حمله طغیانی آفت به مزارع ذرت و گندم جنوب کرمان

حضور این آفت به صورت طغیانی و گسترده از سوی مدیران جهاد کشاورزی جنوب کرمان توصیف می شود و نشان می‌دهد ضرورت دارد همچنان برای مقابله زیستی با آن تلاش شود.

 

آنطور که در خبرها آمده طی روزهای اخیر البته در شهرستان اُرزوئیه که این آفت نیز پیشتر مشاهده شده، عملیات مقابله با حضور برخی مدیران وزارت جهاد و بعضی مسئولان دیگر استان ها در کنار مدیران پدافندغیرعامل انجام شده است.

 

اما با توجه به اینکه میزبانان اصلی کرم برگ‌خوار پاییزه محصولاتی هستند که از نظر اقتصادی برای کشور ما اهمیت زیادی دارند در صورت بی‌توجهی باید منتظر خسارت های اقتصادی بالایی نیز بود.

 

کرم برگ خوار پاییزه ذرت که به کرم ارتشی نیز با نام علمی Spodoptera frugiperda Smith شناخته می شود در واقع لارو یک نوع شبپره است که یکی از مهمترین آفـات تهـاجمی دنیا به شمار می رود.

 

گفته شده آفت برگ خوار پاییزه به بیش از ۷۰ خانواده و ۳۷۵ گونه گیاهی خسارت می‌زند. ذرت، سیب زمینی، گوجه فرنگی، سویا، سیر، پیاز، یونجه، بادام زمینی، پنبه، یونجه، لوبیا، چغندر قند و موز از مهمترین میزبان‌های این آفت به شمار می‌روند.

 

 

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی جنوب کرمان این آفت اواخر شهریور در مزرعه های شهرستان اُرزوئیه در محدوده شمال استان مشاهده شد و چون ویژگی های مهاجری دارد، شبانه تا ۲۰۰ کیلومتر می تواند پرواز کند و جابه جا شود به جنوب استان هم رسیده است.

 

پیمان نامور به خبرنگار ایرنا افزود: طی چند روز و در اوایل مهر این آفت وارد جنوب کرمان شد و در حوزه شهرستان فاریاب و نیز اسفندقه جیرفت دیده شد اما چون در ارزوئیه دیده شده بود و آمادگی داشتیم، برنامه های مربوط به سم پاشی ها را توصیه کردیم.

 

وی ادامه داد: به همین دلیل خسارت هایی که در ارزوئیه وارد شد در مناطق جنوب استان کمتر بود اما نسبت به سال های گذشته خسارات بیشتری به ویژه در ۲ منطقه فاریاب و اسفندقه داشتیم.

 

نامور اظهار کرد: کرم برگ خوار پاییزه دامنه میزبانی گسترده ای دارد، خسارت اصلی آن بر روی ذرت است اما بعد از آن محصولات دیگری همچون گندم را هم هدف قرار می دهد.

 

وی اضافه کرد: در ارزوئیه دیده شده که به مزارع گندم خسارت زده است و به کشاورزان توصیه کرده ایم به محض پدیدار شدن سطح سبز، سمپاشی های لازم را داشته باشند تا غافلگیر نشوند اما با کاهش دمای هوا، فعالیت و تغذیه آفت نیز کم می شود.

 

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی جنوب کرمان گفت: آفت از خارج از کشور به دلیل واردات بدون حساب یک محصول خاص وارد کشور شده و هیچ آفت کشی در داخل کشور بر روی آن آزمایش نشده است، لذا بر اساس مطالعات سایر کشورها در حال مقابله با آن هستیم.

 

وی افزود: اگر از یک آفت کش بیش از ۲ یا سه بار استفاده کنیم آفت بر روی آن مقاوم می شود بنابراین باید تناوب در مصرف آفت کش وجود داشته باشد و یک آفت کش تکرار نشود.

