در "میز اقتصاد" امروز آقایان آهنی مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی، محمد خیراندیش رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان، مجتبی دهقان پور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس، سعیدی عضو هیئت مدیره صندوق بیمه محصولات کشاورزی، نظری استاد دانشگاه و قاسم زاده سخنگوی صنعت آب کشور به موضوع خسارت سیل اخیر به بخش کشاورزی پرداختند و به سوالات زیر پاسخ دادند.
بنابر آخرین آمار ارزیابی سیلاب اخیر چقدر بوده است؟
آقای آهنی مدیرکل دفتر بحران و پدافند غیرعامل بخش کشاورزی: از اول مرداد با بارش های موسمی مواجه شدیم و در ۲ هفته گذشته خسارت های زیادی به زیرساخت های کشاورزی وارد شد و بنابر آخرین آمار وزارت کشور در طی سیل اخیر ۲۲ استان کشور درگیر بودند که ۲۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت به حوزه کشاورزی وارد شد.
استان فارس ۲۵.۳ درصد، کرمان ۲۲ درصد و کهگیلویه و بویر احمد ۱۴.۷ درصد و در مجموع ۶۳ درصد خسارت به این استان ها وارد شد.
بنابر آمار خسارت وارده به تفکیک زیربخش ها بدین شرح است که حدود ۴۸.۸ درصد آب و خاک و موارد زیربنایی، ۴.۶ درصد آبزیان و دام و طیور، ۳۰.۳ درصد باغبانی و ۱۶.۳ درصد زراعت دچار آسیب شده است.
با توجه به قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک، بارش ها برای کشور ما رحمت است، اما این موضوع بستگی دارد که زیرساخت ها در قالب آبخیزداری انجام شود که متاسفانه به اندازه کافی صورت نگرفته است.
با توجه به اینکه کرمان از جمله استان هایی است که در سیل اخیر خسارت قابل توجهی وارد شد، برآوردی از میزان خسارت دارید؟
آقای محمد خیر اندیش رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان: در استان کرمان بیش از ۴ هزار و ۳۶۰ میلیارد تومان به حوزه کشاورزی خسارت وارد شد که از ۵ هزار و ۵۰۰ رشته قنات استان کرمان متاسفانه حدود هزار رشته قنات بین ۵ تا ۱۰ درصد خسارت دیدند، همچنین خطوط انتقال بشدت آسیب دیدند و در برخی جاها از بین رفت.
۵۱ هزار هکتار اراضی باغی گل و لای وارد شد که بخشی یا همه درختان گل و لای وارد شد، ۸۰ هزار راس دام سبک و سنگین از بین رفت و برآورد خسارت تقریبا به اتمام رسیده است.
بنابر بازدیدهایی که از شنبه شروع شد، اولویت اصلی قنوات است که اگر آب بماند، روز به روز خسارت سنگین تر می شود.
مجتبی دهقان پور رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان فارس: امروز آخرین برآوردها خسارت هاست که براساس پیش بینی های انجام شده ۵ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان خسارت به بخش کشاورزی وارد شده است.
روند پرداخت خسارت، ترمیم و آسیب دیدگی و حمایت از کشاورزان در چند دسته تقسیم می شکد چرا که برخی شهرستان های استان خسارت بیشتری دیدند که نهاده یارانه دار در اختیار تولیدکنندگان قرار دادیم.
شناسایی کانون های آسیب پذیر و مقابله با شرایطی که باعث می شود خسارت بیشتری به تولیدکنندگان وارد شود، یکی از کانون های آسیب پذیر بحث قنوات است.
از مجموع خسارت های وارده چند درصد تحت پوشش بیمه بوده است؟
آقای دهقان پور: مزارعی که تحت پوشش بیمه بودند، از مزایای صندوق بیمه استفاده می کنند، اما پیش بینی می شود که ۴۰ تا ۵۰ درصد مزارع و بیش از ۵۰ درصد باغات استان فارس دچار خسارت شدند که در مجموع شاید بتوان گفت که ۲۵ تا ۳۰ درصد بیمه بودند.
چند درصد بخش کشاورزی تحت پوشش بیمه هستند؟
آقای سعیدی عضو هیئت مدیره صندوق بیمه کشاورزی: ۱۰ زیربخش کشاورزی تحت پوشش بیمه قرار دارند که در سیستم سامانه جامع مکان بیمه نامه مشخص است و در راستای شناسایی یا تشخیص بیمه نامه هایی که تحت تاثیر بیمه نامه هستند، مشکلی نداریم.
در ۱۳۹ موضوع در مقابل ۲۰۴ عامل خطر تحت پوشش بیمه هستند که بنابر تعریف دانشگاهی از نظر ارزش تولید ناخالص داخلی ۱۳۰ میلیارد تومان از محصولات کشاورزی تحت پوشش هستند که ۵ درصد تولید ناخالص بخش کشاورزی را شامل می شود.
