همواره بخش عمده‌ای از اقلام وارداتی اساسی به نهاده‌های تولید اختصاص دارد این در حالی است که از بین هفت قلم کالای وارداتی با ارز ترجیحی سه قلم شامل جو، ذرت و کنجاله سویا اغلب بالغ بر ۵۰ درصد حجم واردات این کالاها را در بر می‌گیرد که البته در جریان دپوی کالا نیز این موضوع وجود دارد.
بررسی وضعیت دپوی کالای اساسی نشان می‌دهد که تا ۱۷ فروردین ماه، بیش از ۴.۸ میلیون تن برای کالای اساسی شامل موجودی و کالاهای موجود در شناورهای پای اسکله و منتظر در لنگرگاه در گمرک و بنادر ثبت شده است که از این میزان حدود سه میلیون تن کالاهای دپو شده و حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن دیگر پای اسکله و منتظر در لنگرگاه برای تخلیه قرار داشته است.
از مجموع این ۴.۸ میلیون تن، حدود دو میلیون و ۷۷۳ هزار و ۱۵۸ تن برای سه کالای ذرت، جو و کنجاله سویا به عنوان نهاده‌های تولید دام و طیور است که ۵۶.۲ درصد کل اقلام را تشکیل می‌دهد.
از این میزان بیش از دو میلیون و ۳۶۰ هزار تن سهم ذرت است که اغلب بالاترین واردات و دپوی کالای اساسی وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی را به خود اختصاص می‌دهد.
همچنین ۱۹۳ هزار تن برای جو و ۲۱۹ هزار و ۳۰۰ تن کنجاله سویا، مجموعه موجودی و آنچه در شناورهای برای این اقلام بوده گزارش شده است.
طی سال‌های اخیر با وجود مصوبات بسیاری که برای تسریع در ترخیص کالای اساسی وجود داشته همچنان حجم دپوی کالا با وجود گردشی که در ورود و خروج کالا انجام می‌شود، قابل توجه است.
عدم ترخیص به موقع کالاهای اساسی از سوی صاحبان کالا به هر دلیلی از جمله عدم صدور مجوزهای لازم و یا تامین ارز، بارها موجب انتشار گزارش‌هایی از سوی گمرک در رابطه با فاسد شدن و یا درآستانه فساد قرار گرفتن کالاهای اساسی شده است.
این در حالی است که ترخیص کالاهای اساسی بر اساس مصوبات قبلی به صورت درصدی انجام شده و صاحب کالا می‌تواند تا ۹۰ درصد آن را بدون صدور کد رهگیری بانک ترخیص و ۱۰ درصد باقی مانده را بعد از صدور کد رهیگیری از گمرک خارج کند.ًً