 

نامور اضافه کرد: زنبوری برای کنترل کرم بلال هلیکورپا استفاده می شد که برای کرم برگ خوار ذرت هم موثر است اما چون در حال سم پاشی هستیم باعث کاهش تاثیر دشمن طبیعی آفت می شود.

 

وی ادامه داد: چون در شرایط طغیانی هستیم و آفت جدیدی وارد منطقه شده است باید به شکل سرکوب گرانه با آن برخورد شود.

 

نامور بیان کرد: وقتی جمعیت حالت تعادل پیدا کرد از دشمن طبیعی استفاده می کنیم و برای کرم برگ خوار ذرت می توانیم از سال آینده این کار را انجام دهیم.

 

 

اظهارات معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی جنوب کرمان در حالی است که برخی کارشناسان معتقدند استفاده از سم به یک روال عادی در میان باغداران و مزرعه داران تبدیل شده و این خود باعث از بین بردن دشمنان طبیعی آفات از جمله کفش دوزک ها شده و می تواند دور باطلی از استفاده از سم را ایجاد کند.

 

مدیر گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت هم در این باره گفت: وقتی زمین کشاورزی آلوده شده باشد بهترین کار سمپاشی است اما شیوه های طبیعی یا بیولوژیک عملکردی پیشگیرانه و موثر دارند.

 

مصطفی خنامانی به خبرنگار ایرنا افزود: اگر در همان اول فصل حین کشت، زنبورها رها شوند و سریع تخم ها را پارازیته (مقابله) کنند و نگذارند باز شود این شیوه طبیعی جوابگو است.

 

وی ادامه داد: تله های فرمونی هم شیوه دیگری است که نر و ماده را جذب می کند و حشره فکر می کند به دلیل بوهای تولید شده جفتش در آن تله قرار دارد و به آن جذب می شود که گیر می افتد و دیگر نمی تواند تخم گذاری کند.

 

خنامانی اضافه کرد: بهترین گزینه ها همین روش هاست و البته باید همه کشاورزان را مجاب کرد که این تله ها را نصب کنند تا امکان سرایت از مزرعه ای به مزرعه دیگر وجود نداشته باشد.

 

وی با اشاره به اینکه در مزرعه ذرت دانشگاه جیرفت هم این آفت مشاهده شده گفت: سم های مختلفی را بر روی آن امتحان کردیم که بسیاری از سم های مهم بر روی این آفت مقاوم شده بود.

 

این عضو هیات علمی دانشگاه جیرفت اضافه کرد: زنبور براکون به عنوان دشمن طبیعی تخم خود را در بدن لارو پروانه(کرم برگ خوار ذرت) می گذارد و بعد از بیرون آمدن از تخم شروع به تغذیه از آن لارو می کند.

 

وی بیان کرد: کشاورزان از این شیوه چون زمان بر است و شاید ۲ هفته طول بکشد استقبال نمی کنند اما این شیوه برای آینده خوب است.

 

خنامانی یادآور شد: برندهای زیادی از سم ها هم در بازار تقلبی است و کشاورزان باید از شرکت های شناخته شده تهیه کنند.

 

وی گفت: همچنین مبارزه میکروبی با استفاده از باکتری موسوم به Bacillus thuringiensis var. kurstaki و قارچ Metarhizium anisopliae هم برای مقابله با کرم برگ خوار ذرت توصیه می شود.

 

تاکنون مبحث پیشگیری که بیشتر با بهره گیری از شیوه های مقابله زیستی و طبیعی امکان پذیر است مورد بی توجهی قرار گرفته و همیشه در جنوب کرمان شاهد

 

 

بعد از آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما که سال هاست در این منطقه جولان می دهد حال دچار غافلگیری جدیدی با نام کرم برگ خوار یا کرم ارتشی شده ایم.

 

 

مدیر گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه جیرفت اضافه کرد: باید اقدامات قرنطینه‌ای مناسب هم برای جلوگیری از ورود و استقرار در عرصه زراعی اتخاذ شود و همه محصولات گیاهی میزبان و گیاهان ناقل آفت به دقت بازرسی و در صورت نیاز در طول دوره قرنطینه‌ای تحت بررسی لازم قرار گیرند.

