صنعت شیلات یکی از پویاترین بخشهای کشاورزی و نقش آن در تامین قسمتی از پروتئین با ارزش جامعه و حصول منابع ارزی و درآمد ملی بر هیچ کسی پوشیده نیست و این صنعت میتواند نقش بسیار مهمی در درآمدزایی، اشتغال و تامین نیازهای پروتئینی مردم داشته باشد.
در این بین آبزی پروری از مزیتهای مهم اقتصادی لرستان بوده و در حالی گوی سبقت تولید ماهی و به ویژه ماهیان سرد آبی مانند قزلآلا و آزاد را از سایر استانهای غیر ساحلی ربوده که علاوه بر جلوگیری از فرار سرمایهگذاریهای بومی خود خوشبختانه سرمایهگذاران مشتاق ماهیان سرد آبی کشور فرانسه موفق به همکاریهای فیمابین تکثیر، پرورش و تخم چشمزده قزلآلا در مناطق مستعد استان کردهاند به طوری که نام لرستان در این عرصه نیز جهانی شده و باید استفاده بهینه را از این موقعیت ببریم.
سیدعماد شاهرخی رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان در خصوص صنعت شیلات و جایگاه استان در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: یکی از اولویتهای وزیر جهاد کشاورزی توسعه زیرساختهای آبزیپروری و افزایش تولید در این بخش بوده که یکی از راههای آن استفاده از استخرهای دومنظوره است.
ایجاد اشتغال مولد و توسعه آبزیان پرورشی در لرستان
وی با اشاره به استفاده از استخرهای آب مزارع به صورت دومنظوره، افزود: کشاورزان میتوانند از استخرهای آب خود به عنوان حوضچههای پرورش ماهی استفاده کرده و همچنین با آبی غنی شده به کشاورزی بپردازند و در کنار درآمد کشاورزی از پرورش ماهی نیز درآمدی برای خود و خانوادهشان داشته باشند و یا یک یا چند نفر را مشغول به کار شوند.
شاهرخی بیان کرد: استفاده دو منظوره از استخرها در مزارع باعث ایجاد اشتغال مولد و توسعه آبزیان پرورشی در لرستان و به ویژه بهبود کیفیت خاک کشاورزی خواهد شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به پتانسیل خوب استان در حوزه آبزیپروری، ادامه داد: لازم است در این زمینه فرهنگسازی و اطلاعرسانی شود تا شاید کشاورزان به این سمت سوق داده شده و به بهرهوری بالاتر برسیم و همچنین در امر اشتغالزایی نیز فعالیتی انجام داده باشیم.
وی بیان کرد: طی یک دوره پنج ساله و با سرمایهگذاری شش میلیارد تومان با استفاده از استخرهای دومنظوره میتوان برای ۴۰۰ نفر اشتغال ایجاد و با توجه به ظرفیتهای حوزه آبزیپروری استان میتوانیم یکی از استانهای پیشرو در این زمینه باشیم.
شاهرخی ادامه داد: حدود چهار تا پنج هزار استخر دو منظوره کشاورزی در لرستان داریم که از آب چاههای کشاورزی، ایستگاههای پمپاژ، رودخانهها و سدهای خاکی و رسوبی استفاده میکنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: توسعه مجتمعهای تولید ماهیان خاویاری در استان میتواند در تولید به ما کمک کرده هم اشتغال را بالا ببرند و هم کمک کنیم در ماهیان خاویاری و تولید شیلات و آبزیان به برندی در کشور تبدیل شویم.
تبدیل لرستان به قطب ماهیان خاویاری کشور
شاهرخی با بیان اینکه برنامه ما این است که لرستان را به قطب ماهیان خاویاری کشور تبدیل کنیم، ادامه داد: ما در حوزه ماهیان سردآبی بعد از استانهای ساحلی بیشترین تولید را در استان داریم.
