وقتی پیتزا و ساندویچ جای آش و آبگوشت را می‌گیرد

زهرا زنگنه: پس از هر بار خوردن آبگوشت چرب انگشتانش نیز بی‌نصیب نمانده و چرخی در دهانش می‌زند، بهترین غذای مورد علاقه‌اش است چندین بار طرز تهیه آن را از مادرش گرفته، اما هیچ گاه مثل آبگوشت مادر نشد. در هیچ دیزی سرا و رستورانی هم نمی‌تواند مانند آن را پیدا کند علی هنوز هم نمی‌داند چرا عشق خاصی به این غذا دارد.

آبگوشت قنبیت در کنار آبگوشت هویج برگه، بُزباش، مزگو، آبگوشت یخنی، آش پتله، آش اوماج و قونبیه غذاهای سنتی قم به حساب می‌آیند که زنان قمی تبحر خاصی در پخت و پز آن دارند و حداقل ماهی یک بار عطر بوی خاصی به کوچه و برزن می‌دهند و حال و هوای گذشته‌ها را زنده می‌کنند.

برخی خانواده‌ها هنوز هم مانند گذشته‌ها به طبخ غذاهای سنتی توجه دارند و برای آن انرژی و هزینه می‌گذارند، عالیه خانم 75 ساله طعم آبگوشت و آش قمی را به هزار سال طعم پیتزا و ساندویچ نمی‌دهد، یکی از خوشمزه‌ترین آش‌هایی که وی می‌پزد، آش پتله است. وی در این خصوص می‌گوید: طبخ این آش فوق‌العاده راحت است و مواد آن نیز ارزان و اکثر مواقع در دسترس است، بچه‌هایم تقریبا دوست دارند، از آنجایی که چند سالی است در این کوچه ساکن هستیم و می‌دانم طرفداران زیادی دارد، دیگ بزرگی برای تهیه آن کنار گذاشته‌ام که به همسایه‌ها هم بدهم.

آش قروت و خوشتلی مورد علاقه مشهدی‌هاست و آغوز مسما و آش کدو نیز در بعضی شهرهای شمالی خواهان خود را دارد و در واقع همه افراد از هر شهر و دیار، غذایی متناسب با فرهنگ خود می‌پزند و همین امر موجب شده افراد دیگر کشورها نیز به دنبال غذاهای ایرانی باشند.

غذاهای سنتی ایران به دلیل وجود غلات، حبوبات و پروتئین‌های گیاهی و حیوانی ویتامین‌های مورد نیاز بدن را فراهم کرده و سلامتی فرد را تضمین می‌کنند.

رضایی 71 ساله و بازنشسته آموزش و پرورش است و هر روز صبح بعد از نماز تا میدان نزدیک خانه را می‌دود. وی رمز سلامت و انرژی‌اش را خوردن غذاهای سنتی و سالم می‌داند و می‌گوید: تا به حال به ساندویچ لب نزده‌ام، در گذشته آبگوشت تنها غذایی بود که مصرف می‌کردیم و البته هنوز هم یک روز در میان آبگوشت می‌خوریم.

وی می‌افزاید: در این سن و سال نه فشار خون دارم و نه چربی، از فرزندانم که غذاهای ما را نمی‌پسندند، سالم‌تر و شاداب‌تر هستم.

با توسعه شهرنشینی و کم‌تحرکی میان افراد جامعه و کمبود وقت شاهد گرایش افراد به سمت فست‌فودها هستیم که این غذاها نیز به دلیل داشتن افزودنی‌های بسیار منشاء بیماری‌های گوارشی، قلبی و عروقی هستند.

پیتزا، سوشی، لازانیا و هزاران غذای به قول بسیاری از مردم، جای آبگوشت و آش را گرفته است، پختن این گونه غذاها به یک وعده در دو هفته آن هم در پاتوق آخر هفته خانواده‌ها محدود شده است.

پیدایش ساندویچ در ایران

هنگامی که به کتاب‌فروشی می‌روی، توجه بسیاری از خانم‌های جوان تنها به سمت کتاب‌های آشپزی آموزش فست‌فودهاست، در واقع این نوع غذاها در ایران جای خوبی باز کرده و روز به روز بر تعداد طرفداران آن نیز افزوده می‌شود.