 

خنامانی یادآور شد: ضروری است پست های قرنطینه ای برای جلوگیری از ورود و خروج اندام های گیاهی و میوه های آلوده از شهری به شهر دیگر ایجاد شود.

 

وی اظهار کرد: ماده های بالغ این آفت در مجموع بیش از ۲ هزار تخم و هر بار به صورت مجتمع ۱۲۰ تا ۲۰۰ عددی می گذارند که این تخم ها سبز تا قهوه‌ای ‌رنگ به شکل کروی و پوشیده از موهای خاکستری هستند.

 

خنامانی افزود: این تخم‌ها که به طور معمول پشت برگ و گاهی ۲ طرف برگ قرار می‌گیرند، بعد از گذشت چند روز به لاروهایی به رنگ سبز روشن تا قهوه ای تیره با خطوط رنگی تبدیل می شوند و با توجه به مجتمع بودن تخم ها، لاروهای سن اول و دوم به صورت گله ای زندگی می کنند که به همین دلیل به کرم های ارتشی مشهورند.

 

این استاد دانشگاه جیرفت با بیان اینکه لاروهای مسن به رنگ تیره و بر روی سر آنها علامت Y معکوسی به رنگ زرد مشاهده می شود اضافه کرد: لاروهای مسن به طور معمول فعالیت شبانه دارند و در نهایت در داخل خاک به شفیره تبدیل و بعد از هفت تا ۱۳ روز به حشره کامل بالدار با قدرت پروازی تبدیل می‌شوند که می توانند تا ۱۰۰ کیلومتر را طی کند.

 

وی اظهار کرد: این آفت تغذیه خود را از برگ ها آغاز می کند و سپس وارد قیف ذرت هم می شود و از داخل آن هم تغذیه می کند، آثار به طور معمول خسارت با خروج فضولات لاروی همراه است.

 

خنامانی افزود: در شرایط مساعد برای آفت، جمعیت آن افزایش می یابد که در نتیجه با از بین بردن تمامی برگ ها، خسارت وارده بسیار شدید و گاهی تجدید کشت ضروری می شود.

 

انتظار می رود در همکاری با جهاد کشاورزی به عنوان متولی امر کشاورزی و دستگاهی که نزدیک ترین ارتباط را با کشاورزان دارد و می تواند سازماندهی لازم را ایجاد کند بهره برداران به بهره گیری از روش های طبیعی مقابله با آفت ها ترغیب شوند.

 

به نظر می رسد باید ارتباط میان این دستگاه و دانشگاه نیز افزایش پیدا کند و راه های علمی و موثرتری در کنترل و پیشگیری آفات مورد استفاده قرار گیرد.

 

آنطور که گزارش می شود تاکنون مبحث پیشگیری که بیشتر با بهره گیری از شیوه های مقابله زیستی و طبیعی امکان پذیر است مورد بی توجهی قرار گرفته و همیشه در جنوب کرمان شاهد غافلگیری توسط آفت جدیدی هستیم.

 

بعد از آفت سوسک سرخرطومی حنایی خرما که سال ها است در این منطقه جولان می دهد حال دچار غافلگیری جدیدی با نام کرم برگ خوار یا کرم ارتشی شده ایم.

 

جنوب کرمان که از آن به عنوان هندوستان ایران نیز یاد می شود خاستگاه و قطب تولید بسیاری از محصولات کشاورزی مهم در فصول سردسال است که نیاز کشور و سایر کشورها را در این ایام از سال تامین می کند؛ تولید انواع محصولات گلخانه ای، خرما، مرکبات و صیفی جات در کنار محصولات راهبردی مثل گندم و ذرت در این منطقه کشت می شود.

 

جنوب استان کرمان با تولید افزون بر پنج میلیون تن انواع محصولات کشاورزی قطب مهم این عرصه در کشور به شمار می رود.