وی بیان کرد: به سمت ایجاد استخرهای پرورش ماهیان خاویاری رفتیم، در حال حاضر مجتمع سپیددشت که ۲۰۰۰ تن ظرفیت دارد زیرساختها را آماده کرده و به سرمایهگذار واگذار کردیم که در حال تجهیز کارگاه است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اینکه یک مجتمع ۱۰۰۰ تنی در فیروزآباد الیگودرز داریم که در حال تشریفات واگذاری است، تصریح کرد: پیشرفت فیزیکی ۹۰ درصدی زیرساخت مجتمع خاویاری دیناروند شهرستان کوهدشت را داریم که هم میتوانند در تولید به ما کمک کنند هم اشتغال را بالا ببرند و هم کمک کنیم در ماهیان خاویاری و تولید شیلات و آبزیان به برندی در کشور تبدیل شویم.
وی افزود: تولید ۲۲۰۰ تن ماهیان گرمآبی، ۳۱۰۰ قطعه ماهیان زینتی در لرستان ظرفیتهایی است که وجود دارد و باید از آنها استفاده کرد.
شاهرخی تصریح کرد: ۲۴۰۰ کیلومتر طول رودخانههای ماست که در طرح تحولی شیلات برنامهریزی کردیم ۱۰ زیرساخت مجتمع ماهیان خاویاری را در طول رودخانهها جانمایی کردیم و بعد از تأمین اعتبارات تحولی بزرگ در حوزه شیلات و آبزیان خواهیم داشت.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: ایجاد زنجیره ارزش و افزایش سرانه مصرف آبزیان میتواند تولید را در بخش شیلات افزایش دهد.
وی با بیان اینکه بخش کشاورزی نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد اظهار کرد: باید بهرهوری را در این بخش افزایش دهیم، ادامه داد: برای بهرهوری در بخش شیلات باید از مزارع سنتی به سمت مزارع مکانیزه حرکت کنیم. با انتقال تکنولوژی به مزارع شیلات میتوان تولید را دو تا پنج برابر افزایش داد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: ایجاد شبکههای فروش و بازاریابی، ایجاد زنجیره ارزش و افزایش سرانه مصرف آبزیان میتواند تولید را در بخش شیلات افزایش دهد.
لرستان ظرفیت کمنظیری برای اجرای طرحهای پرورش ماهی دارد
مظفر جمالینژاد مدیرکل دیوان محاسبات لرستان نیز در این رابطه گفت: استان لرستان ظرفیت کمنظیری برای اجرای طرحهای پرورش ماهی دارد.
وی با بیان اینکه اجرای طرحهای بخش شیلات استان، که نقش بسزایی در تولید و اشتغال استان دارند، افزود: استان لرستان ظرفیت کمنظیری برای اجرای طرحهای پرورش ماهی دارد و میتوان با سرمایهگذاری بخش خصوصی با تولید و پرورش ماهی به ظرفیت مطلوبی در تولید آبزیان دست یافت.
این مسئول خاطرنشان کرد: ظرفیتهای بالایی در حوزه کشاورزی استان وجود دارد که تولید و ایجاد مزارع پرورش ماهی از جمله این ظرفیتها محسوب میشود.
مدیرکل دیوان محاسبات لرستان با بیان اینکه ظرفیتهای آبی و رودخانهای استان بستری برای ایجاد طرحهای اصولی پرورش آبزیان است، اظهار کرد: بهکارگیری کارشناسیشدهی ظرفیتهای رودخانهای استان، نقش مؤثری در تولید و اشتغالزایی دارد.
جمالینژاد با تأکید بر حمایت از سرمایهگذاری در استان، گفت: لازم است با برنامهریزی از حضور سرمایهگذاران با ایجاد طرحهای تولیدمحور و اشتغالزا حمایت شود.
قابلیتهای متعدد وظرفیتهای ناب لرستان در این بخش تا جایی است که مهدی شکوری معاون توسعه آبزیپروری سازمان شیلات ایران میگوید: حاشیه رودخانههای لرستان یک ظرفیت بالقوه برای احداث مراکز آبزیپروری ایجاد کرده است.
