براساس سالنامه آمار تجارت خارجی ایران در سال 1401 که در وب‌سایت گمرک جمهوری اسلامی منتشر شده، در سال 1401 امارات متحده عربی پس از چین، عراق و ترکیه چهارمین مقصد اصلی صادرات کالاهای ایرانی بود و در کل این سال 6.203 میلیون دلار کالا از ایران به امارات صادر شد.
داده‌های گمرک همچنین گویای این است که در سال 1401، بیشترین واردات به ایران از مبدا امارات صورت گرفت و ارزش کل واردات ایران از این کشور در طول این سال به 18.553 میلیون دلار رسید.
آمار یادشده حکایت از آن دارد که واردات کالا از امارات به ایران حدود 3 برابر بیش‌تر از صادرات از ایران به امارات است.
مهدی نجاردیسفانی، عضو هیات مدیره اتاق مشترک بازرگانی ایران و امارات دلیل حجم بالای واردات کالا از امارات به ایران را واسطه‌گر بودن این کشور در تجارت جهانی ایران دانسته و گفت: به طور کلی پس از چین امارات اصلی‌ترین شریک تجاری ایران در تجارت کالاهای غیرنفتی است، ایران بیشترین واردات را از مبدا امارات صورت می‌دهد اما در صادرات امارات در رتبه‌های پایین‌تر قرار می‌گیرد.
وی افزود: امارات پس از تشدید تحریم‌ها علیه ایران واسطه‌ای برای دور زدن تحریم‌ها بوده است؛ بسیاری از کالاهای ایرانی ابتدا به امارات می‌رود و بعد با برندی غیرایرانی در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. حتی محصولات کشاورزی ایران هم در همین چارچوب در بازارهای جهانی عرضه می‌شود. بیش از 90 درصد کالاهای ایرانی با هدف صادرات دوباره از ایران به امارات می‌رود. بنابراین نمی‌توان امارات را بازار مصرف کالاهای ایرانی تلقی کرد و این کشور تنها یک واسطه است.
نجار ادامه داد: کشتی‌های متعلق به بسیاری از خطوط کشتیرانی جهان به دلیل تحریم ایران حاضر به تخلیه بار در بنادر کشور ما نیستند، بنابراین بارهای ایرانی در بندر جبل‌علی امارات تخلیه و سپس به بنادر ایران منتقل می‌شوند.
عضو هیات مدیره اتاق بازرگانی ایران و امارات خاطرنشان کرد: با این تفاسیر امارات واسطه کارآمدی برای تسهیل صادرات ایران در تنگنای تحریم است، هر چند با این راهکار امکان حضور برندهای ایرانی در تجارت بین‌الملل از بین می‌رود.
وی در ادامه گفت: با این حال شبکه صرافی که در امارات وجود دارد و شبکه حمل و نقلی که در بندر جبل‌علی برقرار است شرایط مناسبی برای انتقال پول و کالا فراهم آورده است.
نجار تصریح کرد: در تجارت ایران رویه غالب این است که مواد خام صادر و محصول نهایی وارد می‌شود، امارات هم از این قاعده مستثنی نیست.
وی درباره ادعای دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی مبنی بر آمادگی امارات برای سرمایه‌گذاری 100 میلیارد دلاری در مناطق آزاد ایران اظهار کرد: همچنین چیزی زمانی ممکن است که شرایط ایده‌آل‌تر از اکنون باشد و برای این امر لازم است ایران ابتدا از تحریم‌ها خارج شود.