یکی از پویاترین بخش های کشاورزی کشور حوزه باغبانی است که هر ساله انواع محصولات تولیدی در این بخش ضمن تامین بازار داخل به صورت قابل توجهی نیز راهی بازارهای صادراتی می شود. به طوری که بر اساس جدیدترین آمارهای ارائه شده از سوی سازمان فائو، ایران در بحث تولید و صادرات محصولات باغی همچون سیب، پسته، انجیر و غیره آمارهای قابل توجهی دارد. به طوری که به عنوان مثال به گفته فائو ایران در سال زراعی ۲۰۲۱-۲۰۲۲ حدود ۱۸۲ هزار تن سیب، حدود ۱۳۷ هزار تن پسته با پوست و حدود ۷۰ هزار تن کیوی راهی بازارهای صادراتی کرده است.
سهم قابل توجه ایران در بازار جهانی محصول پسته
با این وجود از نکات قابل توجه در این حوزه همه ساله در خصوص محصول پسته رقم می خورد به طوری که داده های آماری ارائه نشان می دهد از نظر ارزش، شش صادر کننده بزرگ پسته، ایالات متحده آمریکا، ایران، آلمان، ترکیه، آلمان و بلژیک هستند. در واقع در مجموع این تامین کننده های عمده بیش از ۸۸ درصد از کل پسته های فروخته شده در بازارهای بین المللی را در طول سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ فروخته اند.
با این وجود بسیاری از باغداران کشور در طول سال ۱۴۰۱ به طور خاص با مشکلات و موانع بسیاری در تولید و فروش مواجه بودند که برخی از آنها به خود تولیدکنندگان برمی گردد و برخی دیگر نیز جزو مواردی است که باید توسط ارگانها و سازمانهای ذیربط حل و فصل شود.
یک تولید کننده سیب درختی: بزرگترین چالش باغداران کشور نداشتن نقش و تاثیر در قیمت گذاری محصولاتی است که خود تولید می کنند
بر اساس این گزارش لیلا بابایی یکی از تولید کننده های میوه سیب در منطقه دماوند است که عدم دخالت تولید کننده در قیمت گذاری محصولات را یک چالش مهم در این حوزه می داند. در واقع این تولید کننده در گفتگو با خبرنگار بازار می گوید: در رابطه با میوه بزرگترین چالشی که داریم این است که ما هیچ تاثیر و نقشی در قیمت گذاری نداریم؛ یعنی به نظر من تنها صنعت و کسب و کاری است که به هیچ وجه تولیدکننده خود نمی تواند بر اساس هزینه هایی که انجام داده قیمت گذاری کند. بلکه ما باید منتظر باشیم ببینیم بازار چه قیمتی را برای ما تعیین می کند و با همان قیمت محصولات را وارد بازار کنیم.
میوه؛ تنها کالایی که در ایران برند ندارد
بابایی افزود: در واقع ممکن است یک کیلو سیب ۱۰ هزار تومان هزینه تولید داشته باشد اما قیمت بازار ۸ هزار تومان باشد و من تولید کننده با دو هزار تومان ضرر مجبور هستم محصول را به بازار عرضه کنم. این روش قدیمی است و لذا ما سعی کرده ایم به سمتی برویم که واسطه و دلالان در این میان کمتر شوند و مستقیم به دست مصرف کننده برسد تا کمی قیمت مناسبتر شود و از سوی دیگر مصرف کننده نهایی نیز با ما به عنوان تولید کننده آشنا شوند.
