به گفته کارشناسان صنعت جهانی محصولات غذایی مصرفی در خط مقدم چالش های زنجیره تامین جهانی، تورم بالا و تغییر تقاضای مصرف کننده قرار داشته است. این باعث افزایش قیمت ها و اختلال در عملیات، نیروی کار و تدارکات شده است. علیرغم این موانع، این محیط با رفع این موانع با محصولات جدید و خدمات برتر، فرصت هایی برای نوآوری و رشد برای شرکت ها فراهم کرده است.
پیش بینی بازار ۱.۶ تریلیون دلاری صنعت جهانی غذا تا سال ۲۰۳۰
این در حالی است که داده های آماری منتشر شده نشان می دهد: ارزش بازار جهانی «غذاهای بسته بندی شده» برای مصرف کننده نزدیک به ۱.۱ تریلیون دلار است و پیش بینی می شود تا سال ۲۰۳۰ به ۱.۶ تریلیون دلار برسد. با این وجود از جمله مواردی که بر صنعت جهانی غذا تاثیرات اساسی می گذارد شامل مواردی همچون افزایش قیمت نهاده ها و کمبود نیروی کار است.
به نحوی که تحلیلگران در سطح جهانی معتقدند: در حوزه صنعت غذایی غالبا هزینه های مواد خام، انرژی و نیروی کار به دلیل درگیری های ژئوپلیتیکی و سیاست های مالی و پولی همچنان در سطح جهان در حال افزایش است. در نتیجه، طبق آمارهای چهانی قیمت مواد غذایی امروز تقریباً ۱۱ درصد بالاتر از سال ۲۰۲۱ است. در واقع طبق گزارشات، سال ۲۰۲۲ شاهد سریع ترین افزایش قیمت مواد غذایی از سال ۱۹۷۹ در سطح جهان بودیم که به عواملی همچون همه گیری کوید۱۹، تغییرات اقلیم، شرایط جهانی و دیگر مسائل مربوط ی شود ... در حالی که تورم در سال ۲۰۲۳ کاهشی بود اما افزایش قیمت مواد غذایی ادامه یافت و حال باید دید در سال ۲۰۲۴ شرایط به چه نحوی رقم می خورد. اگرچه کارشناسان می گویند ممکن است در سال ۲۰۲۴ نرخ تورم مواد غذایی پایین باشد.
صنعت غذایی ایران نیز دارای پتانسیل بالایی است به نحوی که به صورت نمونه صنعت شکلات کشور توانسته است ضمن تامین بازار داخل به بازارهای بین المللی از جمله بازار های اروپایی نیز راه یابد. با این وجود فعالان این بخش نیز با یکسری مسائل دست و پنجه نرم می کنند. به نحوی که بسیاری از صنعتگران در حوزه های مختلف از نبود نیروی کار، تحمیل قیمت دستوری در برخی شاخه های تولیدی، افزایش قیمت مواد اولیه و نهاده های تولیدی گلایه مند هستند و معتقدند تمام این عوامل موجب افزایش قیمت تمام شده و گرانی محصولات نهایی می شود.
محمدرضا مرتضوی دبیر خانه صنعت معدن و تجارت ایران و رئیس کانون انجمن های صنایع غذایی ایران در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه گفته می شود بسیاری از صنایع در حال حاضر زیان ده هستند، صنعت غذایی کشور در چه شرایطی به سر می برد، می گوید: اغلب حوزه های صنعت غذایی کشور همیشه یک مدار مشخصی را طی می کند و بنابراین وضعیت صنایع غذایی از نظر اقتصادی می تواند بسیار بهتر از شرایط الان باشد. با این وجود فعالیت های این حوزه رو به جلو است و در بسیاری از بخش های صنعت غذایی سرمایه گذاری کماکان هست و ادامه دارد.
خروج ارز ۲۸ هزار تومانی از صنعت غذایی کشور؛ پیش شرط استفاده از ظرفیت کامل صنعت
مرتضوی همچنین در پاسخ به این سوال که پتانسیل صنعت غذایی کشور چقدر است و چند درصد این ظرفیت ها را توانسته ایم استفاده کنیم گفت: برای صنعت غذا یکی از محاسن کشور این است که ما یک کشور ۸۰-۹۰ میلیونی هستیم بنابراین یک بازار خوبی در داخل برای صنعت غذا وجود دارد یک بخشی هم که متمایل به صادرات است. اگر ممنوعیت ها و محدودیت هایی که ناشی از استفاده از ارز ۲۸ هزار تومانی است در صنعت غذایی ایران نباشد ما از همه ظرفیت های این صنعت می توانیم استفاده کنیم.
وی افزود: به عبارت دیگر در حال حاضر بزرگترین مانع، تزریق ارز ۲۸ هزار تومانی است؛ یعنی وقتی دولت ارز ۲۸ هزار تومان به بخشهای مختلف صنعت می دهد صادرات در آن بخش متوقف می شود و در واقع صادرات ارز ارزان قیمت خواهد شد. لذا الان مشکل بزرگ این است و اگر این مانع از سر راه برداشته شود صنعت غذای کشور به راحتی می تواند با سایر کشورها رقابت کند، قیمت ها می تواند رقابتی باشد.
این فعال صنعت غذایی با بیان اینکه محصولات ایرانی هم از نظر طعم و مزه بسیار بهتر است به خصوص اینکه ایران دارای آفتاب و درجه حرارت های متفاوت و اقلیم های متنوع است، افزود: با توجه به اینکه دسترسی صنعت غذایی ایران به بازارهای بزرگی مثل افغانستان، عراق و روسیه راحت است بنابراین فکر می کنم آینده خوبی خواهیم داشت.
مرتضوی همچنین در خصوص تقاضای فعالان صنعت شیرینی و شکلات برای حذف رانت هایی که در غالبا آرد و شکر سهمیه ای ایجاد شده است و برخی از آن منتفع می شوند، نیز گفت: ما نیز خواهان حذف این رانت ها هستیم به نظر بنده اگر این سهمیه بندی و نظام سهمیه بندی و نظام تزریق ارز ۲۸ هزار تومان به صنعت غذایی کشور قطع شود عملکرد بهتری برای مردم و خود صنعت خواهد داشت.
شکوفایی بیشتر صنعت غذایی ایران در ۱۰ سال آینده
وی در خصوص آنچه می توان برای بازار صنعت غذایی کشور در سال ۱۴۰۳ متصور شد نیز گفت: همانطور که گفتم در بحث صنعت غذایی سرمایه گذاری وجود دارد و این خود نشان دهنده این است که پتانسیل های بزرگی در این حوزه وجود دارد و مطمئنا می توان گفت آینده صنعت غذایی در ۱۰ سال آینده بسیار بهتر از آن چیزی خواهد بود که در حال حاضر دارد.