بخش صادرات محصولات کشاورزی و به طور خاص میوه و تره بار غالبا با معضل عدم بهره مندی از کارتن های صادراتی با استانداردهای بین المللی مواجه است و همین امر موجب شده است که ضایعات محصولات کشاورزی صادراتی از ایران به دیگر کشورها بالا باشد و گاها تا ۵۰ درصد برسد. اگرچه یکی از اصلی ترین الزامات تهیه کارتن های استاندارد و مخصوص صادرات میوه و تره بار، تامین مواد اولیه با کیفیت است اما به نظر می رسد تولیدکنندگان کارتن در داخل کشور نیز غالبا سعی دارند محصولی ارائه بدهند که کمترین چالش را در مسیر تولید آن داشته باشند.
با این وجود در حال حاضر برخی شرکت ها در ایران پا را فراتر نهاده اند و با ورود به حوزه تخصصی تولید کارتن های مخصوص صادرات میوه و تره بار، این امیدواری را برای صادرکنندگان ایجاد کرده اند که می توانند محصولات خود را با کمترین هدررفت و سالم به بازارهای صادراتی به خصوص بازارهای دور دست ارسال کنند. و بتوانند فروش بهتر و ارزش افزوده بسیاری را خلق کنند. یکی از این شرکتها «شرکت صنایع بسته بندی نکوکارتن» با مدیریت «حمیدرضا نکونام» است که از سال ۱۳۸۰ در حوزه تولید کارتن و بسته بندی آغاز به کار است و از ۵ سال قبل نیز به صورت تخصصی در حوزه تولید کارتن های صادراتی میوه و تره بار مشغول به کار هستند. در این راستا گفتگویی با وی انجام داده ایم و جویای آخرین دستاوردهای این شرکت شده ایم.
*به عنوان سوال اول بفرمایید که چرا با وجود اینکه صنعت بسته بندی و کارتن سازی تا به این حد پیشرفت کرده است تعداد اندکی از تولیدکنندگان می توانند متناسب با نیاز محصولات صادراتی، کارتن های استاندارد تولید و ارائه کنند؟
عمده دلیل این امر به این بر می گردد که ما تولید کننده های کارتن نسبت به صادر کنندگان اطلاعات دقیق معنا داری نداریم؛ به این معنا که اطلاع نداریم محصول صادراتی چه مسافتی را می خواهد طی کند، چه استانداردهایی باید داشته باشیم و چه مشکلاتی در مسیر برای محصول مورد نظر ایجاد می شود.
به عبارت دیگر تولید کننده کارتن با ذهنیت خود تولید می کند و مصرف کننده نیز با ذهنیت خود درخواست می دهد. در حالی که کار صادرات میوه و تره بار یک کار پر از ریسک است و یک تیم با آگاهی کامل باید روی آن کار کند. از سوی دیگر در بخش کارتن سازی های کشور حتی بزرگان این صنعت، تیم تحقیق و توسعه و نظرسنجی مشتری و بازار وجود ندارد. به این معنا که تیمی وجود ندارد که روی درخواست تولیدی که به دست شان می رسد تحقیق کنند و به عنوان مثال بررسی کنند که برای ارسال بار گوجه فرنگی به کشور روسیه چه کارتنی با چه ویژگی هایی باید تولید کنند. اما در عوض با یک ذهنیت لحظه ای اقدام به تولید می کنند و خروجی آن هم برای مصرف کننده و صادر کننده چالش برانگیز می شود.
*با این وجود شما به طور تخصصی در حوزه تولید کارتن های صادراتی کار می کنید. برای اینکه مصرف کننده در نهایت به چالش کشیده نشود چه راهکاری در پیش می گیرید؟ آیا تیم تحقیق و توسعه بازار به کار گرفته اید؟
ما در وهله اول دلیل یابی کردیم که چرا تا به این حد در تولید کارتن های صادراتی میوه مشکل داریم و همانطور که گفتم به این نتیجه رسیدیم که تولیدکنندگان غالبا بازار مصرف را نمی شناسند و از سوی دیگر حاضر نیستند بودجه برای تحقیق و بررسی بازارهای هدف تخصیص بدهند و در عوض سعی می کنند کار راحت تر را انتخاب کنند؛ یعنی کاغذ داخلی و دم دست خریداری شده با هر کیفیتی که هست را مصرف کنند و اجازه ندهند به اصطلاح پول برای تهیه کاغذ با کیفیت بخوابد و چرخه پول را به گردش در بیاورند و یا منتظر این نمانند که بدانند سیاست صادر کنندگان در این فصل و این سال چیست؟ آیا قرار است محصولات خود را با کارتن ارسال کنند یا با سبد و دیگر موارد این چنینی. در واقع این موارد معضلاتی است که باید توسط یک تیم تحقیق استخراج شود.
