حالا سایه بیماری مرگ زودرس میگو بر حوضچه‌های پرورشی جنوب ایران به ویژه استان بوشهر سایه انداخته است. یک بیماری به‌نسبت نوظهور که به سرعت تکثیر می‌شود و فرصتی برای واکنش به پرورش دهندگان نخواهد داد.
این بیماری که نام علمی آن (Acute Hepatopancreatic Necrosis Syndrome) AHPNS است، برای نخستین بار در سال ۲۰۰۹ در چین رویت شد و تاکنون در کشورهای ویتنام، مالزی، تایلند و حتی مکزیک گزارش شده است.
، خسارت‌های این بیماری را باید جدی گرفت. از بین رفتن بیش از ۱۰۰ هزار شغل در تایلند (سال ۲۰۱۰-۲۰۱۶) یا خسارت بیش از ۲ میلیارد دلاری کشور ویتنام در سال ۲۰۱۱، ارقام بزرگ مواجهه برخی از کشورها با بیماری مرگ زودرس میگو است.
یک پرورش دهنده میگو در بوشهر اولین زمان مواجهه با این بیماری را نیمه اول خرداد ۱۴۰۲ عنوان کرد و معتقد است: ۲۰ روز پس از شروع به کار مزارع میگوی استان بوشهر شاهد اولین آثار این بیماری بودیم.
رضا حیدری در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: محل فعالیت ما در سایت "شیف" استان بوشهر است که بیش از ۱۳۰ مزرعه با حدود ۱۸۰۰ حوضچه وجود دارد و کل این سایت با بیماری مرگ زودرس درگیر شده است. علاوه بر آن سایت‌مند و سایت دلوار نیز درگیر بیماری EMS شده اند.
این سرمایه گذار میزان خسارت وارد شده به هر پرورش دهنده را چهار میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان برآورد کرده و می‌گوید: این رقم تنها خسارت مستقیمی است که در سال جاری به سرمایه گذاران تحمیل شده است. با احتساب هزینه‌های سربار آینده که شامل ضدعفونی کردن مزارع و آماده سازی حوضچه‌ها برای گذر از شرایط فعلی و رسیدن به شرایط مناسب فعالیت مجدد در سال آینده است، خسارت هر شرکت به بیش از ۶ میلیارد تومان خواهد رسید.
مسعود زنگنه دیگر پرورش دهنده میگو در سایت شیف نیز به خبرنگار ایسنا گفت: این سایت به عنوان یکی از مهم‌ترین سایت‌های پرورش میگو در استان بوشهر محسوب می‌شود و از ابتدای خرداد نشانه‌های بروز این بیماری در مزارع دیده شد.
وی افزود: هر مزرعه به طور میانگین تا این لحظه بیش از چهار میلیاردتومان هزینه بابت بچه میگو، خوراک، نیروی کار و دیگر هزینه‌های جاری انجام داده و تمام این سرمایه گذاری از بین رفته است.
با یک حساب سرانگشتی، به رقمی نگران کننده برای محاسبه خسارت وارد شده به مزارع پرورش میگو فقط در سایت شیف خواهیم رسید. ۷۸۰ میلیارد تومان تنها در یک سایت، حداقل برآورد خسارت وارد شده به صنعت پرورش میگو در استان بوشهر است.
با توجه به گزارشات رسیده به خبرنگار ایسنا، حداقل در ۲ سایت دیگر مُند و دلوار نیز مشاهداتی مبنی بر شیوع این باکتری کشنده وجود دارد. در صورت انتشار آن به دیگر سایت‌های ۱۳ گانه، و مبنا قراردادن همین میانگین خسارت، مشکلاتی را برای پرورش دهندگان بوجود می آورد.
این خسارت تنها دامن گیر پرورش دهندگان نخواهد بود. این صنعت، چرخه‌ای کامل از تولید لارو و بچه میگو، تامین قطعات و خدمات مهندسی، نیروی انسانی، غذای میگو، دارو و مکمل‌های مختلف، بسته و فرآوری، حمل و نقل، صادرات و پشتیبانی می‌باشد. اختلال در هر بخش از این زنجیره، به خصوص بخش تولیدی آن، دومینویی از خسارت را به بار خواهد آورد.
