بر اساس آمار اعلام شده از سوی دفتر مطالعه، پایش و توسعه بازار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران از ابتدای سال تا پایان آبان ماه بیش از ۳۵۶ هزار و ۲۵۶ تن انواع میوه گرمسیری شامل موز، آناناس، انبه و نارگیل به ارزش ۲۱۹ میلیون ۷۶۵ هزار و ۸۹۲ دلار وارد کشور شد که نسبت به ۸ ماه سال قبل ۲۲.۶ درصد در وزن و ۲۸.۴ درصد در ارزش کمتر شده که بیشترین کاهش نیز مربوط به واردات موز بوده است. در این ۸ ماه، ۲۸۹ هزار و ۹۳۲ تن انواع موز به ارزش ۱۷۷ میلیون و ۶۶۷ هزار و ۹۲۱ دلار از ۹ کشور وارد کشور شد.
هند با فروش ۱۱۹ هزار و ۲۸۸ تن موز به ارزش ۶۸ میلیون و ۸۷۱ هزار و ۵۷ دلار ۴۱.۱ درصد، ترکیه با فروش ۱۰۸ هزار و ۸۹۱ تن موز به ارزش ۶۹ میلیون و ۴۷۸ هزار و ۶۷۵ دلار ۳۷.۵ درصد، فیلیپین با ۳۹ هزار و ۶۰۷ تن به ارزش ۲۶ میلیون و ۱۹ هزار و ۴۲۵ دلار ۳۷.۵ درصد و پاکستان با ۱۵ هزار و ۷۰۷ تن ۵.۴ درصد از وزن فروش موز به ایران را به خود اختصاص دادند. کشورهای اکوادور با ۱۹۷۷ تن، امارات با ۱۷۶۶ تن، گرجستان با ۱۳۲۰ تن، ویتنام با ۷۸۱ تن و لبنان با ۲۱ تن از دیگر فروشندگان موز به ایران بودند.
این در حالیست که با توجه به میزان واردات و ارزبری که از کشور اتفاق میافتد وزیر جهاد کشاورزی در اولین نشست خبری خود به کاهش واردات و تکیه بر تولیدات داخلی و خودکفایی در تولید محصولات گرمسیری تاکید کرد.
زهرا جلیلی مقدم -مدیرکل دفتر امور میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری- در گفتوگو با ایسنا، درباره شرایط محصولات گرمسیری و چگونگی خودکفایی در کشور اظهار کرد: بر اساس آخرین آمار موجود سطح زیرکشت موز 8 هزار و 570 هکتار با تولید ۲۳۰ هزار تن، سطح زیرکشت انبه 2 هزار و 804 هکتار با تولید 25 هزار و 524 تن، مهمترین میوههای گرمسیری در کشور هستند که عمده تولید آنها در استانهای سیستان و بلوچستان و هرمزگان است.
وی درباره چگونگی رسیدن به خودکفایی در این محصولات ادامه داد: واردات ارقام تجاری روز دنیا، حمایت از احداث باغ مادری میوههای گرمسیری، ایجاد باغات مدرن، عملیات به باغی، حمایت از اصلاح ارقام، کشت متراکم و اجرای طرحهای الگویی کشت در محیطهای کنترل شده، استفاده از تجارب کشورهای پیشرو و تدوین طرح مدیریت تولید میوههای گرمسیری، برگزاری نشستهای علمی و دورههای آموزشی از اهم اقدامات شاخص در زمینه افزایش تولید میوههای گرمسیری در سنوات اخیر بوده و همچنین در برنامه هفتم توسعه، تامین نهال کشت بافت، اصلاح و نوسازی باغات و توسعه در محیط کنترل شده و سایبان هدف گذاری شده است.
جلیلی مقدم درباره اینکه آیا میتوان واردات را به صفر رساند و به تولیدات داخل تکیه کرد؟ گفت: با توجه به شرایط مورد نیاز پرورش میوههای گرمسیری در برخی از گونهها که امکان کشت و پرورش در کشور وجود داشته باشد، در صورت تخصیص اعتبارات لازم و تامین نهادههای مورد نیاز، با رعایت اصول فنی و علمی میتوان تولید به میزان تقاضای مورد نیاز برنامه ریزی کرد. با در نظر گرفتن شرایط فیزیولوژی و نیازهای اکولوژیکی گونههای گرمسیری در برخی گونهها و در برخی مناطق کشور این موضوع امکان پذیر است؛ لیکن بهرهگیری از آخرین دستاوردهای تحقیقاتی و انجام مطالعات جامع از ضروریات است.
وی در پایان با تاکید بر اینکه عمدهترین مشکل موجود در خودکفایی در این محصولات، محدودیتهای آبی، خاکی، اقلیمی و کمبود اعتبارات است، درباره اینکه میتوانیم از یک کشور واردکننده به صادرکننده تبدیل شویم یا خیر؟ تصریح کرد: در حوزه باغبانی، در خصوص غالب میوهها، کشور ما ایران جزو بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان در جهان است. در حال حاضر ۴ میوه موز، انبه، آناناس و نارگیل به کشور وارد میشود و در واقع اکثر محصولات باغی از جمله خرما، پسته، انجیر، کیوی، مرکبات و... و. از اقلام مهم صادراتی هستند و در خصوص میوههای گرمسیری در حال حاضر بخشی از نیاز کشور در داخل تامین میشود. حجم قابل توجهی از میوههای گرمسیری وارداتی مرتبط با موز است که در صورت تامین اعتبارات لازم جهت احداث باغات مدرن و بهرهگیری از آخرین تکنولوژیهای روز دنیا شاهد افزایش این محصول در کشور خواهیم بود.