از سوی دیگر برای تولید کارتن هایی با استاندارد صادراتی باید مواد اولیه با کیفیتی در شرایط سخت وارد کشور می کردیم. شاید برای تان عجیب باشد که بدانید علیرغم اینکه دستگاه ها و امکانات این صنعت رشد کرده است و به روز شده است اما دانش کارتن سازی ایران به شدت کاهش یافته است. در واقع الان نه تنها در ایران بلکه در سراسر دنیا روال به اینگونه شده است که صنعت کارتن سازی با بهره گیری از نیروی کار کم تجربه که توان کار کردن با همه انواع کاغذ مخصوصا کاغذ های با کیفیت را ندارند پیش می رود. این در حالی است که مصرف کاغذهای درجه یک کاهش یافته و به سمت کاغذهای بازیافتی رفته است و لذا اپراتورها کار با کاغذهای درجه یک را به نوعی فراموش کرده اند چون چسباندن آنها و تولید ورق کارتن با کاغذ ویرجین کار بسیار سختی است. یعنی کاغذی که جذب آب ندارد. پایه کارتن سازی بر اساس چسب های پایه آب است. این یک نکته بسیار مهم است که الان نیز با آن مشکل داریم و این هم معضل بزرگی است که در این صنعت داریم اما چون فعالان این بخش ترجیح می دهند کار بدون ریسک را انتخاب کنند در این مورد نیز کار خاصی انجام نمی دهند.
*استفاده از کارتن هایی که مختص صادرات است چند درصد ضایعات محموله ارسالی میوه و تره بار را کاهش می دهد؟
در ابتدا بد نیست بدانید که برای تولید کارتن های صادراتی میوه و تره بار باید کاغذی وارد کنیم که حتی یک درصد هم بازیافت نداشته باشد و صد درصد مواد اولیه (چوب) باشد. کشورهایی مانند برزیل و روسیه تولید کننده این محصولات هستند.
از طرف دیگر ۱۰ تا ۱۵ درصد یک محصول صادراتی از نظر ارزشی، بسته بندی آن است. پس اگر یک خریدار تصمیم بگیرد این ۱۵ درصد را به ۱۲ درصد کاهش دهد عملا کارتن را تبدیل به یک بمب ساعتی می کند! این در حالی است که آن ۳ درصد در کل حجم بار به چشم نمی آید اما محصول صادراتی را آسیب پذیر می کند. به عبارت دیگر با این کار کارتن میوه صادراتی که در کانتینر گذاشته می شود مثل یک بمب ساعتی عمل می کند چون در فضاهای جاده ای نیاز به کارتن های مقاوم برای صادرات میوه داریم تا بتوانند فضای سردخانه ای ۸۰ درجه کانتینر را به مدت ۲۰ روز تا مقصد روسیه تحمل کنند. مسلما هیچ کارتنی در این فشار، رطوبت و دما دوام نمی آورد مگر اینکه مطابق اصول تولید شده باشد نه اینکه فقط ظاهری سالم و مقاوم داشته باشد. به همین دلیل در حالی که چند شرکت معتبر خارجی وجود دارد که در این زمینه خوب کار می کنند برخی کشورها خود را در حوزه تولید کارتن ارتقا دادند و کمپانی های مخصوص تولید کارتن میوه احداث شد که به صورت تخصصی در این بخش تولید انبوه می کنند.
مساله حائز اهمیت این است که تولید کارتن مخصوص صادرات میوه و تره بار از اساس کمی متفاوت است؛ یعنی از تامین مواد اولیه گرفته تا نوع اپراتوری تولید، نحوه تست های آزمایشگاهی آن و نوع نگاه به ارایه و فروش آن پروسه متفاوتی نسبت به دیگر کارتن های معمولی طی می شود
نکته دیگر اینکه برای خرید کارتن معمولی اولین جنبه ای که مد نظر خریدار است ارزان بودن و بعد زیبایی آن است و در نهایت به کیفیت آن می رسد. اما در مورد کارتن های صادراتی رویه کاملا برعکس است و کیفیت و مقاومت محصول در درجه اول اهمیت قرار دارد تا بار سالم به مقصد برسد و بعد زیبایی و در نهایت قیمت مناسب. لذا با استفاده از کارتن صادراتی مناسب شما تا ۵۰ درصد بار خود را بیمه کرده اید و برای ۵۰ درصد دیگر باید بقیه عوامل شامل پالت بندی مناسب و دقیق، انتخاب کانتیر مناسب و مراقبت در مقابل آلودگی های محیطی را رعایت کنید.
* شما در صنعت کارتن سازی به جز خواب سنگین سرمایه، عدم بهره مندی از نیروی کار متخصص و همچنین مشکلاتی که در پروسه واردات کاغذ و مواد اولیه وجود دارد، با چه چالش های دیگری مواجه هستید؟
چیزی که بیش از هر چیزی تولید کنندگان این صنعت را آزار می دهد سیاست های خارجی مواج ایران در مورد بازارهای هدف صادراتی است که مشخص نمی شود که آیا به عنوان مثال امسال نیز با روسیه تعامل خواهیم داشت یا خیر. این امر باعث می شود منِ تولید کننده و صادر کننده نتوانیم برنامه ریزی ثابتی داشته باشیم. به همین دلیل شاهد هستیم که صادر کننده های ما مثل یک شکارچی رفتار می کنند یعنی بدون اینکه برنامه ریزی داشته باشند تنها در کمین شکار هستند. این در حالی است که در کشوری مانند ترکیه همه چیز کاملا برعکس است یعنی دولت کارها را هماهنگ می کند و روابط را با دیگر کشورها برای بلند مدت برقرار می کند و تولید کننده مثل یک لشکر پشت دولت حرکت می کند.
* راه های ارتباط با شرکت صنایع بسته بندی نکوکارتن:
کرج، گرمدره، بلوار امیرکبیر، خیابان لطفی، ساختمان اداری اماتیس، طبقه ۵، واحد ۹
شماره های تماس:
۰۹۱۲۵۱۹۴۴۵۴
۰۲۶۳۶۱۲۲۳۹۴
۰۲۶۳۶۱۲۲۸۱۵