وی در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: لرستان از جهت رودخانههای وحشی که در آن وجود دارد میتواند ظرفیت استثنایی به حساب بیاید، حدود ۲۷۰۰ کیلومتر طول رودخانههای استان است و حاشیه رودخانهها یک ظرفیت بالقوه برای احداث مراکز آبزیپروری ایجاد کرده که این ظرفیت طی سالهای اخیر مورد توجه مدیریت شیلات لرستان نیز قرار گرفته و ۱۰ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری را در حاشیه این رودخانهها به زودی خواهیم داشت.
میزان تولیدات ماهی قزلآلا لرستان در مسیر توسعه
معاون آبزی پروری شیلات ایران بیان کرد: لرستان در چند ساله اخیر همواره جزء رتبه اول یا دوم تولید ماهی قزلآلا در کشور نیز بوده و این نشان دهنده تلاش آبزیپروران این استان است با همه مشقت، سختی و مرارتهایی که این کار دارد توانستند میزان تولیدات ماهی قزلآلا را در مسیر توسعه نگه دارند و ۳۰ هزار تن تولید را رقم بزنند.
وی با بیان اینکه ما در تولید ماهی قزلآلا در آبهای شیرین در جهان رتبه اول هستیم و در تولید قزلآلا در آب شیرین و شور رتبه دوم دنیا را به خود اختصاص دادیم، گفت: پیش از انقلاب میزان تولیدات آبزیپروری ما یک چهلم وضعیت کنونی بوده و میتوان گفت اساساً اثری از آبزیپروری در پیش از انقلاب وجود نداشت.
این مسئول ادامه داد: اقدامات بسیار جزئی پیش از انقلاب اتفاق افتاده که به همت همه مردم و با مدیریت و درایتی که اعمال شده امروز در جایگاهی قرار داریم که در برخی از شاخههای آبزیپروری در رتبههای اول دنیا قرار داریم.
وی اضافه کرد: در تولید ماهی قزلآلا در آبهای شیرین در جهان رتبه اول هستیم و در تولید قزلآلا در آب شیرین و شور رتبه دوم دنیا و در حوزه تولید ماهیان خاویاری جایگاه ما در رتبه سوم است.
این معاون سازمان شیلات بیان کرد: این به این مفهوم نیست که از تمام ظرفیت خود استفاده کردیم، خیلی از این اتفاقات خوب در لرستان افتاده است، لرستان پیش از انقلاب اسلامی عملاً یک یا دو ماهی پرورش ماهی قزلآلا را به خودش دیده بود.
شکوری یادآور شد: امروز ما ۷۰۰ مزرعه در جای جای لرستان داریم که مشغول تولید هستند و بسیاری از کشاورزان کشت دو منظوره آبزیپروری و زراعت را انجام میدهند که همه اینها ثمره تلاش و همت خود مردم در درجه اول و حمایت و ریلگذاری دولت است .
معاون آبزی پروری سازمان شیلات ایران با اشاره به اینکه امیدوار هستیم که در ادامه این راه شاهد توسعه تولید ماهیان خاویاری در لرستان باشیم، تصریح کرد: ۱۰ نقطه جغرافیایی برای این کار انتخاب شده که امیدوار هستیم با جذب سرمایهگذار و سرمایهگذاری بیشتر منجر به تولید ماهیان خاویاری بیشتر در لرستان شود.
وی گفت: امیدواریم با سرمایهگذاری در حوزه فرآوری در لرستان و دیگر استانها ماهی و انواع آبزیان بیش از امروز در سفره مردم لرستان و همه مردم ایران قرار بگیرد.
تلاش ما ایجاد زنجیره ارزش شیلات در لرستان است
سیروس ابراهیمی معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان نیز با بیان اینکه تلاش داریم در بحث شیلات زنجیره ارزش را در استان ایجاد کنیم،اظهار کرد: امنیت غذایی از زمانی که بشر خلق شده یکی از دغدغههای جدی بوده و بدون صرف غذا حیات امکان ندارد بنابراین در دانش امروزی بشر به عنوان نیاز پایهایی بیان شده است.
