۲۶ درصد تولید ناخالص داخلی و حدود ۲۸ درصد اشتغال کردستان مربوط به بخش کشاورزی است و این نشان می دهد مهمترین حوزه اقتصادی این استان است.
در چهارمین سرشماری عمومی کشاورزی ( سرشماری بخش کشاورزی هر ۱۰ سال یکبار به اجرا درمی آید) که در سال ۱۳۹۳ انجام شد ۱۱۳ هزار و ۶۰۶ بهره بردار بخش کشاورزی در سطح استان شناسایی شد که حدود ۳۰ هزار نفر از این افراد در روستاهای مورد مطالعه سکونت نداشتند؛این آمار بیانگر این است که جمعیت زیادی از روستاییانی که به شهرها مهاجرت کردند هنوز هم بخش بیشتری از درآمدشان وابسته به کار کشاورزی است.
کردستان یکی از استان‌های برتر کشور در حوزه کشاورزی است که در همه زیربخش های آن اعم از دام و طیور، باغبانی، زراعت دارای ظرفیت و توانمندی فراوانی است و در تولید بیشتر محصولات این حوزه‌ها همواره جزو استان‌های برتر کشور به شمار می‌رود.
اهمیت بخش کشاورزی در معیشت مردم کردستان برکسی پوشیده نیست و دولتمردان دولت تدبیر و امید هم در هشت سال اخیر در راستای توسعه و افزایش تولید در این بخش حرکت های ارزشمندی را انجام داده‌اند که دستاوردهای مطلوبی هم به دنبال داشته است.
در این گزارش به ارایه قسمتی از دستاوردهای دولت دکتر روحانی در بخش کشاورزی کردستان پرداخته شده است و بی شک پرداختن به توانمندی، ظرفیت و همچنین کارهای انجام شده در هریک از زیربخش‌های کشاورزی اعم از دام و طیور، باغبانی، زراعت، آب و خاک، مکانیزاسیون، بازرگانی، صنایع تبدیلی به طور جداگانه وجود دارد ولی سعی شد به طور کلی در این گزارش به مهمترین موارد اشاره شود.
تولید محصولات سالیانه دام ،طیور وزنبورعسل در پایان سال ۱۳۹۲، ۱۷۶ هزار تن بود که این میزان در پایان سال ۱۳۹۹ به ۳۷۷.۶ هزار تن رسید به عبارتی در این زمینه شاهد رشد ۱۱۴.۵ درصدی هستیم.
تولید محصولات سالیانه زراعی در این استان در پایان سال ۱۳۹۲ یک میلیون و ۴۱۸ هزار تن بود که به ۲ میلیون و ۱۵۰ هزار تن یعنی به رشد ۵۱.۶ درصدی رسیده است.
تولید سالیانه محصولات باغی هم طی هشت سال دولت تدبیر و امید با رشد ۴۱ درصدی همراه بوده به طوریکه میزان تولید در این بخش از ۲۳۹ هزار تن در سال ۱۳۹۲ به ۳۳۷ هزار تن طی سال ۱۳۹۹ افزایش پیدا کرده است.
طی هشت سال دولت تدبیر و امید تولید سالانه محصولات شیلاتی در کردستان رشدی ۶۶ درصدی داشته است یعنی از تولید ۶ هزار تن در اوایل آغاز بکار این دولت به ۱۰ هزار تن در پایان سال ۱۳۹۹ رسیده است.
ظرفیت پرورش مرغ گوشتی در هر دوره از ۱۱ میلیون قطعه در سال ۹۲ به ۱۵ میلیون قطعه در سال ۱۳۹۹ رسید که این نشان از رشد ۳۶ درصدی در این حوزه است.
در این هشت سال ظرفیت پرورش مرغ مادرگوشتی در هر دوره هم ۸۳ درصد رشد داشته یعنی از ۲۴۰ هزار قطعه به ۴۴۱ هزار قطعه رسیده است و ظرفیت پرورش مرغ تخمگذار در هر دوره هم در این استان از ۳۸۵ هزار قطعه به ۵۵۵ هزار قطعه رسیده به عبارتی ۴۴ درصد رشد را تجربه کرده است.
