معاون برنامه ریزی وزیر جهاد کشاورزی با حضور در برنامه گفتگوی ویژه خبری گفت: در دولت سیزدهم، وزیر جهاد کشاورزی تکلیفی را بر عهده سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی قرار دادند که برای فصل زراعی جدید الگوی کشت را تدوین کنند، الگوی کشتی که با توجه به محدودیت‌های منابع ما باشد.
قربانی افزود: الگوی کشت در چند سطح قابلیت اجرا دارد، یکی سطح بهره برداران، سطح دشت که با توجه به مجموعه پتانسیلی که در یک دشت وجود دارد یا در یک استان، ما در حال حاضر در استان اجرا می‌کنیم، الگوی کشتی که مد نظر قانون گذار بوده این بوده که بر اساس تمام محدودیت‌هایی که وجود دارد، مثلا ما می‌گوییم برنج در مناطقی که کمبود آب دارد نباید کشت شود، می‌گوییم فلان جا منابع اش کم است الگوی کشت باید به سمت دانه‌های روغنی برود، چون قیمت دانه‌های روغنی کنجد گران است و می‌تواند با یک محصول پرآب بر رقابت کند و جایگزین آن شود.
وی درخصوص برنامه ریزی به سمت خودکفایی گندم تصریح کرد: حدود هفت میلیون تن خرید مستقیم خودمان انجام دادیم، 500 هزار تن بذر که می‌شود هفت و نیم و دو و نیم میلیون تن هم بخش‌های خصوصی خرید انجام می‌دهند می‌شود 9 و نیم میلیون تن. هدف گذاری که ما انجام داده بودیم 11 و نیم میلیون تن بود، سطح زیر کشتی که ما ابلاغ کرده بودیم با توجه به خشکسالی و کمبود بارش دو میلیون هکتار آبی بوده و حدود 3، 4 میلیون هم دیم بوده است.
عسگری رئیس کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس نیز در این برنامه گفت: الگوی کشت به بیان ساده این گونه است که چقدر در حوزه امنیت غذایی نیاز داریم، چقدر منابع، پتانسیل، چه تولید کنیم، چقدر تولید کنیم، چه زمانی تولید کنیم و تا چه زمانی تولید را ادامه دهیم، اینها محور‌های بحث الگوی کشت هستند که هر کشور، مملکت و دولتی در راستای بحث امنیت غذایی که به امنیت ملی گره خورده، در قالب نقشه راه و برنامه حرکت نکند حتما آسیب خواهد دید.
وی افزود: نکته اول اینکه در حوزه تقنینی و نظارتی از بدو ورود ما به مجلس شورای اسلامی حدود 6 ماه با حضور محققین، مروجین، پژوهشگران، مسائل و مشکلات حوزه بخش کشاورزی را احصا کردیم و در کنار آن راهکار ارائه کردیم. وی ادامه داد: اجرای الگوی کشت ناقص است، اگر بناست الگوی کشور را به معنای واقعی اجرا کنیم حتما باید خروجی‌های خوبی داشته باشیم، اگر کشور‌های توسعه یافته را بررسی کنیم در بحث محصولات استراتژیک، محصولات اساسی، در قالب یک برنامه و نقشه راه حرکت می‌کنند، یکی از مباحث جدی کشور‌های توسعه یافته در بخش کشاورزی اجرایی و عملیاتی کردن الگوی کشت است، الگوی کشت وقتی خوب اجرا شود اتفاقات خوبی می‌افتد، الان کشاورز ما دغدغه دارد، یعنی با خیال راحت نمی‌تواند برای خود برنامه ریزی کند و یک محصول را کشت کند.
وی ادامه داد: ما به عنوان مجلس و کمیسیون کشاورزی قوانین مندرس و کهنه را به روز کردیم و در راستای سیاست‌های نظام حرکت کردیم که به خودکفایی برسیم، در حوزه امنیت غذایی به یک جایگاهی برسیم و رویکردمان این باشد که الگوی کشت را عملیاتی و اجرایی کنیم، دوستان ما در وزارت جهاد کشاورزی نمی‌توانند اعلام کنند که قانون دست ما را بسته است یا اجازه نمی‌دهد، بستر برای رسیدن به بحث الگوی کشت و خروجی الگوی کشت کاملا مهیا و مسیر سهل و هموار است، بنابراین در این راستا ما وظیفه خود را انجام داده ایم و به دولت و وزارت جهاد کمک کرده ایم که هماهنگ جلو بروند و اتفاقات خوبی بیفتد.
مویدیان کارشناس کشاورزی گفت: شرایط زیرساختی ما شامل داده‌های قوی، برخط، شفاف و بروزی است که باید از عرصه کشاورزی داشته باشیم، سطح زمین ها، افرادی که فعال هستند، تنوع اقلیمی و از این دست که در حال حاضر ما نمی‌دانیم این داده‌ها را داریم یا خیر با توجه به اینکه فضای کشاورزی ما خیلی هوشمند نبوده و پایش‌های مستمری بر روی آن نداشتیم.
وی افزود: موضوع بعدی آمایش سرزمینی است که شاید به وزارت کشاورزی هم مستقیم مرتبط نباشد و کلا آمایش سرزمینی دقیق و جامعی در کشور نداریم که بتوانیم بر روی آن برنامه ریزی کنیم، موضوع مهمتر در فضای زیر ساختی برای اجرای الگوی کشت بحث متولی واحد زنجیره است، ما در سال‌های گذشته متولی واحدی را برای زنجیره ارزش کشاورزی نداشتیم و همواره تولید دست یک متولی بوده و بازار دست متولی دیگری بوده و عملاً تضمین کننده و عامل مهم در اجرای الگوی کشت، موضوع مدیریت واحد است که شاید یکسالی است که بعد از ده سال شاهد هستیم که تقریباً مدیریت واحد در زنجیره ارزش کشاورزی اجرا می‌شود.
مویدیان تصریح کرد: از عوامل اجرایی که در فضای موفقیت اجرای الگوی کشت دخیل است، بحث سیاست گذاری است ما می‌توانیم سیاست‌های قهری یا سیاست‌های انگیزشی در اجرای الگوی کشت را به کار بگیریم، سیاست‌های قهری که ابزار‌های آن خیلی کم است یعنی عملا ابزار قهری خاصی وزارت جهاد کشاورزی یا هر متولی دیگری در رابطه با اعمال الگوی کشت در کشاورزان ما ندارد یا شاید اصلا ابزار درستی هم نباشد، شاید قویترین ابزار قهری که در وزارت جهاد کشاورزی در حال حاضر است و قبلا در اختیار کسانی که متولی تجارت و بازار برعهده داشتند، موضوع ممنوعیت‌های صادراتی و مسائلی از این دست بوده که اینها راهکار‌های بلندمدت و پایداری نیستند، سیاست‌ها و آن عوامل اجرایی مثبته و عواملی که به صورت ایجابی می‌توانند به اجرای الگوی کشت به ما کمک کنند، مباحث انگیزشی و آن هم بیشتر در رابطه با شاخص مشخص درآمد کشاورزان است یعنی ما اگر قرار است به کشاورز بگوییم چه بکارد و چه نکارد، که این مبتنی بر این است که ما بدانیم به لحاظ داده ها چه بکارد و چه نکارد، که این هم خود یک علامت سوال به لحاظ اجرایی است، و اگر ما این داده‌ها را داشته باشیم اینکه حالا ما چگونه سیاست خودمان را اعمال و کشاورز را مجاب کنیم.