ریشه این تغییر ذائقه را باید در تاریخ جستجو کرد زمانی که ناصر‌الدین شاه در آلمان سوار بر ترن بود و از شهری به شهر دیگر به سیاحت می‌گذراند، با سینی غذایی که در دست یکی از مهمانداران بود، مواجه شد در این سینی نان دراز لوله شده‌ای بود که تکه گوشتی در آن قرار داشت، در کنار آن یک بطری نوشیدنی نیز برق می‌زد. در این لحظه پادشاه ایران پی برد می‌توان به جای گذاشتن گوشت کوبیده در لابه‌لای نان چیز دیگری هم گذاشت و شاید هزاران برابر خوشمزه‌تر از خوراکی‌های ایرانی است، همان چیزی که در حال حاضر آن را ساندویچ می‌نامند.

زمانی که ساندویچ فروشی در ایران آغاز به کار کرد، کمتر کسی به سمت آن می‌رفت و در واقع خوردن این گونه غذاهای فرنگی را نادرست می‌دانستند و کسانی هم که صاحب این مغازه‌ها بودند، به افرادی بی‌خانمان و بی‌سفره متهم می‌شدند، اما آرام آرام با رواج تولید سوسیس و کالباس پای فست‌فودها نیز به خانه‌ها باز شد، به گونه‌ای که قهرمان خوراکی‌های دیگر بوده و کمتر غذاهای سنتی یارای رقابت با این نوع غذاها را در خود می‌بیند.

آبگشت، ترشی، سبزی و دوغ این روزها جای خود را به ساندویچ و سس و دلستر داده است. در رستوران‌ها و ساندویچ‌فروشی‌ها گاهی افرادی را می‌بینی که لپ‌هایشان باد کرده و با همه انرژی چشمشان به دنبال بقیه ساندویچشان است که بر زمین نریزد.

غذاهای سنتی گرچه در طعم و رنگ از غذاهای مدرن کم ندارند، اما در مصاف با طنازی و عشوه گری غذاهای امروزی در حال عقب‌نشینی هستند و به سختی می‌توان به یاری غذاهای سنتی رفت، چرا که رنگ و بو و نامی که از غذاهای مدرن بر سر زبان‌ها افتاده را به سختی می‌توان کمرنگ کرد.

یکی از متخصصان تغذیه و رژیم درمانی بهترین روش برای جلب توجه افراد به غذاهای سنتی را عرضه این نوع غذاها به صورت فست‌فود عنوان کرده و می‌گوید: از آنجایی که نوجوانان و جوانان دیگر تمایلی به غذاهای سنتی ندارند، می‌توان اسن مواد غذایی را به صورت فست‌فود در اختیار این افراد قرار داد تا جلوه زیبا و دلچسبی داشته باشد.

مسعود کیمیاگر ادامه می‌دهد: نخستین فست‌فود دنیا را آقای ساندویچ فرانسوی درست کرد، همانند همان لقمه‌های خودمان است که افراد با توجه به کمی وقت از این گونه غذا استفاده می‌کردند و این شیوه روز به روز گسترش پیدا کرد تا اینکه اینک در سر تا سر دنیا شاهد ایجاد رستوران‌ها و ساندویچ‌فروشی‌ها هستیم.

با این حال بسیاری از غذاها مانند کباب کوبیده، قورمه سبزی، قیمه، فسنجان، کله پاچه و آش رشته هنوز هم طرفداران خاص خود را دارد و میدان رقابت با پیتزا و فست‌فودهای رنگارنگ را خالی نکرده است.

فست‌فودها با طرح و رنگ اغوا کننده جوانان را به خوبی فریب می‌دهند، گرچه بزرگترها در این زمینه آگاهی لازم را دارند و می‌توانند از خوردن آنها جلوگیری کنند، اما نوجوانان به سختی می‌توانند جلوی شکم خود را گرفته تا گول این رنگ و لعاب را نخورند.

غذای جسم آدمی به قدری دارای اهمیت است که خداوند بارها در قرآن و احادیث به پاک‌ترین و بهترین غذاها و میوه‌ها سوگند یاد کرده و باید این موضوع را ارج نهاد و در انتخاب غذایی که سلامت فرد را تضمین می‌کند، توجه لازم را به کار برد.

.

.

.

.

.

فارس