تعداد کلنی زنبور عسل هم طی این هشت سال فعالیت دولت دکتر روحانی در کردستان از ۱۲۷هزار و ۹۸۶ کلنی به ۲۵۷ هزار کلنی افزایش یافته است که در این زمینه هم شاهد افزایش ۱۰۰ درصدی هستیم.
تولید دانه روغنی کلزا که افزایش آن یکی از برنامه‌های ابلاغی وزارت جهاد کشاورزی به منظور خودکفا شدن در تولید روغن به استان‌های مستعد در تولید این محصول است طی هشت سال در این استان از ۱۸۰ تن در سال به ۶ هزار و ۸۰۰ تن رسیده به عبارتی بیش ازسه برابر رشد داشته است.
طی این هشت سال روی کار بودن دولت تدبیر و امید سطح زیرکشت باغات دیم و آبی در این استان به ترتیب از هشت هزار هکتار و ۲۴ هزار هکتار در سال ۱۳۹۲ به ۱۳ هزار و ۲۵۲ هکتار و ۳۴ هزار و ۳۸۹ هکتار در اواخر سال گذشته رسید.
افزایش ۶۵.۷ درصدی سطح زیرکشت باغات دیم و ۴۳ درصدی باغات آبی بیانگر تحول در عرصه توسعه باغات طی هشت سال اخیر در این استان است که نویدبخش افزایش تولید محصولات باغی هم محسوب می شود.
افزایش مساحت گلخانه‌ها از دیگر دستاوردهای بخش کشاورزی استان در دولت تدبیر و امید است به گونه ای که مساحت گلخانه های تولید سبزی، صیفی و گل شاخه بریده از ۱۰ هکتار به ۲۰.۴۶ هکتار به عبارتی ۱۰۵ رشد رسیده است.
ظرفیت تولید واحدهای پرورش قارچ خوراکی هم طی هشت سال اخیر در استان از یک هزار و ۲۶۰ تن به سه هزار و ۱۷۷ تن رسیده یعنی ۱۵۲ درصد رشد کرده است.
تعداد ماشین آلات کشاورزی موجود در استان شامل تراکتور و کمباین از ۲۳ هزار و ۷۰۷ دستگاه در سال ۱۳۹۲ به ۲۸ هزار و ۳۲۱ دستگاه افزایش پیدا کرده است که در این بخش هم شاهد رشد ۱۹ درصدی هستیم.
کردستان همواره جزو استان های پیشرو در تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم های نوین آبیاری است و میزان سطح مجهز به این تجهیزات در استان بالاتر از میانگین کشوری است که این خود گویای استفاده بهینه از آب در این بخش است.
در سال ۱۳۹۲، ۴۲ هزار و ۱۰ هکتار از باغات و مزارع استان مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار بودند و در پایان سال ۱۳۹۹ این میزان با رشد ۳۳ درصدی همراه بود و به ۵۶ هزار هکتار رسید.
ظرفیت استخرهای ذخیره آب کشاورزی از ۴۰۳ هزار مترمکعب به ۴۹۱ هزار مترمکعب افزایش یافت و در این هشت سال میزان کانال های آبیاری عمومی کشاورزی احداث شده هم از ۶۳۷ کیلومتر به ۶۹۴ کیلومتر رسیده است.
ظرفیت کارخانجات تولید خوراک دام، طیور و آبزیان استان در سال ۱۳۹۲، ۱۸۵ هزار تن بود که در پایان سال ۱۳۹۹ با افزایش ۱۱۶ درصدی همراه شد و به ۴۰۰ هزار تن رسید.
