برنج به عنوان یکی از اصلیترین وعدههای غذایی، جایگاه مهمی در سفره ایرانیها دارد. در این نوسانات بازار ، برنج کالایى است که در زندگی یومیه مردم تاثیرمیگذارد و امید آن میرود که نهادهای مربوطه برای کنترل قیمتها اقدامات لازم را انجام دهند.
اما یک طرف اصلی ماجرا، فروشندگان و کشاورزان هستند که برنج ایرانی را در کنار واردات برنج خارجی، تامین میکنند. اما از شمال کشور که خطه اصلی کشت برنج است، اخبار خوبی در خصوص فعالیت هاى این حوزه به گوش نمیرسد و بخش قابل توجهى از کشاورزان موفق به فروش برنج تولیدى خودشان نشدند.
به همین دلیل به سراغ یکی از فعالان با سابقه عرصه برنج رفتیم تا از اوضاع و همچنین تاثیر شرایط بازار در این بخش مطلع شویم.
رمضان نیا از فعالان برنج شهرستان بابل که نزدیک به دو دهه است در این زمینه فعالیت مستمر دارد، درباره اوضاع فعلی این بازار گفت:«سیاستهایی که اخیرا اتخاذ شده، کمی با چیزی که در گذشته باعث میشد تا بازار کنترل شود، تفاوت دارد. اخیرا اقداماتى جهت خرید برنج ها از سوى یک جریان خاص شروع شده که براى ما عجیب است. برنج ایرانی آنقدر منفعت ندارد که شما تا این اندازه تشکیلات به وجود بیاورید، ویزیتور مشغول به کار کنید، پرسنل استخدام کنید و انبارهایتان را از برنج پر کنید. همین الان در سیستان و بلوچستان که هزاران کیلومتر با شمال کشور فاصله دارد هم مردم میدانند که قیمت برنج چقدر است. شما نمیتوانید برنج طارمی که به قیمت کیلویی 80 هزار تومان فروش میرود را در سیستان 100 هزار تومان بفروشید به جز اینکه با شلوغ کاری و روشهای غیر متعارف این کار را انجام دهید. به همین دلیل هم میگویم که دوستان اهداف دیگری در سر دارند و باید در آینده دید که چه اتفاقی رخ خواهد داد.
رمضان نیا اضافه کرد: از گذشته انجمنهای زیادی تشکیل شده که نتوانستهاند به کارشان ادامه دهند و حالا هم که انجمن حمایت از تولید کنندگان و واردکنندگان تاسیس شده مجموعه نوپایی است. دوستانی که این انجمن را تاسیس کردهاند از گذشته به فروش برنج خارجی مشغول بودند. در واقع همه این آقایان وارد کننده هستند. سوال اصلی اینجا مطرح میشود که چطور شده این افراد به فکر ما مردم شمال و این صنعت افتادهاند؟همین آقایان که تصمیم گیرنده شدهاند، در همین شهر آمل 10 سال قبل ورشکست شده بودند و الان میگویند که در عرض 10 روز ما میخواهیم فلان قدر قیمت برنج را افزایش دهیم. این حرف ها مشکوک است.چگونه میتوان این حرفها را زد؟ تجارت برنج مانند تمام قعالیتهای اقتصادى دیگر پیرو قاعده عرضه و تقاضاست. وقتی تقاضایی وجود نداشته باشد، شما چگونه میخواهید به قول خودتان قیمت برنج را بالا بکشید؟ به جز اینکه تمام برنج بازار را از شالیکار و فروشنده بخرید، جمع آوری کنید و پس از احتکار برای آن قیمت تعیین کنید.»
این فعال برنج درباره چگونگی حمایت همزمان از تولید کننده و وارد کننده گفت:« مگر میشود هم از تولید داخلی حمایت کرد و هم از واردات برنج خارجی؟ مطمئن باشید این دوستان اهداف دیگری را دنبال میکنند. از روزی که در شمال کشور جلسه گذاشتند مشخص شد اهداف دیگری در این مجموعه وجود دارد. به استاندار مازندران تعهد دادند که برنجهای به فروش نرفته را از برنج کاران خریداری کنند. طبیعتا استاندار هم نمیخواهد برنج در دست کشاورزش بماند و فروش نرود. الان دوستان در این اتحادیه اعلام کردهاند که ما همه این برنجها را خریداری میکنیم. اکنون که اعلام شده از تاریخ بیستم اردیبهشت ماه خرید برنج از کشاورزان آغاز میشود و سه نرخ برای این معامله اعلام کرده اند که مطمئن هستم با این اعداد و ارقام هیچ کس راضی نمیشود حتی برنج روی دست ماندهاش را بفروشد. درواقع میخواهند برنج را به قیمت ارزان بخرند تا در فروشگاههای خودشان به قیمت روز بفروشند.»
رمضانی نیا گفت: «در انجمنهای دیگر مانند این، دوستان مختار هستند که در واردات هرکاری که صلاح بوده و هست، انجام دهند و چه بسا که در گذشته هم ما ارتباطی با این دوستان نداشتیم چون رسته کاریمان متفاوت بود. ولی حالا این آقایان آمدهاند انجمن حمایت از تولید کنندگان و وارد کنندگان را تاسیس کردهاند که ما فعالان و تجار برنج اصلا نمیدانیم چه کسی به آنها گفته که برای برنج تصمیم بگیرند. به نظر من دوستان دست روی محصولی گذاشتاند که سنتی بوده و سنتی اداره میشده پس خیلی بعید است که با این استراتژی که هم میخواهند به قول خودشان از تولید داخل و واردات حمایت کنند، موفق شوند. بنده اعلام کردم که با این مشکلات حمل و نقل و برق و...100 هزار تن ظرفیت گذاشتید. دوستانی هستند که بیش از 20، 30 سال کارخانه شالیکاری داشته و دارند و حالا این آقایان آمدهاند کارخانههای بزرگ تجهیز کردهاند که شلتوکهای دیگران را مال خود کنند. مگر میشود و مگر مردم مازندران اجازه میدهند؟ تقریبا 330 کارخانه شالیکوبی در بابل داریم که اینگونه که آقایان تصمیم گرفتهاند، همگی باید تعطیل شود؛ پس تکلیف معاش و خانواده آنها چه میشود؟ به همین دلیل هم بعید میدانم که آینده روشنی در انتظار این دوستان است.