«شاهپور علایی مقدم» در یک برنامه تلویزیونی اظهار کرد: به طور عمده صادرات محصولات سبزی و تازه خوری به پنج کشور عضو اوراسیا انجام می‌شود که روسیه در صدر آنها قرار دارد.
وی افزود: صادرات به کشورهای عراق، افغانستان، کشورهای حوزه خلیج فارس و مقداری به دلیل مشکلات لجستیکی و بحث‌های کارگو و انتقال به جاهای دور است و مقداری از صادراتمان به اتحادیه اروپاست که کم است، ولی براساس عمده تفاهم‌نامه‌هایی که با روسیه امضا کردیم، بنا داریم که در سال ۱۴۰۲ صادراتمان را به این کشور ۳ برابر کنیم.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: اکنون ۹ ماه است که هیچ مشکلی در بحث صادرات فلفل دلمه‌ای، خیار و بادمجان نداریم، این نظمی است که تولیدکنندگان ما به خودشان گرفته‌اند، گلخانه‌های ما استانداردسازی کرده و مدیر کنترل کیفی تعیین شد و وزارت بهداشت همکاری بسیار خوبی با ما دارد.
صادرات مرکبات به چین
علایی مقدم در زمینه مرکبات استان‌های گیلان و مازندران، گلستان بیان کرد: صادرات مرکبات به چین آغاز شده است. در بحث نارنگی و انواع مرکبات تولیدکنندگان و تجار می‌توانند ثبت‌نام کنند و سامانه کامل شده و اگر به وزارت جهاد کشاورزی و سازمان نباتات مراجعه کنند یک ظرفیت بسیار خوبی داریم که کشور چین به‌اندازه سه و چهار برابر تولید ۵.۵ میلیون تن ما مرکبات نیاز دارند. منتظریم تا تجار بیایند ثبت‌نام کنند.
این مقام مسوول با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی از تجار و صادکنندگان حمایت می‌کند، تصریح کرد: صادرات در دنیا در دو محور مورد توجه است، یک زمان بر اساس حجم و میزان ارزآوری سنجیده می‌شد که الآن صادرات محصولات کشاورزی بر مبنای بهداشتی و سالم بودن محصول است؛ زیرا سلامت مردم هر جامعه داشتن غذای سالم است، یعنی محصولات سالم متضمن صادرات است. در این زمینه عقب‌ماندگی در کشور وجود داشت که بسترهای تولید را باید شناسایی می‌کردیم و به صورت سامانه‌ای و فرایند و روند تولید بایستی هر آن رصد، کنترل و پایش می‌شد که محصول بر اساس استاندارد کشورهای مقصد صادر شود.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور با تاکید بر اینکه اگر محصولی را تایید نکنیم صادر و وارد نمی‌شود، گفت: بر اساس قانون حفظ نباتات از واردات محصولاتی که کشور را آلوده کند، جلوگیری کنیم و در بحث قرنطینه‌های کشاورزی در فرودگاه‌ها، بندرها، در بخش آبی و خاکی مانند یک مرزبان عمل می‌کنیم که از ورود محصولات آلوده جلوگیری شود.
صادرات محصولات بر اساس استاندارد کشور مقصد
وی گفت: صادرات محصولات هم بر اساس استاندارد کشور مقصد است و هر کشوری استاندارد مخصوص خود را دارد، یعنی الآن میزان باقی مانده مجاز مواد شیمایی در بافت‌های گیاهی، معیار است و با حدود ۳۰ کشور دنیا تفاهم‌نامه قرنطینه‌ای داریم. در همین دو سه ماه گذشته با ۹ کشوری که هیچ‌گونه تفاهم‌نامه با آنها نداشتیم، تفاهم‌نامه امضا کردیم و وقتی که این تفاهم‌نامه امضا می‌شود، باید شرایط کشورهای مقصد را رعایت کنیم.
علایی مقدم تصریح کرد: تفاهم‌نامه‌ها صادرات را تسهیل می‌کند و رفع موانع صادرات خیلی مهم است، مثلا بیش از ۱۶ سال بود که سیب ما به کشور همسایه پاکستان صادر نمی‌شد که با علت جویی شرایط کشور پاکستان برای سلامت محصول مشخص شد و زمانی که نظارت را در باغات افزایش دادیم، تفاهم‌نامه صادرات امضا کردیم و برای اولین بار در دولت سیزدهم صادرات سیب به پاکستان آزاد شد.
ازسرگیری صادرات کیوی به هند از هفته آتی
رییس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: در بحث کیوی از ۱۴ ماه گذشته به دلیل عدم رعایت مقررات و ضوابط، صادرات آن به کشور هند بسته شده بود. کیوی در کشور ما یک محصولی است که مزیت صادراتی دارد که حدود ۲۰۰ هزار تن صادرات داریم و ۳۴ هزار تن آن به کشور هند انجام می‌شد. وقتی صادرات بسته شود محصول روی دست کشاورز می‌ماند و در بحث ارزآوری با مشکل مواجه می‌شویم که با اقدامات انجام شده از این هفته صادرات کیوی به هند از سر گرفته خواهد شد.
به گفته وی، از حدود ۱۲۲ میلیون تن صادرات کالاهای غیرنفتی کشور، حدود ۴۰ میلیون تن در بخش کشاورزی است. سال گذشته و امسال بخش کشاورزی حدود ۸ و نیم میلیون تن صادرات و ۳۱.۵ میلیون تن واردات داشت، البته تمام برنامه‌های دولت این است که تراز تجاری به سمت مثبت شدن برود.
