شهرام نعیمی با اشاره به اهمیت امنیت غذایی به عنوان اولویت درجه یک هر جامعه، عوامل خسارتزای زنده را یکی از بزرگترین تهدیدات امنیت غذایی عنوان کرد و گفت: عواملی مانند آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز که در مواردی می‌توانند کل محصول یک کشور را نابود کنند، طبق آمار سازمان خواربار و کشاورزی ملل، اکنون حدود ۴۰ درصد، یعنی نزدیک به نیمی از محصولات کشاورزی را از بین می‌برند و ضروری است که برای کمک به تامین امنیت غذایی، این عوامل مهار شوند.
سلامت و ایمنی غذا
وی اصلی‌ترین ماموریت موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور را طلایه‌داری حرکت در مسیر تامین امنیت غذایی با لحاظ کردن حفظ سلامت و ایمنی غذا و حراست از تنوع زیستی توصیف کرد و افزود: موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور حدود ۱۰۰ سال پیش و هم‌زمان با آغاز تحقیقات گیاهپزشکی در ایران شکل گرفت و به زودی بخشی از دستاورد‌ها و فعالیت‌های این موسسه در یک قرن گذشته در مراسمی عرضه خواهد شد.
نعیمی با بیان این که موسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور یکی از قدیمی‌ترین مؤسسات مادری تابعه سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات) است، اظهار داشت: فعالیت‌های این موسسه در زیرمجموعه‌های مختلفی از جمله ۱۱ بخش ستادی و ۲۸ بخش گیاهپزشکی استانی در سرتاسر کشور در حال اجراست.
استفاده از آفت‌کش‌های جدید و کم‌خطر
شهرام نعیمی گفت: اجرای سیاست‌های ابلاغی سازمان تات، نیازسنجی و مسئله‌یابی در حوزه تحقیقات گیاهپزشکی، دستیابی به دانش فنی و انتقال دانش به مزارع و واحد‌های ذی‌ربط، همکاری با دانشگاه‌ها، تهیه بانک اطلاعاتی گیاهپزشکی، همکاری با سازمان و معرفی آفت‌کش‌های جدید و کم‌خطر، تحقیق در زمینه شناسایی عوامل زیان‌آور در گیاهان، تحقیق در زمینه تکنیک‌های سمپاشی و تحقیق و به‌روزرسانی حدود مجاز باقی مانده آفت‌کش‌ها در محصولات و... را بخشی از مأموریت‌‌های این موسسه خواند.
رییس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی با اشاره به این که در ایران نیز میزان خسارت آفات و بیماری‌ها به مزارع و باغات، حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد است، با تاکید بر لزوم مهار این عوامل خسارت‌زا برای تامین امنیت غذایی، مدیریت روش‌های مقابله با آفات را دارای ضرورت مضاعف عنوان کرد و افزود: استفاده نابجا و بی‌رویه از آفت‌کش‌های شیمیایی علاوه بر این که بر سلامت محصول نهایی اثر گذاشته و سلامت مصرف کننده را تهدید می‌کند، منجر به آلودگی محیط زیست نیز می‌شود و از همین رو بکارگیری روش‌های نوین و ترویج آنها از مهمترین برنامه‌های این موسسه است.
مدیریت تلفیقی آفات
وی اجرای موفق طرح مدیریت تلفیقی محصول در شالیزار‌های شمال را نمونه‌ای از توانمندی علمی و اجرایی محققان، مدیران و کشاورزان در بکارگیری روش‌های نوین و پیشرفته در تولید غذای سالم عنوان کرد و افزود: در این طرح بدون استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی، محصول برنج با کمترین خسارت تولید و به بازار عرضه شد.
نعیمی درباره چگونگی اجرای طرح تولید برنج سالم بدون استفاده از آفت‌کش شیمیایی، اظهار داشت: این برنامه ابتدا در دو مزرعه ۱۰ هکتاری به صورت پایلوت اجرا شد و با موفقیت‌آمیز بودن آن، در ۱۰۰ هکتار از شالیزار‌های ۷ شهرستان استان مازندران، در دو نوبت کشت توسعه یافت.
