علی رغم آنکه محصولات کشاورزی ایران بعد از نفت سهم قابل‌توجهی در صادرات و تجارت منطقه دارد، اما به سبب فراهم نبودن زیرساخت ها و برنامه ریزی مناسب صادراتی نتوانسته ایم آن طور که باید و شاید از پتانسیل تولید و اقلیم بی نظیر کشورمان استفاده کنیم.
آقای برومندی معاونت امور باغبانی وزارت جهاد در اواخر مرداد خبر از انعقاد تفاهم نامه مرکبات ایران به چین را برای نخستین بار داد.
این درحالی است که به رغم گذشت چندماه از این موضوع هنوز، صادراتی به چین نداشتیم و از طرفی رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون اذعان می کند که هنوز به‌طور رسمی قراردادی بین ایران و چین امضا نشده و متن مورد توافق، تنها یک پروتکل دولتی بین وزارت جهاد کشاورزی و طرف مقابل است. این پروتکل، یک سند زیرساختی درباره قرنطینه‌های گیاهی و شرایط صادرات محصولات به‌شمار می‌رود.
بنابر آمار اعلامی مسئولان وزارت جهاد، امسال بیش از ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تن مرکبات در کشور تولید می شود که با احتساب مصرف داخل ۷۰۰ هزار تن از این میزان مازاد است که با رایزنی وزارت امورخارجه و جهاد کشاورزی مازاد نیاز داخل باید صادر شود.
به زودی صادرات مرکبات به چین انجام می شود
آقای محرم سلطانی مدیرکل دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه صادرات مرکبات چشمگیر نبوده است، گفت: طبق برنامه ریزی های صورت گرفته، صادرات مرکبات به چین در صورت تقاضا از سوی تجار چینی اواخر سال جواب می دهد.
به گفته او، وزارت جهاد در راستای تسهیل گری امر صادرات، یکی از شرکت های زیرمجموعه را مامور به انجام صادرات کرده است. همچنین بحث های مربوط به قوانین و مقررات و زیرساخت های صادراتی را آماده کرده و مابقی امور با بخش خصوصی است.
سلطانی ادامه داد: طبق آمار ۹ ماهه صادرات مرکبات نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است به طوریکه پرتقال ۱۳ درصد، نارنگی ۵۷ درصد و کیوی ۱۶ درصد رشد داشته ایم.
مدیرکل دفتر توسعه صادرات وزارت جهاد با بیان اینکه هدفگذاری صادرات مرکبات تنها چین نیست، گفت: برای کشورهای همسایه همچون روسیه برنامه ریزی کرده ایم و موافقت نامه اوراسیا را هم امضا خواهیم کرد.
او گفت: با توجه به آنکه زیرساخت های صادراتی در حال آماده شدن است و بحث های قرنطینه ای و مذاکرات با چینی ها صورت گرفته است، برآورد می شود که از مجموع ۵۰۰ هزار تن مرکبات مازاد بر نیاز داخل ۳۰۰ هزار تن به چین و مابقی به کشورهای همسایه صادر شود.
صادرات ۱۵۰ هزار تن مرکبات در ۹ ماهه امسال
خانم زهرا جلیلی مقدم مدیرکل دفتر میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد با بیان اینکه وضعیت تولید مرکبات مطلوب است، گفت: امسال میزان تولید مرکبات در کشور حدود ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار تن برآورد می شود که به سبب مازاد نیاز داخل باید بخشی از آن به بازارهای هدف صادر شود.
به گفته او، صادرات مرکبات به چین در حال پیگیری است تا بتوان بخشی از مازاد تولید را به این کشور صادر کرد.
جلیلی مقدم ادامه داد: بنابر آمار ۹ ماهه، ۱۵۰ هزار تن مرکبات با ارزش بالغ بر ۵۷ میلیون دلار به بازارهای هدف صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد معناداری داشته است.
او گفت: از مجموع ۱۵۰ هزار تن مرکبات صادر شده در ۹ ماهه امسال، ۱۰۷ هزار تن مربوط به پرتقال، ۳۷ هزار تن نارنگی و ۵ هزار تن لیمو بوده است.
مدیرکل دفتر میوه های گرمسیری و نیمه گرمسیری علت رشد تولید مرکبات کشور را اجرایی کردن توصیه‌های فنی و مدیریت بهینه باغات توسط باغداران و کنترل بهنگام بیماری‌ها و آفات نسبت به سال‌های گذشته اعلام کرد.
کیفیت مرکبات ایرانی برتر از چینی هاست
آقای مجتبی شادلو نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران گفت: آمارها حاکی از آن است که تولید مرکبات بیش از نیاز بازار داخل است که این امر منجر به کاهش قیمت شده است.
به گفته او، با توجه به آنکه توسعه باغات یکی از برنامه های چشم انداز ۲۰ ساله دولت بوده است، اکنون به ثبات و پایداری در بسیاری از محصولات زیربخش باغبانی رسیدیم.این درحالی است که هیچ برنامه ریزی برای بازار نداشتیم.
شادلو می گوید: امسال در تولید مرکبات و سایر محصولات باغی از ظرفیت خوبی برای صادرات برخوردار هستیم که متاسفانه به سبب نبود بازار شفاف و پایدار با مشکلاتی روبرو هستیم.
نایب رئیس اتحادیه باغداران تهران ادامه داد: از اواخر تابستان امسال مسئولان وزارت جهاد برای نخستین بار خبر صادرات مرکبات به چین را دادند، بدین منظور چینی ها بازدیدهای متعددی از باغات ما داشتند که خوشبختانه مسائل قرنطینه ای و حفظ نباتات تولید مورد تایید بود و مواردی که خط قرمز آنها به لحاظ آفات و بیماری بود، در محصول تولیدی ما مشاهده نشد.
به گفته او، علی رغم آنکه چینی ها اذعان کردند که محصول تولیدی ما نسبت به محصول خودشان به لحاظ کیفیت برتری دارد، اما هنوز صادراتی به این کشور نداشتیم که امیدواریم معاونت بازرگانی وزارت جهاد و وزارت امور خارجه پیگیری لازم برای بازگشایی صادرات را داشته باشند.
شادلو با بیان اینکه برداشت مرکبات همچنان درحال انجام است، گفت: برداشت برخی واریته ها همچون والنسیا جنوب تا اواسط بهار ادامه دارد، اما برآوردها حاکی از آن است که تولید مرکبات نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۰ درصد رشد خواهد داشت که با این وجود تلاش مضاعف برای صادرات مرکبات به چین و کشورهای همسایه باید صورت گیرد تا سرمایه ملی دچار چالش و سردرگمی نشود.
باتوجه به سیاست های نظام مبنی بر توسعه باغات در چشم انداز ۲۰ ساله، مسئولان وزارت جهاد به منظور جلوگیری از مشکلات تنظیم بازار، فساد و ماندن محصول روی دست باغداران باید زیرساخت های صادراتی را فراهم کنند چرا که به رغم بالابودن سرانه مصرف میوه کشورما نسبت به متوسط دنیا، تولیدمرکبات امسال ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزارتن مازاد بر نیاز کشور است.