وی افزود: شیلات یکی از زیربخشهای امنیت غذایی و اقتصادی است، در تعریف امنیت غذایی، کارآفرینی، اشتغال و یکی از حوزههای اقتصادی امروز بشر است. این حوزه قبلاً زیاد مورد توجه نبود ولی در حال حاضر در کلیه استانها مورد توجه قرار گرفته و به عنوان یک بخش اقتصادی است.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان افزود: کشور ما نیز میتواند در بخش شیلات حرفی برای گفتن داشته باشد که علاوه بر تأمین نیاز روزمره مردم مازاد تولید را صادر کنیم.
وی افزود: ۲۵۰۰ کیلومتر طول رودخانههای استان است و آب و هوایی مناسب برای این کار داریم، اقلیم متفاوتی داریم که باعث شده بتوانیم استان مؤثری در حوزه شیلات باشیم.
ابراهیمی تصریح کرد: شاهد آهنگ و حرکت جدیدی در حوزه جهاد کشاورزی و شیلات هستیم، برنامه چهار سالهای که برای لرستان ترسیم کردیم افقی برای دستگاههای اجرایی تعیین کردیم که معلوم است سالانه چقدر باید رشد داشته و رشد اقتصادی چند درصد است. افقی که برای شیلات ترسیم شده دو برابر شدن افزایش ظرفیت بوده که طی یک سال زیرساخت ۱۰ هزار تن آماده شده است.
وی افزود: دو سال است که ماهیان خاویاری را لرستان امتحان کردیم که پاسخ داده است و کمیت و کیفیت خوبی دارد. استان آماده ارائه تسهیلات ارزان قیمت برای ایجاد مزرعههای پرورش ماهیان خاویاری به متقاضیان است.
ابراهیمی با بیان اینکه استان روانآبهای خیلی خوبی دارد و این امر میتواند در حوزه پرورش ماهیان مؤثر باشد، ظرفیت تولید ماهی و آبزیان در لرستان را سالانه ۳۱ هزار تُن اعلام کرد و گفت: برنامه ما این است که این میزان در سال ۱۴۰۲، حداقل به ۳۵ هزار تُن در سال برسانیم.
او با اشاره به برنامهریزی برای توسعه پرورش و تولید ماهیان خاویاری در لرستان افزود: از نظر کارشناسان استان میتواند به قطب تولید و پرورش ماهیان خاویاری در کشور تبدیل شود.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری لرستان با اشاره به پیگیری صورت گرفته برای سرمایهگذاری ۷۰۰ میلیارد تومانی قرارگاه خاتم در این حوزه در استان، گفت: با این امر، زیرساختهای مورد نیاز پرورش ماهیان خاویاری را در ۱۰ مجتمع آماده خواهیم کرد.
وی افزود: به کسانی که در زمینه تولید ماهیان خاویاری تمایل به کار و تولید دارند تسهیلات ارزان قیمت و تا حد امکان زیرساختهای لازم داده خواهد شد.
شیلات لرستان نیازمند مراکز فناورانه و صنایع فراوری غذایی و دارویی است
در این رابطه علی حقیزاده عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان با بیان اینکه با توجه به ارزش اقتصادی آب، فقط تولید ماهی کافی نیست، گفت: شیلات لرستان نیازمند مراکز فناورانه و صنایع فراوری غذایی و دارویی است.
وی با بیان اینکه ۱۳۰ رودخانه دائمی و فصلی با طول ۲۵۰۰ کیلومتر در لرستان وجود دارد که ظرفیت زیادی در این منطقه محسوب میشود صنعت شیلات را اقیانوسی از فرصتها دانست.
این عضو هیئت علمی دانشگاه لرستان با بیان اینکه اهمیت این رشته تا آنجایی است که در تجمیع رشتهها تنها رشتهای که تجمیع نمیشود شیلات است، اضافه کرد: سالانه ۳۰ هزار تن ماهی در لرستان تولید میشود.
وی با بیان اینکه لرستان دارای ۷۰۰ مزرعه پرورش ماهی است، افزود: با توجه به ارزش اقتصادی آب، فقط تولید ماهی کافی نیست و باید به سمت تولید فرآوردههای پایین دستی، مراکز فناورانه و صنایع فراوری غذایی و دارویی در حوزه شیلات برویم.