وی افزود: در این روش که قرار است در فصل زراعی جدید در ۳ استان شمالی کشور گسترش یابد، بسته تلفیقی که علاوه بر مهار عوامل خسارتزای زنده مانند آفات و بیماری‌ها، به موضوعات دیگری مانند علف‌های هرز، مصرف آب، تولید نشا، زمان کاشت و... نیز می‌پردازد، به کشاورزان عرضه می‌شود و کارشناسان تات نیز بر نحوه اجرای آن نظارت می‌کنند.
رییس موسسه تحقیقات گیاه پزشکی با بیان اینکه استفاده از آفت‌کش‌های طبیعی مانند گونه‌هایی از زنبور یا حشرات دیگر، بخشی از این بسته تلفیقی است، تصریح کرد: علاوه بر گسترش و ترویج این روش در شالیزارها، برنامه‌هایی برای تولید خرما و مرکبات بدون بکارگیری مواد شیمیایی در دست بررسی است.
آفات-مهم-گندم-و-کنترل-آنها
این مقام مسوول به آفت سن گندم اشاره کرد و با بیان این که سن‌زدگی نباید بیش از ۲ درصد شود، به تشریح فعالیت‌های موسسه تحقیقات گیاهپزشکی در این زمینه پرداخت و گفت: آفات و بیماری‌هایی هستند که اگر به شکل مطلوبی مدیریت نشوند، می‌توانند صد درصد محصول را نابود کنند و بار‌ها چنین واقعه‌ای در نقاط مختلف جهان رخ داده و گاه موجب بروز قحطی شده است که ملخ خوارگی و سن‌زدگی از مهمترین آنها به شمار می‌رود.
نعیمی افزود: در کشور ما نظارت برای مهار کردن سن در حدود ۲.۵ میلیون هکتار از اراضی زراعی انجام می‌شود که با توجه به تنوع اقلیمی و تفاوت‌های آب و هوایی در نقاط مختلف، در اغلب مدت سال صورت می‌گیرد.
وی با بیان این که گسترده‌ترین و رایج‌ترین روش مبارزه با سن گندم استفاده از آفت‌کش‌های شیمیایی است، تصریح کرد: برای مهار کردن سن، روش‌های بیولوژیک هم داریم، اما در هر حال کشاورز باید روش مبارزه با آفات را انتخاب کند که فعلا رایج‌ترین روش، استفاده از آفت‌کش شیمیایی است و ما و سایر بخش‌های تات موظفیم که تبعات منفی و آسیب‌های آن به محیط زیست یا سلامت محصول را به حداقل کاهش دهیم.
نظارت بر روی آفت‌کش‌های شیمیایی
نعیمی همچنین نظارت و بررسی انواع آفت‌کش‌های شیمیایی قبل و بعد از عرضه به بازار را از مأموریت‌‌های این موسسه خواند و گفت: آفت‌کش‌های شیمیایی چه در داخل کشور تولید شوند و چه از کشور‌های دیگر وارد شوند، می‌باید مورد مطالعه قرار گیرند تا ضمن بالاترین اثر، کمترین آسیب را در پی داشته باشند.
شرکت‌های دانش‌بنیان
رییس موسسه تحقیقاتی گیاهپزشکی، با بیان این که سازمان تات در زمینه دانش‌بنیان کردن کشاورزی پیشرو بوده و برای انتقال دانش به مزارع تلاش می‌کند، تصریح کرد: اساسا دانش‌بنیان کردن کشاورزی یکی از اولویت‌های کشور ماست و در این زمینه از هوش مصنوعی نیز استفاده می‌شود.
وی شناسایی به موقع آفات را یکی از موثرترین عوامل برای مهار آن و استفاده از هوش مصنوعی را در این زمینه ضروری دانست و گفت: به طور مثال اطلاع سریع از رشد و تکثیر سوسک سرخرطومی تنها راه مقابله با آنها پیش از آسیب زدن به محصول است و در این زمینه لازم است که از هوش مصنوعی و دیگر تجهیزات شناسایی و تشخیص از راه دور استفاده شود.
نعیمی تصریح کرد: همکاری با بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای بهره گرفتن از هوش مصنوعی و سایر فناوری‌های نوین جهت مقابله با آفات یکی از مهمترین بخش‌های برنامه ۴ ساله این موسسه است.