ظرفیت سردخانه‌ای محصولات کشاورزی کردستان به ۴۹ هزارتن افزایش یافت
در هشت سال دولت تدبیر و امید ظرفیت کارخانجات صنایع لبنی در کردستان ۱۵۴ درصد رشد داشت یعنی از ۷۶ هزار تن به ۱۹۳ هزار تن افزایش پیدا کرده است.
نگهداری و فرآوری محصولات کشاورزی به دلیل نبود سردخانه و واحدهای فرآوری همواره یکی از مشکلات استان بود و بارها در جلسات و برنامه های متعدد از سوی مدیران این بخش و کشاورزان به عنوان یکی از مطالبات این قشر مطرح می شد.
طی هشت سال دولت دکتر روحانی با صدور پروانه تاسیس و بهره برداری واحدهای فرآوری ظرفیت فرآوری مواد خام کشاورزی از ۸۱۷ هزار تن به یک میلیون و ۳۲۹ هزار تن رسیده است و ظرفیت سردخانه‌ای نگهداری محصولات کشاورزی استان که در سال ۹۲، ۹ هزار و ۵۰۰ تن بوده به ۴۹ هزار تن یعنی ۴۱۵ درصد رشد کرده است.
میزان ظرفیت ذخیره سازی محصولات کشاورزی هم در این دولت در استان از ۲۰۲ هزار تن به ۶۵۶ هزار تن افزایش پیدا کرده است که این آمار حاکی از رشد ۲۲۵ درصدی در این زمینه است.
سال ۱۳۹۲ تعداد ۶ سردخانه، پنج سیلو و سه انبار به ترتیب به ظرفیت ۹ هزار و ۵۰۰ تن، ۱۹۰ هزار تن و ۲ هزار و ۵۰۰ تن وجود داشت که این تعداد در پایان سال ۱۳۹۹ به ۳۱ سردخانه به ظرفیت بیش از ۴۹ هزار تن، ۱۷ سیلو به ظرفیت ۵۸۸ هزار تن و ۱۵ انبار به ظرفیت ۱۹ هزار و ۷۰۰ تن رسید.
میزان سرمایه گذاری انجام شده دولت تدبیر و امید در ۱۰ زیر بخش کشاورزی استان از جمله آب و خاک، زراعت، باغبانی، مکانیزاسیون، حفظ نباتات، دام و طیور، صنایع تبدیلی ۳۱ هزار و ۹۷۳ میلیارد ریال بوده که منابع اعتباری آن هم از محل تسهیلات بانکی، آورده شخصی، اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه ای ملی و استانی، اعتبارات هزینه ای ملی، کمک های فنی و اعتباری تامین شده است.
۸۸ هزار و ۶۰۰ طرح کشاورزی طی هشت سال دولت دکتر روحانی در کردستان به بهره‌برداری رسیده که در نتیجه آن ۹ هزار و ۶۷۱ شغل ایجاد و ۸۲ هزار و ۶۳۴ شغل هم تثبیت شده است.
اقدامات شاخص کشاورزی استان در دولت تدبیر و امید
افزایش ضریب خودکفایی درمحصولات اساسیازطریق افزایش بهره وری عوامل تولیدواستفاده از فناوری‌های نوین وبکارگیری روش‌های جدید تولید، توسعه فن آوری جدید تولید و ترویج و آموزش آن در جهت بهبودکیفیت محصولات تولیدی کشاورزی و فرآورده‌های غذایی آن و تولید محصول سالم و توسعه کشت‌های متراکم گلخانه ای باتوجه به مزیت وبهره وری بالا درافزایش تولید وکاهش مصرف آبدر مناطق مستعد از جمله اقدامات شاخص کشاورزی استان طی هشت سال دولت دکتر روحانی است.
