خرید تضمینی به منظور حمایت از تولید محصولات اساسی کشاورزی و ایجاد تعادل در نظام تولید و جلوگیری از ضایعات محصولات کشاورزی و ضرر و زیان کشاورزان پایه‌ریزی شده است که همه ساله دولت‌ها موظف به خرید تضمینی محصولات اساسی کشاورزی (گندم، برنج، جو، ذرت، چغندر، پنبه وش، دانه‌های روغنی،چای، سیب‌زمینی، پیاز و حبوبات) هستند و حداقل قیمت خرید تضمینی را اعلام و نسبت به خرید آنها از طریق واحدهای ذی‌ربط اقدام کنند.
وزارت جهاد کشاورزی همه ساله موظف است قیمت خرید تضمینی محصولات فوق‌الذکر را با رعایت هزینه‌های واقعی تولید و در یک واحد بهره‌برداری متعارف با حفظ مبادله در داخل و خارج بخش کشاورزی تعیین و حداکثر تا آخر تیر ماه به هیات دولت ارائه کند و دولت قیمت‌ها را قبل از آغاز هر سال زراعی (آخر شهریور ماه) از طریق رسانه‌های عمومی اعلام کند.
هر ساله حدود ۲۸ محصول کشاورزی همچون گندم معمولی، گندم دروم، جو، جو بدون پوشینه، گندم تریتیکاله، ذرت خوشه ای، ذرت دانه ای، چغندرقند بهاره، چغندرقند پاییزه، دانه سویا، آفتابگردان، کلزا، گلرنگ، پنبه وش، عدس، نخود، لوبیا چیتی، لوبیا سفید، لوبیا قرمز، سیب زمینی پاییزه، سیب زمینی بهاره، سیب زمینی استمرار، پیاز پاییزه، پیاز بهاره، پیاز استمرار، برنج گروه یک (خزر، فجر، شیرودی)، برنج گروه دو (گوهر، راش ، عنبوری) و برنج گروه سه (ندا، سپیدرود، کوهسار) است.
در دولت سیزدهم خرید تضمینی گندم به عنوان یکی از محصولات اساسی استراتژیک و حمایت از کشاورزان داخلی با نگاه به امنیت غذایی، به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و برای رشد تولید و خریدتضمینی آن برنامه‌ریزی‌های زیادی صورت گرفت تاجایی که خرید تضمینی این محصول در ابتدای دولت سیزدهم ۴.۵ میلیون تن بود که پس از ۱۰۰۰ روز خدمت شهید جمهور این میزان به ۱۰.۵ میلیون تن در سال رسید.
همچنین طی این مدت خرید تضمینی برنج، دانه های روغنی، پنبه و سایر محصولات کشاورزی افزایش قابل توجهی نسبت به دولت های قبلی پیدا کرده است.
دولت نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی را طی مدت مذکور افزایش داد، به نحوی که قیمت خرید تضمینی هر کیلوگرم گندم سال زراعی ۱۴۰۳ - ۱۴۰۲ به مبلغ ۱۷ هزار و ۵۰۰ تومان و گندم دروم ۱۸ هزار تومان تعیین و تصویب شد، در حالی که نرخ این محصول برای سال زراعی گذشته ۱۵ هزار تومان بود. این نرخ نسبت به سال ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ سال پایانی دولت دوازدهم که ۵ هزار تومان بود، افزایش ۲۵۰ درصدی را نشان می‌دهد.
نرخ خرید تضمینی هرکیلوگرم جو ۱۰۰ هزار ریال، قیمت هر کیلوگرم چغندرقند بهاره ۱۶ عیار سه هزار و ۹۳۰ تومان و برای هر کیلوگرم چغندرقند پاییزه ۱۵ عیارسه هزار و ۸۰۰ تومان تعیین شده است.
امسال قیمت مصوب هر کیلوگرم برگ سبز چای درجه یک ۱۸ هزار تومان و برگ سبز چای درجه دو ۱۵ هزار تومان تعیین شد که نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد رشد را نشان می‌دهد؛ بنابراین عملکرد شاخص وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای دولت سیزدهم تا پایان سال ۱۴۰۲ رشد حدود ۱۳۰ درصدی خرید تضمینی بوده است.