به گفته کارشناسان بخش پاشنه آشیل کشاورزی ایران لوازم و ادوات کشاورزی است که از یک سو به میزان کافی در دسترس کشاورزان قرار ندارد و از سوی دیگر از فناوری های نوین دنیا به دور مانده است و لذا کشاورزان کشور غالبا با همان روشهای سنتی کار می کنند. کار کردن به روشهای سنتی و با ادوات کشاورزی که چندان با تکنولوژی های روز دنیا همگام نیست موجب شده است سودآوری بخش کشاورزی کم باشد و از سوی دیگر تلفات و ضایعات محصولات بالا باشد.
با این وجود برخی تولیدکنندگان و سازندگان ادوات کشاورزی سعی دارند از طریق ارتباط داشتن با کشورهای پیشرو در تولید این تجهیزات و تولید آنها در داخل در جهت کم کردن فاصله کشاورزی کشور با دیگر کشورهای پیشرفته گام برداند.
«عبدالله نوذری» مدیرعامل یک شرکت تولید ادوات نوین کشاورزی است که غالبا بر تولید ماشین آلات خاک ورز حفاظتی تمرکز دارد.
*به عنوان سوال اول کمی در خصوص نوع فعالیت و تولیدات تان توضیح بدهید.
ما در واقع همه دنباله بندهای کشاورزی را تولید می کنیم اما تمرکز اصلی مان روی ساخت ادوات کاشت و برداشت است. در حقیقت ما معمولا ادوات جدیدتر و روز دنیا را تولید می کنیم. به عبارت ساده تر معمولا با این هدف پیش می رویم که ادواتی که یا در کشور نیست و یا اگر هست کم است را تولید و عرضه کنیم. از جمله ادوات تولیدی ما «خاک ورز حفاظتی، کشت مستقیم، دستگاه برداشت چغندر و پنبه» است که مدعی هستیم در این زمینه ها جلوتر از سایر شرکتها حرکت کرده ایم.
*تولیدات شما کاملا داخلی است یا به صورت مهندسی معکوس ساخته می شوند؟
برخی دستگاه ها را صورت بیسیک تولید می کنیم، برخی را از کشورهای خارجی را می گیریم و با کمک خود خارجی ها در داخل تولید می کنیم. مواردی هم بوده که ادواتی را مهندسی معکوس کرده ایم اما هیچ دستگاهی را مانند نسخه اصلی تولید نمی کنیم بلکه آن را بومی سازی می کنیم و متناسب با شرایط آب و هوایی و خاک کشور ارتقا می دهیم.
*با توجه به اینکه یکی از اصلی ترین بحران های فعلی ایران و برخی کشورهای دیگر بحران کم آبی است آیا در این زمینه دستگاه یا ماشین آلات خاصی تولید کرده اید؟
بله. واقعیت امر این است که ما از یکطرف نیاز کشور را در نظر می گیریم و از طرف دیگر بر اساس اتفاقات نوینی که در سراسر دنیا رخ می دهد تصمیم می گیریم چه نوع دستگاهی را انتخاب و تولید کنیم. بنابراین با شدت گرفتن شرایط کم آبی جهانی به این نقطه رسیدیم که اگر کشت مستقیم را بسازیم این مساله تا حدودی در کشورمان رفع می شود.
*نحوه عمل دستگاه کشت مستقیم شما چگونه است که موجب می شود مصرف آب کاهش یابد؟
یک شیوه خاکبرداری سنتی داریم که گاو آهن های برگردان دار زمین را شخم می زنند و سپس دیسک می زنند که در برخی استانها مثل گلستان، خراسان و فارس به دلیل نوع رُسی خاک، گاها بیش از یکبار به شخم و دیسک نیاز دارد.
در واقع در کشت سنتی جای لایه زراعی و غیر زراعی خاک را عوض می کند و لذا در مزارعی مثل مزرعه گندم، برنج و جو که ریشه افشان دارند و طول ریشه ها کوتاه است دسترسی گیاه را به مواد غذایی کم می کند؛ چون لایه های زراعی در عمق می رود و لایه غیر زراعی بالا می آید و ضمنا سطح زمین را مرتبا ناهموار می کند چون خاک را کنار می زند.
دستگاه های جدید سبک کارشان مثل گاو آهن های قدیم است که دنبال گاو و اسب می بستند یعنی خاک را به هم می زند و زیر رو نمی کند. همچنین در این دستگاه ها کار دیسک زدن و شخم زدن در یک مرحله انجام می دهد و در همان مرحله هم بذر کاشته می شود. به این ترتیب تردد تراکتور کمتر می شود، آسیب به خاک را کمتر می کند. از سوی دیگر در اثر صرفه جویی در مصرف سوخت آلودگی را کمتر می کند و CO کمتری به محیط بر میگردد.
نوع دیگر این دستگاه های کم خاک ورزها یا کشت مستقیم هستند که همان شخم را هم نمی زنند بلکه یک شیار باز می کند و کود و بذر را درون آن می ریزد. در این حالت چون سطح خاک بهم نمی خورد تبخیر آب از زمین کمتر می شود و لذا نیاز به آب را کاهش می دهد. ما تولیدکننده این نوع دستگاه نیز هستیم که با احتساب هزینه های شخم و دیسک زدن های چندباره تفاوت قیمتی چندانی با دیگر دستگاه های مشابه ندارد. چون تمام کارها در یک مرحله انجام می شود لذا برای کشاورز ارزانتر هم تمام می شود.
*از نظر زمان آماده سازی زمین چقدر با دستگاه های سنتی تفاوت دارد؟
اگر با شیوه های سنتی بخواهیم مقایسه کنیم زمان انجام عملیات ها با دستگاه های جدید تقریبا یک چهارم تا یک پنجم شیوه های سنتی است. چون چهار تا پنج مرحله را در یک مرحله انجام می دهد.
*در بحث تولید ادوات کشاورزی بخصوص ادواتی که شما تولید می کنید الان کدام کشورها پیشرو هستند؟
این دستگاه ها الان در همه کشورها رایج است اما معمولا ساخت ادوات مدرن از استرالیا، آمریکا، برزیل و اروپا شروع می شود. در این زمینه نیز ما جلوتر از ترکیه شروع کردیم اما الان آنها از ما پیش افتاده اند.
بزرگترین مشکل تولیدکنندگان ادوات کشاورزی تلاطم بازار و نوسان قیمتی مواد اولیه مورد نیاز که غالبا آهن آلات، قطعات لاستیکی و پلاستیکی است نسبت به سال قبل همین موقع نوسانات بسیاری داشته به طوری که در برخی مواد افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است
*کمی هم در مورد چالشهای پیش روی تولید کنندگان ادوات کشاورزی صحبت کنید.
بزرگترین مشکل ما فعلا تلاطم بازار است. از سوی دیگر مواد اولیه مورد نیاز ما که غالبا آهن آلات، قطعات لاستیکی و پلاستیکی است نسبت به سال قبل همین موقع نوسانات بسیاری داشته به طوری که در برخی مواد افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است.
*با این تفاسیر وضعیت صادراتی تان چگونه پیش می رود؟
در گذشته حریانی با محوریت تراکتورسازی ایجاد شده بود که حجم زیادی از دنباله بندهای کشاورزی به ونزوئلا، نیجریه و تاجیکستان می رفت که این روند قطع شد. بعد از تحریم ها نیز برخی خریداران از ما برخی ادوات را خریداری می کنند و به دیگر کشورها مثل ازبکستان می فرستند.