ماجرا از تصمیم وزارت صمت برای حذف مطالبه ثبت سفارش برای ورود کالا به گمرک از طریق مرزهای زمینی شروع شد که جهت اجرا به گمرک ابلاغ و در جریان قرار گرفت، این اقدامات از این جهت قابل توجه بود که طبق بند ١ مصوبه هیات وزیران در سال ۱۳۹۷ "واردات کلیه کالاها به صورت تجاری به کشور اعم از مناطق آزاد تجاری - صنعتی و ویژه اقتصادی و سایر مبادی ورودی بدون ثبت سفارش ممنوع است. این ممنوعیت هرچند در سایر مرزها رعایت نمی شود ولی در مرزهای زمینی اجرا می‌شد.
اگرچه ظاهرا ابلاغ این تصمیم در ۱۴ اسفندماه در دستور کار گمرک قرار داشت ولی اعلام وکیلی - مدیرکل دفتر واردات گمرک ایران - حاکی از آن بود که با وجود تصمیم وزارت صمت، گمرک به دلیل تبعات آن ابلاغی در این رابطه نداشته و بخشنامه دیگری صادر کرد که اصلاح ثبت سفارش را مورد تاکید قرار داده است.
اصلاح ثبت سفارش در گمرک مقصد
در بخشنامه ابلاغی گمرک ایران در ۱۸ اسفندماه با اشاره به مصوبه سال ۱۳۹۷، تاکید شده است که "با توجه به اینکه بعضا مغایرت‌هایی در ثبت سفارش‌های ارائه شده در گمرکات مبدا یا کالاهای وارده مشاهده شده که مطالبه ثبت سفارش اصلاحی موجب ماندگاری کالا در گمرکات مرزی شده و ایجاد اختلال در روند ورود و خروج کامیون‌های حامل را به دنبال داشته است، در صورت ارائه ثبت سفارش و مطابقت نوع کالا با مجوز صادره، موارد اصلاحی که نیاز به ویرایش ثبت سفارش دارد در گمرک مقصد با رعایت سایر مقررات پیگیری و توجه لازم به گمرک مربوطه داده شود."
بخشنامه پنج بندی برای ترخیص فوری با تاکید بر ثبت سفارش
بخشنامه اخیر گمرک بر سهولت عبور کالا از مرز تاکید دارد، این در حالی است که در آذرماه سال گذشته نیز این موضوع در قابل بخشنامه ای پنج بندی در رابطه با تسهیل ترخیص کالا با تاکید بر جریان ثبت سفارش از سوی معاون وقت فنی گمرک صادر و در دستور کار قرار گرفته بود که به طور خاص بر موضوع ثبت سفارش در جریان ترانزیت تاکید داشت.
بر این اساس به گمرک‌های اجرایی اعلام شده بود که "با توجه به لزوم کنترل ثبت سفارش کالاهای ترانزیتی که به منظور واردات قطعی، از گمرکات مرزی به گمرک‌های داخلی، تحت رویه ترانزیت (عبور)، در تردد هستند، چنانچه ثبت سفارش ارائه شده به گمرک مبدا معتبر نباشد، نیازی به تمدید ثبت سفارش در گمرک مبدا نبوده و ضمن ادامه مسیر کالا، توجه لازم به گمرک مقصد در این خصوص داده شود."