استان کرمان ۷۰ درصد پسته ایران را تولید می کند و هر سال ۱۲۰ هزار تن پسته را راهی بازار مصرف می کند که حداقل ۹۰ درصد آن صادر می شود.
هر چند در تمام سال های بعد از انقلاب با جود تحریم ها پسته ایران بی رقیب بازار را در اختیار داشته است اما در سال های اخیر تغییرات آب و هوایی ضربه سهمگینی به بازار طلای سبز زده است.
کاهش شدید تولید پسته و سکوت مسئولان در مقابل مشکلات
کمبود آب و عدم توجه دولت برای تامین منابع آبی جایگزین از یک سو و دید سیاسی به پسته از سوی دیگر این گنجینه گران بها که در بدترین شرایط نیز برای کشور ارزآور بوده و حتی تحریم ها نیز جلودارش نبوده را با چالش جدی مواجه کرده است.
حالا دیگر آبی برای کشت پسته وجود ندارد و از سوی دیگر تغییرات گسترده دمایی و اقلیمی میزان تولید پسته در استان کرمان را با کاهش جدی مواجه کرده است به طوریکه تنها در سال جاری ۵۰ درصد پسته کاهش یافته است.
حالا بازار جهانی پسته بیشتر از گذشته از دست کشاورزان ایرانی خارج شده و حتی بازار چین به عنوان مهمترین مقصد پسته ایرانی با خطر مواجه شده و پسته آمریکایی جای پسته ایران را می گیرد.
در کنار تمام مشکلات کشاورزان ایرانی اما در آن سوی دنیا در کالیفرنیا دولت محلی برنامه جدی برای حمایت از کشاورزان دارد.
آب به میزان کافی در دسترس قرار می گیرد و طرح های تحقیقاتی در کنار کشاورزان قرار دارد و اما پسته در ایران با شعار مواجه شده و سیر تولید کاهش یافته است.
خطر از دست رفتن بازارهای سنتی پسته ایران
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان نسبت به کاهش صادرات پسته در سال جاری هشدار می دهد و این یعنی از دست رفتن بسیاری از بازارهای سنتی پسته ایران.
سید مهدی طبیب زاده گفت: دلیل اصلی کاهش صادرات، کاهش تولید است و این کاهش تولید جز سرمازدگی و گرمازدگی گسترده باغ های پسته در سال جاری و عدم حمایت مسئولان از کشاورزان دلیل دیگری ندارد.
وی ادامه داد: پسته در ایران برای ۵ میلیون نفر اشتغال ایجاد کرده است و معیشت ۴۰۰ هزار خانوار به این محصول بستگی دارد همچنین ۲۰۰ هزار نفر نیز در استان کرمان به صورت مستقیم و حدود یک میلیون نفر نیز غیر مستقیم در این زمینه مشغول کار هستند.
وی تصریح کرد: این محصول سالانه ۱.۷ میلیارد دلار ارزآوری دارد و ۲۷ استان کشور در خصوص تولید این محصول فعال شده اند اما همچنان کرمان در این زمینه پیش تاز است که در صدر شهرستان های تولید کننده رفسنجان، کرمان، زرند، راور، انار و سیرجان و شهربابک قرار دارند.
رقابت پذیری پسته ایران به خطر افتاده است
طبیب زاده با اشاره به لزوم رقابت پذیری تولید پسته در کرمان گفت: باید بازارهای بین المللی را حفظ کنیم و هزینه تولید پسته را در ایران کاهش دهیم این در حالیست که دقیقا بر عکس در حال افزایش هزینه تولید برای کشاورزان از راه های مختلف هستیم و زمینه را برای ارز آوری مهیا نمی کنیم و این یک مشکل اساسی در زمینه تولید محصولات ارزآور است.
وی با اشاره به اینکه آمریکا رقیب ما است و باید این رقیب را جدی بگیریم، گفت: در غیر این صورت پسته آمریکا به زودی بازارهای کشورهای همسایه ما را در بر می گیرد.
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان کرمان بیان کرد: امروز بسته پیشنهادی برای پسته و خرما داریم تا مشکلی از سر راه صادرکنندگان برداشته شود، فصل برداشت پسته تمام شده و فرصت محدودی برای ارائه محصول در بازار جهانی داریم زیرا عید هندی‌ها و کریسمس را در پیش داریم و باید سریع‌تر درباره پسته تصمیم‌گیری شود.
مسئولان فقط شعار می دهند
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس نیز اظهار کرد: اینکه شعار حمایت از کشاورزان را بدهیم اما در عمل سیاست گذاری ها به نحوی باشد که نه از تولید و نه از صادرات حمایت نکنیم، قابل قبول نیست.
محمدرضا پور ابراهیمی افزود: باید بتوانیم تولید محصول را افزایش دهیم و بر مشکلات از جمله خشکسالی و تغییرات اقلیمی غلبه کنیم چگونه است که هنوز نتوانستیم درختان پر بازده و مقاوم در مقابل تغییرات تولید کنیم و مشخص نیست در این زمینه تا کنون چه اقدامی شده است.
نماینده مردم کرمان و راور بیان کرد: اینکه با کوچکترین تغییرات کل محصول استراتژیک پسته از دست برود بسیار عجیب و سوال برانگیز است.
پورابراهیمی با اشاره به نرخ ارز نیمایی و ارز بازار متشکل برای معاملات اقتصادی گفت: اگر خواستار حذف فساد هستیم باید نرخ ارز را تک نرخی کنیم.
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ادامه داد: باید از بخش محصولات کشاورزی به خصوص پسته حمایت کنیم و دولت در این زمینه باید یک برنامه مدون ارائه کند.
هر چند که پسته جزو مهمترین محصولات ارزآور کشور طی ده های اخیر بوده است اما اگر بررسی سطحی از وضعیت اقتصاد این صنعت شود، کاملا مشخص است دولت های مختلف سعی کرده اند با این محصول برخورد غیر اقتصادی کنند. از سوی دیگر واگذاری امور این صنعت در همه سطوح به بخش خصوصی و عدم حمایت دولتی موجب آسیب پذیر شدن و عدم توان رقابتی با رقبای خارجی شده است و حالا هزاران فرصت شغلی در استان کرمان در معرض خطر جدی قرار گرفته است.
بسیاری از کارگران کرمانی بیکار شده اند
امسال ۵۰ درصد از تولید محصول پسته کرمان کاسته شده است و همین امر بسیاری از کارگران را بیکار کرده و درآمدهای مردم را نیز کاهش داده است اما سوال اینجاست در کنار تنش های گسترده اقلیمی و در نهایت کاهش سطح تولید محصولات کشاورزی در استان کرمان دولت دقیقا چه اقدامی برای حمایت از کشاورزان انجام داده است؟
هم اکنون اگر ترمینال های ضبط پسته کرمان تعطیل شده اند و صادرات محصول نیز به دبی به شدت کاهش یافته است اما در مقابل محصولات در استان کرمان و در سطح وزارت خانه های کشاورزی و صمت همگی سکوت کرده اند و هیچ اقدامی برای جبران خسارت ها و یا حداقل حمایت های سطحی از کشاورزان انجام نمی شود.