ایران یکی از کشورهای مهم در تولید و صادرات آبزیان و به ویژه میگوی پرورشی در سطح جهان محسوب می‌شود و استان بوشهر با دارا بودن ۱۳ سایت و بیش از ۳۵۰ مزرعه، مهم‌ترین بازیگر عرصه میگوی کشور به شمار می‌رود.
به گزارش ایسنا، صادرات میگو استان بوشهر در سال گذشته بالغ بر ۱۵۳ میلیون دلار ثبت شده است که این رقم در شرایط تحریم صنعت نفت ایران، یکی از منابع اصلی ورود ارز به کشور محسوب می‌شود.
با شیوع بیماری مرگ زودرس میگو و توقف چرخه تولید و صادرات، نه تنها خسارت مالی سنگین به سرمایه گذاران این حوزه وارد خواهد شد، بلکه جایگاه ایران به عنوان یکی از قطب‌های تولید میگو در جهان نیز دستخوش افول مقطعی می‌شود.
این اتفاق در دهه گذشته و برای کشور تایلند رقم خورده و شیوع بیماری EMS این کشور را از رتبه دوم تولید کنندگان میگو پرورشی دنیا، به رتبه ششم تنزل داده است.
رضا حیدری در این خصوص اظهار کرد: در صورت مهار نشدن این بیماری، کشورهای تولید کننده رقیب مثل چین، اکوادور، تایلند، مالزی و اندونزی سهم ایران در بازار رقابتی را تصاحب خواهند کرد.
وی عنوان کرد: در این حوزه اقدامات پیشگیرانه بسیار حائز اهمیت است و شیلات و دامپزشکی با نظارت دقیق و استفاده از تکنولوژی روز دنیا می‌بایست پیش از بروز مشکل، راهکارهایی را در نظر می‌گرفتند.
این پرورش دهنده میگو گفت: تغییر ژن مولد و واردات مولدهای عاری از بیماری از مرکز پژوهشکده هاوایی آمریکا و همچنین رعایت پروتکل‌های پیشگیرانه، می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از بروز فاجعه داشته باشد.
مسعود زنگنه نیز معتقد است ورود مولدین تایلندی به بوشهر که با مخالفت جدی پیشکسوتان صنعت تکثیر و پرورش روبرو بود عامل اصلی بروز این بیماری است.
وی خاطرنشان کرد: کشور تایلند که مرکز انواع بیماری‌های میگو در جهان شناخته شده است تا کنون نتوانسته به کشورهای تولید کننده مطرح دنیا مولد صادر کند.
عمر صنعت درآمدزا پرورش میگو در استان بوشهر کمتر از ۳۰ سال است، اما همواره روند رو به رشدی داشته است. استاندار بوشهر که خود متولد یک شهر بندری است، در گفتمان اقتصادی‌اش تاکید ویژه‌ای بر حمایت از صنعت آبزی پروری در استان داشته و ایجاد شهرک‌های مولد آبزی پروری را یکی از اهداف خود در توسعه بوشهر عنوان کرده است.
به گزارش ایسناف در شرایط کنونی در سایت شیف و احتمال گسترش این بیماری در دیگر سایت ها، همه سرمایه گذاران در انتظار واکنش دستگاه‌های اجرایی مرتبط برای کاهش خسارات وارده و امکان تداوم حفظ سرمایه در این صنعت هستند.
یکی از مطالبات مهم فعالان این صنعت، پوشش قوی و جامع بیمه کشاورزی و حوادث غیرمترقبه است. جبران این خسارت از به تعطیلی کشانده شدن بیش از ۱۳۰ مزرعه جلوگیری و انگیزه سرمایه گذاران برای ورود به این عرصه را بیشتر خواهد کرد.
همچنین با توجه به خسارت وارده در سال جاری و امکان بهره‌برداری نکردن از مزارع در سال آینده، با ارائه تسهیلات کم بهره و با دوره تنفس مناسب، می‌توان شوک وارده به صنعت پرورش میگوی استان بوشهر در سال جاری را کنترل کرد.