با توجه به اهمیت نان در سبدخانوار، نان از جمله کالاهای مشمول قیمت گذاری است. به این صورت که هرگونه تغییر قیمت در این کالا باید با مجوز لازم از سوی سازمان های مربوطه صورت گیرد.
براین اساس با توجه به اهمیت نان در سبد خانوار هر ایرانی، قیمت کارشناسی این کالا براساس آنالیز هزینه های تولید توسط سازمان حمایت به ستاد تنظیم بازار اعلام می شود و ستاد تنظیم بازار نیز قیمت نهایی را به استانداری ارسال و در نهایت نیز استانداری مجوز افزایش قیمت نان و ابلاغ افزایش قیمت را به ستاد تنظیم بازار می دهد.
طی 8 سال اخیر، تعیین رسمی نرخ نان یکبار در سال 93 و یکبار نیز در سال 98 انجام شده است یعنی برای قیمت گذاری رسمی نان نانوایان در فاصله سال های 93 تا 98 به مدت 5 سال انتظار کشیدند و اکنون نیز از آخرین قیمت گذاری رسمی نان که در آبان ماه 98 اتفاق افتاد بیش از یک و نیم سال گذشته است.
گفتنی است اگرچه ممکن است هدف دولت از عدم افزایش قیمت نان جلوگیری از فشار اقتصادی به مردم باشد اما این موضوع نه تنها مانع افزایش قیمت نان نشده بلکه هرج و مرجی را در قیمت گذاری نان رقم زده است. بطوریکه از اواخر سال گذشته برخی از نانوایی ها بدون مجوز اقدام به افزایش قیمت نان به این بهانه که آزاد پز هستندکردند و این در حالی است که سال 98 نانوایی ها آرد را به دو شیوه یارانه ای و نیمه یارانه ای تحویل می گیرند. امسال نیز روند افزایش قیمت نان ادامه داشت بطوری که نانوایی های بیشتری اقدام به افزایش خوسرانه قیمت نان کرده اند.
به گفته رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران از تیرماه سال 1399 باتوجه به افزایش هزینه های تولید و افزایش نرخ تورم درخواست افزایش قیمت نان به ستاد تنظیم بازار داده شده اما علیرغم درخواست های مکرر تاکنون با این درخواست موافقت نشده است.
نوروز مقدم اظهار داشت: با توجه به فشار اقتصادی و افزایش هزینه ها امکان عرضه نان برای نانوایان به نرخ مصوب سال 98 امکان پذیر نیست و براین اساس اکثر نانوایی ها به صورت غیررسمی افزایش قیمت نان را اعمال کرده اند و شرایط به گونه ای است که هر نانوایی براساس آنالیز هزینه های خود قیمتی را برای نان تعیین کرده است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر قیمت نان چند نرخی است، گفت: این به هم ریختگی در قیمت نان ناشی از عدم اعلام قیمت مصوب در هر سال متناسب با افزایش نرخ تورم و هزینه های تولید است.
بنابراین عدم افزایش قیمت سالانه نان متناسب با نرخ تورم و افزایش هزینه ها نه تنها مانع از کاهش فشار اقتصادی به مردم نشده است بلکه باعث شده تا در مواردی مردم نان را بیش از قیمت واقعی آن خریداری کنند. با توجه به شرایط پیش آمده بسیاری از نانوایان از وزن چانه و قیمت خاصی تبعیت نمی کنند و با توجه به اینکه نان را براساس آنالیز هزینه های خود به فروش می رسانند در مواردی نیز گران فروشی صورت می گیرد.
فروش نان با قیمت چند برابر قیمت مصوب نیز با اضافه کردن کنجد، تخمه آفتابگردان و سبزی نیز از معضلات چندین ساله حوزه نان است که نانوایی در جهت کسب سود بیشتر به مصرف کننده تحمیل می کند. بطوریکه با توجه به اینکه برخی نانوایی ها بخش اعظم پخت نان خود را به نان کنجدی و این قبیل نان ها اختصاص می دهند در موارد بسیاری مصرف کننده مجبور به خرید اینگونه نان ها می شود.
بنابراین به دلیل عدم توجه مسئولان به مقوله قیمت گذاری نان بصورت سالانه یا حداقل دو سال یکبار متناسب با نرخ تورم، نه تنها تثبیت قیمت نان رخ نداده بلکه و هرج و مرج بر قیمت نان حاکم شده است و بر اثر این آشفتگی همواره تولید کننده و مصرف کننده ناراضی هستند.
اینکه نان نقش بسزایی در سبد خانوار ایرانیان دارد برکسی پوشیده نیست و لذا جلوگیری از افزایش قیمت این کالا از سوی دولت هم قابل درک است. اما جلوگیری از افزایش قیمت نان بدون توجه به افزایش هزینه های بخش تولید نیز امکان پذیر نیست. لذا سیاست دولت در جهت جلوگیری از افزایش قیمت نان بدون در نظر گرفتن وضعیت تولید کنندگان و حمایت از آنها منجر به نتیجه عکس یعنی افزایش خودسرانه قیمت ها شده است.