علایی مقدم تاکید کرد: عمدتاً واردات کشاورزی در بحث خوراک دام و طیور است که تقریباً ۱۶ میلیون تن ذرت، جو و کنجاله سویا و حدود ۵، ۶ میلیون تن هم برای ذخایر استراتژیک در بحث گندم وارد شده است.
این مقام مسوول افزود: در بحث صنایع تبدیلی فرآوری و بسته‌بندی باید سرمایه‌گذاری زیادی انجام شود و در بحث برند سازی باید کار کنیم زیرا در چند محصول مقام اول تا چهارم دنیا را داریم. حدود ۹۵ درصد تولید زعفران متعلق به کشور ماست، اما چرخش مالی زعفران که حدود ۸ و نیم میلیارد دلار است که سهم ما حدود ۵۰۰ میلیون دلار است.
تشکیل قرارگاه دیپلماسی غذایی
وی اعلام کرد: بر اساس دستور وزیر جهاد کشاورزی، معاونت سلامت در سازمان نباتات تشکیل شده که هر هفته بیشترین جلسات و ارتباطات را با وزارت صمت، سازمان ملی استاندارد دارد.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور یکی از برنامه‌های اساسی و اصلی دولت را تقویت دیپلماسی غذایی در بخش کشاورزی اعلام کرد و گفت: قرارگاهی در وزارت جهاد کشاورزی به نام قرارگاه دیپلماسی غذایی تشکیل شده که هر هفته با حضور وزارتخانه‌های مختلف ازجمله وزارت امور خارجه، صمت، راه و شهرسازی، سازمان ملی استاندارد، تشکل‌ها، مجامع و اتحادیه‌ها تشکیل و سیاست‌گذاری می‌شود تا بتوانیم از این پتانسیل‌های ذاتی کشور در بخش کشاورزی برای صادرات و ارزآوری استفاده کنیم و همه این اقدامات پایداری تولید در کشور را تضمین می‌کند.
علایی مقدم اظهار داشت: ظرفیت‌های کشورما تولید حدود ۱۲۵ میلیون تن محصول کشاورزی است که باید بتوانیم با رعایت دستورالعمل‌ها و مقررات کشورهای مقصد، محصول سالم و بهداشتی تولید و صادر کنیم. خیلی از محصولات ما از سال‌های بسیار دور دچار ممنوعیت شده بود، اما اخیراً بر اساس شرایط و مقرراتی که کنوانسیون بین‌المللی حفظ نباتات نظم نوینی حاکم شده که بایستی تولید محصولات کشاورزی در همه کشورهایی که عضو این کنوانسیون بین‌المللی که ما هم عضو هستیم، فرایند محور باشد، یعنی محصول از بسترهای تولید تا سر سفره یا میز مصرف‌کننده رصد، پایش و کنترل شود که چه سمومی مصرف، چه تغذیه‌ای، چه عملیات به زراعی و به باغی انجام شده است و اینها همه ثبت شود.
وی بیان کرد: در دنیا حدود یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون هکتار سطح زیر کشت محصولات زراعی و باغی است که ۹ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تن محصول تولید می‌شود و کشورمان حدود ۱۴ میلیون هکتار سطح زیر کشت زراعی و باغی داریم که حدود ۱۰۶ میلیون تن محصول با منشأ گیاهی محصول تولید می‌شود.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: چهار میلیون و ۲۰۰ هزار نفر بهره‌بردار در بخش کشاورزی داریم که سرانه تولید هر بهره‌بردار ایرانی حدود ۳۰ تن است و در امنیت غذایی هر ایرانی حدود هزار و ۵۰۰ کیلوگرم سهمش از تولیدات بخش کشاورزی است و این می‌طلبد که در زمینه صادرات و دیپلماسی غذایی کار کنیم، زیرا تمامی ۱۲۵ میلیون تن تولید شده به مصرف داخلی نمی‌رسد.
به ازای مصر هر مترمکعب آب در بخش کشاورزی فقط یک کیلوگرم محصول تولید می‌شود
این مقام مسوول اظهار داشت: کشور پتانسیل آبی خیلی کمی دارد و برای اینکه تداوم تولید داشته باشیم باید در بحث افزایش راندمان آبیاری برنامه‌ریزی کنیم. میانگین راندمان آبیاری ما ۳۵ درصد است که اخیراً با اقدامات خوبی که در بخش آب و خاک و آبیاری تحت فشار انجام شده این عدد بالای ۴۰ درصد رسیده و به ازای هر مترمکعب آبی که در بخش کشاورزی ایران مصرف می‌شود، نزدیک به یک کیلوگرم محصول تولید می‌شود که این عدد برای میانگین جهانی حدود ۲.۵ کیلوگرم است.
وی ادامه داد: محصولاتی که آب بر هستند و مزیت صادرات دارند، وارد محیط‌های کنترل و گلخانه‌ها می‌شوند. به طور قطع در فضای باز برای تولید محصولات اساسی و استراتژیک ازجمله گندم، جو، ذرت، روغن و خیلی از محصولاتی که در سبد غذایی خانوار ایران نقش دارد، می‌تواند کمک کند، اما به همین دلیل الآن معیار دنیا در جابجایی محصولات آب مجازی است.
رییس سازمان حفظ نباتات کشور از برنامه ریزی برای رشد ۲ برابری صادرات زعفران در برنامه هفتم توسعه خبر داد و گفت: در افق برنامه هفتم برنامه جامعی در بخش صادرات محصولات کشاورزی داریم و تمام تلاشمان این است که صادرات ۸.۵ میلیون تنی کشاورزی را با تسهیل گری ۲ برابر کنیم.