ ایرانی از دیرباز نماد رزق و روزی بوده و جایگاه والایی داشته است، بهطوریکه مردم اگر تکه نانی را در کف پیادهرو ببینند، آن را با احترام برداشته و در جایی قرار میدهند که زیر پا نباشد.
این مدرس معماری دانشگاه، با اشاره به نقشهای فرهنگی، آموزشی، علمی و تفریحی موزهها، گفت: موزه ملی نان، که توسط گروهی از معماران جوان متشکل از سحر ریاحی، علی حسینزاده، پندار عطارد، محمدرضا افتخاری، امین صفا و پریناز میثاقی طراحی شده است، فرصتی فراهم میآورد تا آینده، حال و گذشتهی نان بررسی شود و مخاطب با مفاهیم گوناگون در این حوزه آشنا شود.
او افزود: ما تلاش کردیم این موزه را بهعنوان یک نشانه شهری مرتبط با زندگی روزمره شهروندان طراحی کنیم. فرآیند پیدایش نان از دانه گندم و نقش عناصر فضایی همچون خاک، سطح زمین و آسمان در این چرخه، به زیبایی در طراحی موزه به تصویر کشیده شدهاند.
جباریزادگان، طراحی فضاهای موزه را با بهرهگیری از حواس پنجگانه عنوان کرد و توضیح داد: این فضاها شامل اتاق سکوت خمیر، گذر حس گندم، دالان طعم و مزه نان و تالار عطر و بوی نان است که به ترتیب حواس شنوایی، لامسه، چشایی، بویایی و بینایی مراجعهکنندگان را درگیر میکنند.
طرح معماری موزه ملی نان
این پژوهشگر معماری، با اشاره به نان به عنوان قوت غالب مردم ایران، گفت: فرآیند سنتی پخت نان شامل پخت در تنور، در خاکستر و ذغال داغ، و روی ساج و تاوه بوده است. در این موزه، نانهای قدیمی و عموماً فراموششده، در کنار نانهای عصر حاضر از جمله لواش، سنگک، تافتون و بربری به نمایش گذاشته شدهاند. افزون بر این، جنبههای مفهومی و انتزاعی نان نیز مورد توجه قرار گرفتهاند تا مجالی برای تأمل در معنا و اندیشهی مرتبط با نان فراهم شود.
او در ادامه با اشاره به طراحی دقیق تالارهای موزه در زمینههایی همچون نورپردازی، اتمسفر، متریال و حس فضایی گفت: فصل حال موزه نیز شامل غرفههایی برای نمایش انواع نانهای صنعتی، فضای مکث برای شنیدن خاطرات، محل معرفی ترکیبات مختلف با نان و بخش تجربهی پخت نان سنتی است.
جباریزادگان با تأکید بر اینکه نان صرفاً یک ماده غذایی نیست، بلکه بازتابی از سبک زندگی، پیشرفت و فناوری است، اظهار کرد: در سناریوی این پروژه، موزه نان به عنوان فضایی پویا طراحی شده که تأثیرات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی نان را در زندگی انسانها به تصویر میکشد. بازدیدکنندگان میتوانند روند تولید نان در کارخانههای صنعتی و نانواییهای سنتی را مشاهده کنند و تفاوت میان این دو را در قالب کارگاه زنده مقایسه کنند.»
او درباره فصل سوم موزه که به آیندهی نان اختصاص دارد، بیان کرد: با توجه به تغییرات سریع سبک زندگی و عادات غذایی، ممکن است نان به یک نوستالژی تبدیل شود یا در شکل جدیدی بازآفرینی گردد. فضای واقعیت مجازی موزه نیز این فرصت را فراهم میکند تا بازدیدکنندگان عطر، طعم و بافت نان را بدون خوردن واقعی آن تجربه کنند.
طرح معماری موزه ملی نان
در خصوص مکانیابی موزه، جباریزادگان به ویژگیهایی نظیر موقعیت مکانی مناسب، حملونقل و دسترسی آسان، شرایط اقلیمی مطلوب، تابش نور کافی، امکان تهویه مناسب و قابلیت توسعه، اشاره کرد و تأکید کرد: کاربریهای اطراف موزه باید با هدف آن هماهنگ بوده و از منظر شهری جذابیت کافی داشته باشند.
سرپرست تیم طراحی نخستین موزه ملی نان ایران، در پایان، با اشاره به ضرورت احداث این موزه، گفت: از دستگاههای اجرایی که به موضوع زنجیره تأمین گندم، آرد و نان، و همچنین مؤلفههای هنری و میراث فرهنگی مرتبط هستند، انتظار میرود که این پروژهی ملی و ماندگار را در اولویت قرار دهند.