ضریب پوشش در صنعت طیور کشور ۹۸ درصد، دام از مجموع ۶۰ میلیون راس ۱۹ میلیون و ۱۰۰ راس معادل ۳۰ درصد بیمه است که تا شهریور به ۲۰ میلیون راس می رسد، زراعت ۳۵ درصد، باغات ۱۵ تا ۱۶ درصد و آبزیان یک میلیارد قطعه از مجموع ۶ تا ۷ میلیارد قطعه بیمه است که در مجموع ۲۵ تا ۳۰ درصد بخش کشاورزی تحت پوشش بیمه است.
آیا در بخش بیمه عقب ماندگی داریم یا این‌میزان متناسب با شاخص های جهانی است؟
آقای نظری استاد دانشگاه: شاخص های جهانی‌نمی‌تواند جوابگوی کشاورزی امروز باشد، امروزه کشاورزی و دامپروری باید سازگار با اقلیم باشد که بنابر آمار صندوق بیمه ۵ درصد یا ۳۰ درصد نمی‌تواند رضایت کشاورزان را جلب کند.
در خصوص قنوات اقدامات پیشگیرانه کافی انجام‌ندادیم و در مقیاس جهانی‌ممکن است عددها قابل قبول باشد، اما برای ایران که تحت حوادث مختلف قرار دارد نمی تواند جوابگو باشد.
چه اقداماتی باید انجام‌شود تا دچار‌خسارت نشویم؟
آقای قاسم‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور: موضوعی که در پیش بینی سیل قابل اهمیت است، خسارات جز ذات بلایای طبیعی است پس باید بدانیم‌چه اقدامات کنترلی می‌توانیم داشته باشیم تا خسارات به حداقل برسد چرا که بنابر تکالیفی که در قانون وجود دارد، ۲۰ تا ۲۵ دستگاه وظایف معلوم است که همه اینها هدف اصلی شان کنترل است و وزارت نیرو دد این حوزه دستاوردهایی داشته است.
بنابر برآوردی که وزارت نیرو انجام داد،۷ میلیارد متر مکعب بارش موثر‌دریافت کردیم‌که باید اثر آن را در آبخوان های زیرزمینی ببینیم که طبق برآوردهای صورت گرفته در تالاب ها ۴۰۰ میلیون متر مکعب و مخازک سدها ۳۵۰ میلیون متر مکعب آب موجود است.
چقدر از میزان‌خسارت وارده ناشی از ترک فعل هاست؟
آقای آهنی: مهم ترین‌گام کنترل و مدیریت مهار سیلاب و پیش بینی و هشدار به موقع است که باید به این‌سمت و سو رویم.
آیا سازوکار بیمه ای متناسب با وضعیت اقلیمی است؟
آقای آهنی: در بحث بحران وقتی به این قضیه نگاه می کنیم، ۴۵۰ شهر، ۸ هزار و ۶۵۰ روستا و آبادی در معرض تهدید سیل است که سالانه ۲۵ سیل بزرگ در کشور رخ می دهد که ۵۶ میلیون نفر جمعیت کشور در معرض خطر سیل است و ۱۵ میلیون نفر تحت تاثیر شدیدترین سیل هاست.
از سال ۱۳۳۰ تا سیل اخیر ۷ هزار و ۲۳۰ مورد سیل در کشور ثبت شده که ۱۵۰۴ نفر تلفات انسانی داشتیم که به سبب تفاوت در استاندارد کشورها با یکدیگر نمی خواهیم‌مقایسه ای این شکلی داشته باشیم، اما آنپه حائز اهمیت است برای کاهش خسارت ها باید به سمت پیش بینی هوشمند رویم و چنانچه بتوانیم بدرستی این پیش بینی را انجام دهیم، قطعا خسارت کمتر می شود.
با توجه به آنکه در بخش طیور ۹۸ درصدتحت پوشش بیمه هستند چه مانعی وجود دارد که بقیه اجباری باشد؟
آقای سعیدی: قانون وظایف صندوق را مشخص کرده و در مورد پیشگیری وظیفه ای نداریم، اما با طرحی که وزارت جهاد در کشت قراردادی دارد، در صورت اجرا آثار مثبتی برای بحث پیشگیری دارد. بنابر دستورالعمل های تنظیم شده بر مبنای بودجه ای که در نظر گرفتیم هندسه عملیاتی این موضوع را بتوانیم برای سال ۱۴۰۲_۱۴۰۱ اجرا کنیم.
در این شبکه باید باید به کشاورزان مشخصا بگوییم‌که امشب در این ساعت تا این ساعت باغ در معرض خطر است و توصیه ما این است.
قانون بیمه طیور را اجباری کرده است و در قانون دشتورالعمل های فراگیر بودن دام و آبزیان مشخص است، اما در طیور وقتی جوجه وارد عرصه تولید می شود، بیمه مستقر است و بیمه می کند، اما در دام یا زنبور عسل چینین امکاناتی نداریم که براین اساس در قانون زیربنای محصولات استراتژیک خلاء داریم.