برگشت خوردن برخی از محصولات کشاورزی صادراتی کشور طی هفته‌های اخیر سر و صدای زیادی به پا کرده این محموله‌ها که شامل فلفل دلمه‌ای صادراتی به روسیه، سیب زمینی صادراتی به ازبکستان و کیوی صادراتی به هندوستان بوده که عودت آنها منجر به گمانه زنی‌های فراوان درباره سلامت محصولات کشاورزی تولیدی ایران شده است. همچنین برخی این اتفاقات را به مسائل سیاسی ربط می‌دهند اگر چه به اعتقاد کارشناسان با توجه به حجم محصولات کشاورزی صادراتی درباره محصولات برگشت خورده بزرگنمایی شده است. به طوری که حجم محصولات صادر شده بسیار بیشتر از محصولات برگشت داده شده است.
جنجال فلفل دلمه‌های صادراتی به روسیه که خوراک گوسفندان شدند
در آذر ماه امسال خبر برگشت فلفل دلمه‌ای های ایرانی از روسیه و ممنوعیت واردات این محصولات از سوی روس‌ها خبرساز شد، این مسأله منجر به گمانه زنی‌های فراوان درباره آلودگی فلفل‌های ایرانی شد. به دنبال این اتفاق قیمت فلفل دلمه به شدت افت کرد و کشاورزان دچار خسارت‌های فراوان شدند ضمن اینکه اخیراً فیلم‌های منتشر شده در فضای مجازی نشان می‌دهد که این فلفل‌ها روی دست تولیدکننده مانده و خوراک گوسفندان شده‌اند.
شاهپور علایی مقدم، رئیس سازمان حفظ نباتات کشور اخیراً در مصاحبه‌ای درباره دلایل این اتفاق گفته است: روسیه نامه‌ای فرستاد که ۴ سم آفت و علف‌کشی که در کشور ما بین باغداران و کشاورزان استفاده می‌شود در آنجا ثبت نشده است و این دلیل برگشت خوردن فلفل‌های صادراتی بوده و هیچ‌گونه باقیمانده سمی وجود نداشته است.
شاهپور علایی مقدم افزود: این سموم در اتحادیه اروپا هم استفاده می‌شود برای اینکه ماده موثره خوبی دارد و هزینه‌های تولید را پایین می‌آورد و به جای اینکه کشاورز سه بار برای کنترل بیماری سمپاشی کند یکبار سمپاشی می‌کند.
رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: ۴ بار وبینار با مقامات روسی برگزار کردیم و مسائل را توضیح دادیم و هیئتی هم برای مذاکره به این کشور رفت و قرار است یک هیئت روسیه هم به ایران بیاید تا از گلخانه‌ها نمونه‌برداری کند که با اطمینان کامل صادرات انجام شود.
به گفته این مسئول ۱۳ درصد فلفل‌های صادراتی ایران به مقصد روسیه است و بیش از ۴.۵ میلیون تن انواع صیفی و سبزی صادراتی داریم که هیچ مشکلی وجود نداشته است.
صادرات به روسیه بزودی از سر گرفته می‌شود
همچنین مسعود بصیری، سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با خبرنگار مهر از سفر هیئت روسی در آینده‌ای نزدیک به ایران خبر داد و گفت: هماهنگی‌های لازم در این زمینه انجام شده و قرار است که هیئت روسی به ایران بیایند و از گلخانه‌ها و مراکز تولید ما بازدید کنند.
سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی تصریح کرد: با قاطعیت اعلام می‌کنم که صادرات فلفل‌دلمه‌ای به کشور روسیه به زودی از سر گرفته می‌شود.
ماجرای عجیب برگشت کیوی‌ها!
بصیری در بخش دیگری از سخنان خود به برگشت کیوی از هند اشاره کرد و گفت: هندوستان اعلام کرده بود به دلیل وجود ذرات سفید روی این کیوی‌ها، آنها را برگشت زده که حدود یک یا دو محموله بودند.
وی این ذرات سفید را شپشک سفید خرزهره عنوان کرد و گفت: اخیراً مرکز تحقیقات گیاه‌پزشکی ایران در نامه‌ای اعلام کرده که چنین شپشکی اصلاً در باغات کیوی ما وجود ندارد.
سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی توضیح داد: این کیوی‌ها که در ابتدا به امارات صادر شده بود و با توجه به اینکه امارات باغ کیوی ندارد، در اعمال مباحث قرنطینه‌ای سختگیری زیادی نمی‌کند و عملیات سرمادهی برای این محموله‌ها انجام نمی‌شود اما ضوابط قرنطینه‌ای هندوستان کاملاً متفاوت است و اگر قرار بود که این کیوی‌ها مستقیماً از ایران به هند صادر شود، تمام مباحث قرنطینه‌ای مورد نظر کشور مقصد در این زمینه انجام می‌گرفت.
بصیری با اشاره به اینکه سفرای دو کشور در این زمینه جلسات و رایزنی‌هایی داشته‌اند، اضافه کرد: درخواست ما این بوده که مذاکرات مستقیمی را با حفظ نباتات هند داشته باشیم تا بدانیم که مسئله دقیقاً چه بوده چرا که با توجه به اعلام مؤسسه تحقیقات گیاه‌پزشکی مبنی بر عدم وجود چنین آفتی در باغ‌های ایران، موضوع پیچیده شده و ما نمی‌دانیم که پشت پرده چه مسائلی مطرح است.
وی ادامه داد: درخواست ما از هندی‌ها این بوده که به صورت وبینار جلساتی در این زمینه داشته باشیم یا اینکه هیئتی از هند به صورت حضوری از باغات کیوی ایران بازدید کنند که متأسفانه تاکنون این کشور به ما جوابی نداده است.
سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی، میزان صادرات کیوی در هشت ماهه امسال را ۷۸ هزار تن اعلام کرد و گفت: ۲۴ هزار تن از این میزان صادرات فقط به هند انجام شده درحالی‌که سال گذشته میزان صادرات ما در هشت ماهه ۷۶ هزار تن بوده که ۱۴ هزار تن آن به هند رفته است بنابراین از نظر وزنی امسال حدود ۷۲ درصد افزایش صادرات در زمینه کیوی را شاهد بودیم.
براساس این گزارش اخیراً مهدی مین باشی معینی، معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافته‌ها مؤسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور در نامه‌ای به معاون قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات کشور اعلام کرده که بر اساس گزارش‌ها و مستندات موجود «شپشک سفید خرزهره» روی میوه کیوی در استان‌های شمالی کشور گزارش نشده است.
چرا هند حاضر به مذاکره نشد؟
در این میان برخی معتقدند با توجه به اینکه ایران از جمله مهم‌ترین واردکنندگان محصولات کشاورزی هند از جمله برنج و چای است با توجه به اتفاقات رخ داده باید تأمل بیشتری در این زمینه شود.
در همین راستا یک منبع آگاه به خبرنگار مهر گفت: اگر هند بخواهد به همین رویه ادامه دهد، به نظر می‌رسد که ما نیز باید در واردات محصولات کشاورزی از این کشور تأمل بیشتر و در مقررات مربوط به واردات از این کشور تجدید نظر کنیم.
ازبکستان سلامت سیب زمینی‌های ایرانی را تأیید کرد
از دیگر محصولاتی که برگشت آنها در هفته‌های اخیر جنجال زیادی به پا کرده، سیب زمینی است.
به گفته سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی، ازبکستان سیب‌زمینی مورد نیاز خود را عمدتاً از بلاروس و کشورهای دیگر تأمین می‌کند و سیب‌زمینی‌های ایران مستقیماً وارد ازبکستان نمی‌شود بلکه ابتدا به ترکمنستان می‌رود و در آنجا دوباره بارگیری و صادر می‌شود.
بصیری اضافه کرد: بنابراین نماینده‌ای از ایران در ترکمنستان نبوده که ببیند زمان بارگیری مجدد محموله‌ها چه اتفاقاتی رخ می‌دهد.
وی تصاویر منتشر شده از محموله‌های سیب‌زمینی پر از خاک را در فضای مجازی کاملاً رد کرد و گفت: سیب‌زمینی‌هایی که به این کشورها صادر می‌شود معمولاً از مناطقی از اردبیل برداشت می‌شود که کیفیت بسیار خوبی دارد بنابراین تصاویری که در فضای مجازی منتشر شده مطلقاً ربطی به این مسئله ندارد.
صادرات ۴۴۴ هزار تن سیب زمینی در سالجاری
بصیری گفت: میزان صادرات سیب‌زمینی در هشت ماهه امسال را ۴۴۴ هزار تن اعلام کرد و گفت: ۶۴ هزار تن از این میزان سیب‌زمینی به ازبکستان صادر شده است.
وی میزان صادرات سیب‌زمینی را در هشت ماهه سال گذشته به ازبکستان تنها ۹۶۴ تن اعلام کرد و گفت: این رقم امسال به ۶۴ هزار تن رسیده که حدود ۶۵۶۸ درصد افزایش را نشان می‌دهد.
سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی تأکید کرد: محموله سیب‌زمینی که به دلیل وجود خاک در آن برگشت خورده بود، بسیار کمتر از رقمی است که صادر شده و مسئله اصلاً به آن شکلی که در فضای مجازی مطرح شد، نبوده است.
براین اساس اخیراً آژانس حفظ نباتات قرنطینه جمهوری ازبکستان در نامه‌ای در تاریخ ۲۷ دسامبر (دوشنبه ۶ دی ۱۴۰۰) به وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات کشور ضمن تمجید از عملکرد وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفظ نباتات ایران با اشاره به توافقات انجام شده در ملاقات کارشناسان ازبکی با مسئولان ایرانی که در تاریخ ۱۲ تا ۱۷ نوامبر ۲۰۲۱ برای تقویت بهداشت گیاهی صادرات سیب زمینی از ایران به ازبکستان صورت گرفته و ملاحظات مطرح شده در این زمینه اعلام کرده است: تاکنون هیچ گونه آفتی بر روی سیب زمینی صادر شده به کشور ازبکستان مشاهده نشده است. در این نامه همچنین اظهار امیدواری شده همکاری‌های دوجانبه بین طرفین افزایش پیدا کند.
شیطنت‌های تجاری و سیاسی رد نشد
در این میان برخی مباحث مربوط به شیطنت‌های سیاسی را مطرح می‌کنند که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی نیز این مسأله را رد نمی‌کنند اما این مسئولان در عین حال بر هوشیارانه تر عمل کردن تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی تاکید دارند و می‌گویند نباید بهانه به دست دیگران داد.
در همین زمینه، سرپرست دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی افزود: به هر حال زمانی که بازارهای کشورهایی مانند چین، هند و روسیه را رصد می‌کنیم، می‌بینیم که خیلی از کشورهای همسایه و همینطور رژیم صهیونیستی به عنوان رقیب اصلی ایران در این کشورها حضور دارند و از نظر تجاری بعید نیست که بخواهند جایگزین ایران در این بازارها شوند ضمن اینکه در کنار این مسئله همواره شاهد شیطنت‌های سیاسی از سوی این کشورها بوده‌ایم.
وی تأکید کرد: بنابراین وقتی که ما می‌دانیم در چنین شرایطی قرار داریم باید هوشیارتر عمل کنیم و بهانه دست این افراد ندهیم که بخواهند محصولات ما را تخریب کنند.