جلوگیری ازتوسعه بی رویه کشت وتمرکز برارتقاء بهره وری وافزایش عملکرددرواحدسطح با توجه به محدودیت منابع آب و پایدارسازی کشاورزی ایران بر مبنای ظرفیت های واقعی آب و خاک، کمک به بهبود مدیریت منابع آبی، ممانعت از فرسایش خاک و تحقق اهداف محیط زیستی دولت، تامین بموقع وبه اندازه نهاده های تولید و تولید بذر اصلاح شده و واگذاری تامین و توزیع نهاده های کشاورزی به بخش خصوصی و اتحادیه ها و تعاونی های کشاورزی از دیگر اقدامات شاخص انجام شده بخش کشاورزی استان در این دولت است.
از دیگر اقدامات شاخص انجام شده دولت تدبیر و امید در این استان می‌توان به تجهیز امکانات مبارزه با آفات عمومی و همگانی و استفاده از فن آوری های نوین درمبارزه با آفات و بیماریهای گیاهی با رویکردحفظ محیط زیست، کنترل آفات و بیماریهای گیاهی با محوریت مبارزه بیولوژیک با استفاده از بخش خصوصی و تعاونی، تجهیز وتکمیل شبکه قرنطینه نباتی ودامی، ترویج کاهش مصرف بی رویه کودها و سموم شیمیایی به منظور ارتقای سلامت عمومی و کاستن از هزینه های فزاینده بخش بهداشت و درمان و استفاده بیشتر از کود کمپوست و بیولوژیک و تشویق به تولید محصول ارگانیک اشاره کرد.
فراهم نمودن زمینه های لازم برای تشکیل و گسترش تشکل‌های ترویجی و آموزشی گروه‌های خدمات فنی،خصوصی و تعاونی آموزشی و ترویجی،به حداقل رساندن رشد مصرف انرژی در بخش کشاورزی با افزایش بهره وری انرژی، نوسازی، بهسازی وجایگزینی و اصلاح باغات موجود در راستای افزایش کمی وکیفی محصولات صادراتی و حمایت از توسعه کشت گل وگیاهان زینتی ودارویی ومحصولات ارگانیک در توسعه صادرات هم بخش دیگری از اقدامات شاخص کشاورزی در هشت سال فعالیت این دولت به شمار می‌رود.
اصلاح روش‌های حمل ونقل، درجه بندی،بسته بندی ونگهداری محصولات کشاورزی،تنوع بخشی وگسترش فعالیت‌های مکمل،توسعه فناوری‌های نوین درفرآیندتولید صنایع تبدیلی وفرآوری وبسته بندی ونگهداری ازمحصولات وارتقاء توان رقابت دربازارهای داخلی وخارجی استان، افزایش سرمایه صندوق حمایت از توسعه سرمایه گذاری و کمک به صندوق‌های اعتباری غیر دولتی کشاورزی، تلفیق بودجه عمومی (بصورت وجوه اداره شده) با منابع نظام بانکی ومنابع حاصل از مشارکت تولید کنندگان بمنظور افزایش سرمایه گذاری و اولویت واگذاری فعالیت‌ها به مردم و فراهم آوردن زمینه مشارکت هر چه بیشتر بخش خصوصی هم موارد دیگری از اقدامات شاخص این دولت در بخش کشاورزی کردستان است.
کردستان یک میلیون و ۲۲۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی شامل ۸۹۶ هزار و ۲۳۵ هکتار اراضی دیم معادل ۸۸ درصد و ۱۲۱ هزار اراضی آبی معادل ۱۲ درصد دارد.
کردستان سه میلیون و ۱۹۹ هزار راس دام سبک و سنگین، ۱۳ میلیون قطعه انواع طیور و ۱۱۶ هزار کندوی زنبور عسل دارد و جمعیت بهره بردار کشاورزی آن ۱۱۵ هزار نفر است که این جامعه سالانه حدود ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تُن محصولات کشاورزی تولید می کنند که ۳۲۰ هزار تُن از این میزان مربوط به محصولات باغی و باقی مربوط به بخش زراعت است.
عمده محصول زراعی این استان گندم با حدود یک میلیون تُن در سال است و عمده محصول تولیدی باغی نیز توت فرنگی با حدود ۴۸ هزار تُن است.