اعلامی که اخیرا دادستانی در رابطه با توقیف یک محموله کالای اساسی داشت، بار دیگر از پرونده فساد در واردات کالای اساسی پرده بر داشت. جباری-دادستان عمومی و انقلاب گالیکش(استان گلستان)- گفته که دو تریلی خاک که به اسم کنجاله سویا وارد گلستان شده بود، توقیف شده است، طبق بارنامه این دو تریلی، ۵۰ تن کنجاله سویا از بنادر جنوبی خارج ولی در مقصد که گلستان بوده، خاک تحویل شده است.
این محموله برای یکی از دو شرکت دولتی واردکننده کالای اساسی بوده و باید در سیلوی دولتی شهر مقصد تخلیه و در قالب سهمیه کنجاله سویا و با تعرفه دولتی بین دامداران استان توزیع می‌شده ولی در نهایت کنجاله‌ای در کار نبوده است.
دستور دادند سامانه رهگیری گمرک بعد از ترخیص غیر فعال شود/ترخیص با تائید وزارت جهاد بود
اینکه از ابتدا در اظهار کالا تا ترخیص و مسیر حرکت به سمت مقصد چه اتفاقی افتاده که محموله از سویا به خاک تغییر پیدا کرده، مشخص نیست و به توضیح دستگاه‌های مرتبط از جمله وزارت جهاد و وزارت صمت نیاز دارد، این در حالی است که پیگیری از گمرک نشان می‌دهد که ترخیص صورت گرفته، کنجاله سویا بوده است.
آن‌طور که لطیفی-سخنگوی گمرک ایران- به ایسنا گفته، جزئیات این جریان فعلا به گمرک اعلام نشده است ولی بررسی‌ها نشان می‌دهد که محموله مورد نظر از زمان اظهار تا ترخیص، کنجاله سویا ثبت شده و با تائید وزارت جهاد و دستگاه‌های ذی‌مدخل مجوز ترخیص گرفته است، به عبارتی بار تریلی‌های مدنظر که از گمرک و بندر خارج شده، سویا بوده است.
وی گفت که حدود دو سالی است که طبق مصوبه وزارت کشور و با حضور نمایندگان دستگاه‌های مرتبط، سامانه‌ای که پس از ترخیص کالا از گمرک، رهگیری از زمان ترخیص به بعد را دنبال می‌کرده، غیر فعال شده و سامانه جامع انبارهای وزارت صمت برای تکمیل فرایند نظارتی جایگزین شده است، بنابراین این سازمان هیچ مسئولیتی درباره پیگیری‌های محموله بعد از ترخیص ندارد.
سخنگوی گمرک یادآور شد که جریان ترخیص تا وصول کالا در سامانه جامع تجارت قابل رهگیری است و از زمان اظهار کالا با تائید وزارت صمت امکان ترخیص کالا فراهم می‌شود.
مرغداران دنبال کنجاله می‌گردند ولی ...
کنجاله سویا از جمله نهاده‌های دامی است که به همراه ذرت و جو بیش از ۵۰ درصد واردات کالای اساسی با ارز ۴۲۰۰ تومانی را همواره به خود اختصاص داده است ولی به دفعات مرغداران و دامداران از عدم شارژ سامانه بازارگاه برای تامین این اقلام به خصوص کنجاله سویا انتقاد کرده‌اند. اخیرا رئیس هیات مدیره انجمن صنفی گاوداران گفته بود که یکی از شرکت‌های متعلق به سازمان تعاون روستایی، نهاده دامی را فروردین ماه در سامانه بازارگاه به گاوداران فروخته و پول آن را نیز دریافت کرده، ولی هنوز به آنها تحویل نداده است.
روغن وارداتی با ۴۲۰۰ هم پوچ درآمد
این اولین ماجرای فساد در ارز ۴۲۰۰ نیست که حتی در رسانه‌ها مطرح می‌شود؛ اعلام معاون وقت فنی گمرک، در سال گذشته نیز نشان داده بود که یک شرکت معتبر با وجود اینکه برای واردات روغن ثبت سفارش دریافت کرده و برای آن هشت تا ۱۶ میلیون یورو تامین ارز با نرخ ۴۲۰۰ تومانی انجام داده بود، هیچ روغنی وارد نکرده و محموله مربوطه روغن نبوده است و در حالی که در جریان رفع تعهد ارزی بود با ورود مراجع نظارتی متوقف شد.
چالش‌های بی‌پایان سامانه‌های حوزه تجارت
به هر صورت این بخشی از گزارش‌هایی درباره تقلب در واردات کالاهای اساسی مشمول ارز ترجیحی است که در این جریان، عدم نظارت و رهگیری مناسب و ایرادات سامانه‌های مربوطه در حوزه تجارت سهم قابل توجهی دارند که مسئولان نیز به آن اذعان داشته‌اند، اما ظاهرا اقدام جدی برای ساماندهی این سامانه‌ها و اعمال نظارت دقیق بر آنها صورت نگرفته است، نقصی که می‌تواند بعد از حذف ارز ترجیحی نیز همچنان چنین پرونده‌هایی را در حوزه تجارت باز کند.
دولت از ماه گذشته و بنا به اختیارات قانون بودجه ۱۴۰۱، نسبت به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در واردات کالای اساسی اقدام کرده است. در سال گذشته حدود ۳۰.۹ میلیون تن کالای اساسی در ۲۵ گروه کالایی با ارزش ۱۹.۶ میلیارد دلار وارد ایران شد، از این میزان ۲۶.۹ میلیون تن به ارزش ۱۵.۱ میلیارد دلار مربوط به هفت قلم کالای اساسی وارداتی با ارز ترجیحی بود که نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن ۳۳ درصد در وزن و ۷۵ درصد در ارزش افزایش داشت.