حقیزاده بر ایجاد کارخانجات فراوری محصولات پایین دستی صنعت شیلات در لرستان تاکید و اظهار کرد: ۲۰ فرآورده آبزی در کشور داریم که علاوه بر جنبه تغذیهای و جنبه دارویی آن مهم است؛ در لرستان نیز باید یک سری مراکز رشد و پژوهشکدههای مرتبط با رشته شیلات ایجاد شود.
وی با بیان اینکه ماهیان به صورت خام به فروش میرسد و ضرورت دارد صنایع مرتبط با این امر ایجاد شود، تاکید کرد: در این راستا به دنبال ایجاد رشته مهندسی صنایع غذایی در دانشگاه لرستان هستیم تا با اخذ مجوز این رشته به اهدافی که مدنظر است برسیم.
لرستان میتواند بیش از ۱۵۰ هزار تن آبزی تولید کند
همچنین کیارش بیرانوند مدیرکل شیلات لرستان در گفتوگو با ایسنا اظهار کرد: لرستان ظرفیت خیلی خوبی دارد و باید این ظرفیت را معرفی کرد تا شرایط برای جذب سرمایهگذار بخش خصوصی مهیا شود.
وی با بیان اینکه لرستان میتواند بیش از ۱۵۰ هزار تن آبزی تولید کند، گفت: رودخانهها، پایین دست سدها نظیر سیمره و مناطقی در شولآباد الیگودرز ظرفیتهای خوبی برای پرورش آبزیان است و شولآباد ظرفیت ایجاد ۵۰ مجتمع آبزیپروری را دارد.
بیرانوند با بیان اینکه لرستان فرصت تولید و تجارتِ صنعت شیلات است، خاطرنشان کرد: تاکنون ۳۰۰ تن به روسیه، ۱۰۰ تن آذربایجان و ۷۰۰ تن ماهی گرمابی به کشور عراق صادرات داشتهایم.
وی اضافه کرد: ۲۴۰۰ کیلومتر رودخانهها داریم که صیادهای محلی از نقاط مختلف استان از این منابع آبی صید میکنند و پرورش ماهی در قفس نیز انجام میشود.
این مسئول با اشاره به حوزه تکثیر، گفت: در این حوزه ۳۶ مزرعه مجاز در استان وجود دارد که ظرفیت آنها بیش از ۲۵۰ میلیون است که امیدواریم تولید آنها در ۱۴۰۳ به ۱۵۰ میلیون در سال برسد.
وی ادامه داد: در این راستا هم نیاز استان مرتفع میشود و نیازهای استانهای همجوار نیز تامین خواهد شد.
مدیرکل شیلات لرستان اظهار کرد: در راستای اصلاح نژاد خوب پیش رفتهایم و در این حوزه به تولید ۶۰ میلیون بچهماهی رسیدهایم.
او اظهار کرد: مقدمات ایجاد پنج مجتمع تولید گوشت خاویاری را در استان بنا نهادیم و چنانچه این مجتمعها به بهرهبرداری برسند حداقل پنج هزار تن گوشت به ظرفیت تولید گوشت خاویاری در استان اضافه میشود.
وی از تولید ۵۰۰ کیلوگرم تولید خاویار و ۱۵۰ تن گوشت ماهی خاویار در استان خبر داد و گفت: پیشبینی این است در سال آینده ظرفیت تولید دو برابر شود.
مدیرکل شیلات لرستان با بیان اینکه در حوزه تولید ماهیان زینتی در استان هم کارهای انجام شده و هماکنون بین ۳ میلیون و ۳۰۰ هزار قطعه تا ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار قطعه ماهی زینتی در استان تولید میشود، بیان کرد: همچنین روی تولید زالو و خرچنگ و گونههای مختلف مانند میگوی آب شیرین نیز کار کردیم.
بیرانوند با بیان اینکه مشاورینی را به استانهای جنوبی فرستادیم تا در مورد تولید ماهیان خاویاری مطالعاتی داشته باشند، بر آبزی مصرفی در استان تاکید کرد.
