برنج از مهم‌ترین غلات و اقلام غذایی جهان است. نیمی از جمعیت جهان، به برنج به عنوان غذای اصلی وابسته هستند. ایران سالانه بیش از ۲ میلیون تن برنج تولید می‌کند که بیشترین برنج تولید شده مربوط به دو استان مازندران و گیلان است. با توجه به اینکه چندین سال است که جهان به‌ویژه ایران درگیر تغییرات اقلیمی است، شرایط جوی، بارش‌های بی‌موقع، کم‌بارشی‌های شدید و ... را تجربه می‌کنیم که از جمله آن‌ها بارش باران در مرداد ماه است که می‌تواند ورس و یا خواب‌رفتگی برنج را به همراه داشته باشد و این پدیده در برخی مواقع می‌تواند به محصولات شالیزارها آسیب وارد کند.
به پدیده به خواب رفتگی بوته برنج، ورس گفته می‌شود که شالی‌های برنج را در فصل برداشت برنج تهدید می‌کند. وِرس زمانی رخ می‌دهد که برنج در حال خوشه دهی است و در معرض بادهای شدید یا بارش باران قرار می‌گیرد که بخش وسیعی از بوته‌های برنج دچار خم شدگی از قسمت ریشه یا شکستگی ساقه برنج می‌شود. در ادامه این مطلب در گفت‌وگو با رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور به تاثیر بارش‌های بی موقع بر شالیزارها و توصیه‌های این موسسه پرداخته شده است.
بارندگی‌های مرداد تاثیری بر شالیزارها داشت؟
مریم حسینی چالشتری- رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور- در گفت گو با ایسنا، درباره تاثیر بارندگی‌ها بر وضعیت برنج کشور اظهار کرد: ابتدا بهتر است به این نکته توجه داشته باشیم که تا به امروز آماری از ورس و آسیب‌های ناشی از آن به محصولات کشاورزی وجود ندارد. ورس در باران‌هایی با شدت کم نیز امکان دارد رخ دهد و طبیعی است اما تاکنون خسارت ویژه‌ای به محصولات وارد نشده چراکه برداشت محصولات امروزه به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود و وقتی کمباین محصولات را برداشت می‌کند، چه برنج درحالت ورس باشد و چه ایستاده؛ این کار انجام می‌شود تنها ممکن است این کار کمی دشوار و با افزایش هزینه همراه باشد و هیچ تاثیری بر کیفیت محصولات ندارد.
وی با تاکید بر اینکه برخی عوامل تاثیرگذار قهری هستند و نمی‌توان کار خاصی انجام داد و برخی عوامل دیگر با انتخاب ارقام پاکوتاه قابل پیشگیری هستند، گفت: موسسه تحقیقات برنج کشور به تمام کشاورزان در گیلان، مازندران و سایر استان‌هایی که کشت برنج انجام می‌دهند این است که تقویم زراعی را رعایت کنند. تقویم زراعی، متناسب با آب و هوا و پیش‌بینی‌های هواشناسی و شرایط آب هر منطقه مشخص و در ابتدای فصل کشت به استان‌ها به‌ویژه گیلان و مازندران تحویل داده می‌شود.
لزوم عمل به تقویم زراعی برای کاهش آسیب محصولات
رئیس موسسه تحقیقات برنج کشور با تاکید بر اینکه با رعایت تقویم زراعی میزان خسارت‌های ناشی از بارندگی و... به میزان قابل توجهی کمتر می‌شود، مطرح کرد: کشاورزان حتما از بذرهای گواهی شده‌ای که دارای برچسب گواهی هستند استفاده کنند چراکه این گونه، بذری است که علف هرز ندارد و خالص است و عملکرد بیشتری نیز دارد و نشا قوی‌تری به آن‌ها می‌دهد که می‌توانند در فصل عملکرد بیشتری داشته باشند.
وی ادامه داد: پیشنهاد می‌شود که حتما از ارقام معرفی شده توسط موسسه استفاده کنند که تحمل ورس و یا خوابیدگی و همچنین باران‌های آخر فصل را دارند. این ارقام علاوه بر زودرس بودن، ارتفاع کوتاه‌تری نیز نسبت به ارقام محلی دارند همچنین کیفیت آن‌ها به ارقام محلی نزدیک و نسبت به ارقام معرفی شده قبلی کیفیت بیشتری دارند.
رعایت دستورالعمل‌های استفاده از کودهای پایه n,p,k؛ راهکاری برای افزایش مقاومت گیاه
حسینی چالشتری تاکید کرد: درصورتی که کشاورزان از این ارقام استفاده کنند، دیگر نگرانی بابت ورس یا خوابیدگی نخواهند داشت. اما به کشاورزانی که اصرار به کشت ارقام محلی دارند توصیه می‌شود که دستورالعمل‌های تغذیه و مصرف کود به‌ویژه کودهای پایه n,p,k(نتیروژن، فسفر، پتاسیم) را رعایت کنند. اگر کود پتاسیم و فسفر به موقع و به میزانی که در دستورالعمل‌ها ذکر شده مصرف شود، ساقه گیاه قوی‌تر می‌شود و در مقابل ورس و خوابیدگی مقاومت بیشتری از خود نشان می‌دهد.
وی در پایان با تاکید بر اینکه تاکنون گزارشی از ورس و آسیب جدی به محصولات برنج ارائه نشده است، تاکید و توصیه کرد: به‌طور کلی کشاورزان باید به توصیه‌های زراعی و پیش‌آگاهی‌ها از سوی موسسه تحقیقات برنج دقت و آن‌ها را اجرایی کنند، اما در صورت رخداد باران‌های شدید و ورس، باید قبل و بعد از پایان بارندگی، راه‌آب‌ها را باز بگذارند که زمین خشک شود و سپس با کمباین‌هایی که تنظیم اولیه آن‌ها به خوبی انجام شده محصولات را برداشت کنند و خسارات احتمالی را به حداقل برسانند.