«جلیل کاربخش راوری» درباره وضعیت تولید و صادرات پسته ایران افزود: با توجه به میزان تولید ایران امکان صادرات پسته به ارزش ۱.۵ میلیارد دلار در سال را دارد.
نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران اظهار داشت: سال گذشته میزان تولید پسته کشور ۱۰۰ هزارتن در سطح حدود ۴۵۰ هزار هکتار بود که از این میزان حدود ۳۰ هزارتن به ارزش ۲۰۰ میلیارد دلار صادر شده بود.
به گفته وی، اکنون ۳۰ تا ۴۰ هزار تن محصول پسته تولیدی سال گذشته (۱۴۰۱) در انبارها باقی مانده است.
وی دلیل اصلی کاهش تولید پسته کشور در سال گذشته را سرمازدگی، گرمازدگی، کاهش بارندگی، استمرار خشکسالی، کمبود منابع آبی، کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی برشمرد و تصریح کرد: وضع مقررات بازدارنده باعث کاهش صادرات نسبت به سال‌های گذشته شده است.
کاربخش با بیان اینکه عمده برداشت محصول و پیک صادرات پسته ایران و سایر کشورهای رقیب مربوط به مهر و آبان ماه هر سال است، تصریح کرد: در حال حاضر بخش عمده پسته کشور برداشت شده و باید قبل از شروع سال میلادی جدید صادرات انجام می‌شد، انتظار می‌رفت ما حضور مؤثرتر و بهتری در بازار جهانی پسته داشته باشیم اما متاسفانه اینگونه نیست.
وی گفت: سطح زیر کشت باغات ما در استان های مختلف کشور در حال توسعه است به طوری که اکنون در ۲۷ استان کشور باغات پسته داریم و همچنان استان کرمان با ۵۰ درصد تولید رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.
وی اضافه کرد: استان های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد، سمنان و فارس رتبه‌های دوم به بعد را دارا هستند.
عملکرد تولید پسته درایران پایین است
نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران افزود: طبق آمارهای جهانی، آمریکا با تولید ۶۸۰ هزار تن در سطح زیر کشت بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار هکتار باغ رتبه نخست تولید و صادرات پسته جهان را داراست و ایران در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته است.
وی علت پایین بودن بازدهی و بهره‌وری باغات پسته ایران نسبت به تولید پسته امریکا را عملکرد در هکتار دانست و اظهار داشت: در امریکا عملکرد در هر هکتار ۳ تن است اما در ایران عملکرد در هکتار ۵۰۰ تن است که تفاوت زیادی را نشان می‌دهد.
کاربخش، کاهش بارندگی، استمرار خشکسالی، کمبود منابع آبی و کاهش سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش کیفیت آب‌های زیرزمینی و عدم استفاده از تکنولوژی روز دنیا در این صنعت، مشکلات در تغذیه گیاهی، افت به‌کارگیری از نهاده‌های کیفی همچون سم و کود و ریزمغذی‌ها، نظام خرده مالکی (مبتنی بر قانون ارث) دانست و گفت: در امریکا باغات دارای تجمیع مدیریت واحد است به طوری که ۳ یا ۴ شخصیت حقوقی کل باغات را مدیریت می‌کنند اما حداقل در استان کرمان ۲۰۰ هزار تولیدکننده خرد داریم که تولیدات‌شان بین ۱۰۰ کیلوگرم تا ۲۰۰ تن است.
وی درباره مشکلات صادراتی گفت: عمده مشکلاتی در پیش روی صادرات داریم که بازرگانان و تجار ما طی پنج سال گذشته متوالی نتوانسته‌اند در این بازار حضور پیدا کنند به دلیل مقررات وضع شده در حوزه پیمان سپاری ارزی، برگشت ارز، تکالیف بانک مرکزی اعلام کرده است متأسفانه دسترسی تجار قدیمی قطع شده و تعدادی در بازار کار می‌کنند که صادرکننده قدیمی نیستند و اگر هم باشند، با کارت‌های بازرگانی خودشان کار صادرات را انجام نمی‌دهند.
وی افزود: از ۲۲ فروردین ماه ۱۳۹۷ پیمان‌سپاری ارزی در کشور اجرایی شد. پیمان‌سپاری ارزی و مقرراتی که بانک مرکزی وضع کرده و تکالیفی که برای صادرکنندگان گذاشته، امکان صادرات را از صادرکنندگان گرفته است، موقعی که تحریم علیه ایران انجام شده این تحریم بانکی تنها برای دولت نبوده بلکه شامل کل کشور و تجار ایرانی نیز شده است، بنابراین بخش خصوصی هم نمی‌تواند ارز خود را ظرف بازه زمانی ۱۰۰ روزه با نرخ ارز تعیین شده به کشور بازگرداند.
نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران تصریح کرد: این در حالیست که ایران امکان ارتباط با بانک‌های بین‌المللی را ندارد بنابراین اگر دولت برای ورود ارز به کشور هزینه انتقال باید بدهد برای بخش خصوصی این کار هزینه‌بر است.
به گفته وی، بانک مرکزی تکلیف کرده ارز باید با نرخ‌هایی که بانک مرکزی تعیین می‌کند بازگردانده شود درحالی که بازار با روش‌های دیگر یعنی نرخ ارز آزاد مدیریت می‌شود پسته نیز به د لیل جهانی بودن این محصول عمده تولید صادراتی است و قیمتش با نرخ ارز تعیین می‌شود.
وی از دیگر مشکلات این بخش را تعیین مقررات سختگیرانه از سوی سازمان حفظ نباتات و سازمان ملی استاندارد دانست و تصریح کرد: وضع مقررات مختلف باعث خودتحریمی شده به طور مثال سازمان حفظ نباتات کشور (کیو آر) کد تعیین کرده که منشأ تولید مشخص شود. در کشوری که تولیدکننده ۱۰۰ کیلویی داریم منشأ تولید قابلیت ردیابی شدن ندارد.
کاربخش اضافه کرد: همچنین سازمان ملی استاندارد نیز از سوی دیگر محدویت‌ها را بیشتر کرده کالایی که صادر می‌شود باید آزمون میکروبی برای همه مقاصد انجام بدهد درحالی که این استاندارد اتحادیه اروپا است و کشورهایی مانند چین و هند نیازی به چنین استانداردی ندارند.
وی بر این باور است که عدم توجه به نظرات بخش خصوصی برای تجار، بازرگانان و تولیدکنندگان مشکل‌ساز شده و همین باعث شده که تجار سال گذشته و امسال با آسیب‌های جدی روبه‌رو شوند.
نایب رییس هیات امنای انجمن ملی پسته ایران از دولت خواست تا برای رفع مشکلات پیش روی محصولات کشاورزی بویژه پسته که رقم نخست صادرات غیرنفتی کشور در سنوات گذشته محسوب می‌شد، اقدامات لازم برای سهولت صادرات صورت گیرد تا وضعیت صادرات این محصول بهبود یابد.