شیلات میتواند به اقتصاد لرستان کمک کند
اهمیت بالای صنعت آبزیپروری در لرستان و کمکی که به استان میتواند داشته باشد تا حدی قابل توجه بوده که سید حمیدرضا کاظمی نماینده مردم پلدختر و معمولان در مجلس بر آن صحه میگذارد و میگوید: در اولویت قرار دادن برنامههای شیلات میتواند به اقتصاد استان کمک کند.
وی با بیان اینکه وجود ۲۴۰۰ کیلومتر روان آب میتوان در اقتصاد و اشتغال استان لرستان نقشآفرینی کند، ادامه داد: ایران و لرستان استحقاق چند برابر کردن این آمار را طی چند سال آینده دارد.
کاظمی افزود: همراهی، همدلی و توجه مرکز به بخش شیلات لرستان همچنین در اولویت قرار دادن برنامههای این حوزه میتواند به اقتصاد استان کمک کند.
این نماینده مجلس گفت: استان لرستان با اینکه جزو مناطق ساحلی نیست اما وضعیت نسبتا خوبی در این حوزه دارد.
لرستان الگوی مکانیزاسیون و بیوتکنولوژی پرورش آبزیان به ویژه خاویار
سیدحسین حسینی رئیس سازمان شیلات کشور نیز در خصوص جایگاه لرستان در بخش شیلات گفت: این استان الگوی مکانیزاسیون و بیوتکنولوژی پرورش آبزیان به ویژه خاویار برای سایر استانهاست.
وی اضافه کرد: طرح نانو حباب لرستان یک انقلاب در افزایش بهرهوری شیلات است که بین ۳۰ تا ۴۰ درصد تولید آبزیان را افزایش میدهد.
رئیس سازمان شیلات کشور گفت: لرستان به عنوان تنها استان داخلی برای اجرای شهر خاویار با اعتبار ۷۰۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات مولدسازی کشور قرار گرفت.
حسینی بیان کرد: با توجه به همتی که مسئولان داشتند در لرستان بیش از پنج مجتمع بزرگ شیلاتی با نگاه خاویار به تعداد مجتمعهای که الان انجام شده با یک کار انقلابی در دستور کار قرار داده شده است.
وی بیان کرد: از محل مولدسازی وزارت جهاد کشاورزی لرستان یکی از استانهایی بوده که از محل طرح ربیع قرارگاه خاتم، پروژه ۷۰۰ میلیارد تومانی برای آن تعریف شده است.
حسینی تصریح کرد: در حوزه ایجاد زنجیرههای ارزش نیز لرستان به عنوان پایلوت انتخاب شد که نشان دهنده استعدادهای استان و پیشرو و پیشران بودن آن است.
رئیس سازمان شیلات ایران افزود: در این مجتمع قبل از کلنگزنی کار شروع شده و ما آمدیم بگوییم مردم این کار برای شماست و این اتفاق در جایی افتاده که در همین استان برای اولین بار در منطقه سردسیر خاویار استحصال میشود.
وی بیان کرد: از نگاه اشتغال، معیشت و ارز آوری و سهم آبزیان در استان قابل اهمیت است و امیدواریم شاهد شهر شیلاتی در منطقه باشیم که دور از ذهن نیست.
حسینی افزود: فراخوان و کارهای ایجاد شهر شیلاتی انجام شده و امیدواریم خیلی زود شاهد رونق شیلات در این منطقه باشیم.
رئیس سازمان شیلات ایران گفت: لرستان به جمع ۲۲ استان کل کشور در حوزه پرورش ماهیان خاویاری پیوسته و با پنج مجتمع بزرگ به ظرفیت کشور اضافه و خودش به قطب پرورش ماهیان خاویاری تبدیل خواهد شد.
با ایجاد زیرساختهای مناسب در حوزه شیلاتی، لرستان ظرفیت چند برابری تولید آبزیان و عرضه آنها با قیمت مناسب به بازار را دارد و میتوان با استفاده از این پتانسیل قابل توجه آمار بیکاری را در استان کاهش داد و اقتصاد خانوارهای لرستانی را متحول کرد.