این تولید کننده افزود: عمدتا افراد موقع خرید به جز میوه فروش کسی را نمی شناسند اما وقتی بر اساس بسته بندی هایی متناسب با سایز و همراه با کد شناسایی ارائه بدهیم که برای مصرف کننده هم قابل پیگیری باشد که این محصول با این کیفیت متعلق به چه برندی است، تولید کننده های نیز شناخته شده می شوند. اما متاسفانه تنها چیزی که در ایران برند ندارد میوه است و توسط مشتری ها قابل پیگیری نیست که مجددا بتوانند از همان برند خریداری کنند.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران: گاهی اوقات به دلیل نداشتن برند در اعلام قیمت انواع میوه ها دچار مشکل می شویم لذا اگر در این بخش برندسازی شود می توانیم هر کالایی را به قیمت مشخص در سراسر کشور عرضه کرد
اسدالله کارگر گلشن آبادی رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران نیز جزو فعالانی است که معتقد است در حوزه محصولات باغی با ضعف شدید برند سازی مواجه هستم. وی در خصوص اصلی ترین چالشهای باغداران در سال ۱۴۰۱ به خبرنگار بازار می گوید: از اصلی ترین چالش هایی که سال های سال است در حوزه باغبانی وجود دارد این است که متاسفانه در برند سازی بسیار بد عمل شده است و از سوی دیگر بسته بندی ها ضعیف است.
کارگر گلشن آبادی با اشاره به اینکه به دلیل نداشتن برند در حوزه میوه جات گاهی در اعلام قیمت ها دچار مشکل می شویم، خاطر نشان می کند: اگر در حوزه میوه ها برند سازی شود و محصولات به اصطلاح یک کد مخصوص بخورد و در سراسر کشور ما بتوانیم یک کالا را بر اساس برند ارائه بدهیم تا کلیه خریداران در سراسر کشور یک محصول با یک برند مشخص را با یک قیمت یکسان خریداری کنند قطعا این بخش به صورت چشمگیری سامان می گیرد.
شناسنامه دار کردن محصولات باغی و برند سازی رفع کننده بسیاری از چالش های بخش باغداری است
گفتنی است در سال ۱۴۰۱ اتاق اصناف کشاورزی کشور با مشارکت و همکاری معاونت باغبانی وزارت جهاد اقدام به شناسنامه دار کردن محصولات باغی به صورت پایلوت کرد و قصد دارد در سال جدید کلیه محصولات باغی را از این طریق با QR کد ارائه بدهد. در ادامه نیز قصد دارند دیگر بخشهای کشاورزی از جمله محصولات شیلات، محصولات زراعی و غیره را از این طریق ساماندهی کنند و به اصطلاح شناسنامه دار کنند. با این وجود شناسنامه دار کردن محصولات باغی خود انقلابی در حوزه کشاورزی محسوب می شود و می تواند راهگشای بسیاری از مسائل موجود در این حوزه باشد.
رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی تهران در این خصوص نیز می گوید: قطعا این اقدام در حوزه محصولات باغی یک شروع خوب است که نه تنها برای تولید کننده تاثیرات مثبتی خواهد داشت بلکه خریداران را نیز در خرید محصولات با قابلیت شناسایی و پیگیری کمک می کند و اگر ادامه دار باشد قطعا این حوزه نیز با تحولاتی مواجه خواهد شد.
کارگر گلشن آبادی همچنین در پاسخ به این سوال که برای سال جدید چه راهکارهایی پیشنهاد می دهید تا باغداران کشور دیگر با چالش های و موانعی که سال قبل مواجه شدند، روبرو نگردند و به جای تمرکز بر حل آن چالشها فقط به فکر تولید باشند، گفت: به نظر من اگر شناژ بندی هر ساختمان را درست بنا کنیم خودبخود بقیه عملیات هم به درستی انجام می شود؛ به این معنا که اگر در بخش میوه برند سازی را عملیاتی کنیم و شناسنامه دار کردن محصولات محقق شود و محصولات باغی از جمله میوه ها نیز با کد مخصوص در بازار عرضه شود، مابقی امور به صورت خودکار انجام می شود. لذا امیدواریم شناسنامه دار کردن محصولات باغی تا پایان ادامه یابد و نیمه راه رها نشود تا ما نیز شاهد وقوع تحولاتی تاثیرگذار در سال جدید در این حوزه باشیم.