بر اساس آمارهای موجود طی سالهای اخیر برداشت برگ سبز چای روند کاهشی داشته، به طوری که طی سالهای 90 و 91 به ترتیب 131 و 110 هزار تن برگ سبز چای برداشت شده که از این میزان بیش از 25 هزار تن چای خشک بدست آمده است.
در سال جاری نیز میزان برداشت برگ سبز چای به حدود 89 هزار تن رسید که نسبت به سال گذشته حدود 21 هزار تن کاهش تولید را نشان می دهد که از این میزان 18 تا 19 هزار تن چای خشک حاصل می شود.
همچنین طی سالهای گذشته سطح زیر کشت باغات چای در استان های گیلان و مازندران حدود 32 هزار هکتار بوده که هم اکنون این رقم به کمتر از 18 هزار هکتار می رسد.
تعداد کارخانجات فرآوری برگ سبز چای نیز از 180 مورد به تازگی به 130 مورد فعال و نیمه فعال رسیده که این موضوع زنگ خطری برای صنعت چای کشور است.
در حالی که بر اساس آمار سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران، در سال 76 میزان برداشت برگ سبز چای 305 هزار تن از 34 هزار هکتار بوده است که حدود 70 هزار تن چای خشک در کشور تولید شد.
هم اکنون سرانه مصرف چای خشک کشور 110 هزار تن است که تنها حدود 20 تا 25 درصد آن در داخل تولید می شود و مابقی وارد می شود.
حال برخی مسئولان تغییرات آب و هوایی را در کاهش تولید سالانه برگ سبز چای دخیل می دانند، اما بخش عمده این مشکلات به پائین بودن نرخ خرید تضمینی برگ سبز چای، تعویق در زمان واریز مطالبات چایکاران، نداشتن بیمه تامین اجتماعی، نبود تسهیلات بانکی، پائین بودن حق بیمه خسارت باغات، عدم ارایه تسهیلات برای به زراعی باغات، مسن بودن بوته های چای، کاهش تدریجی کمیت و کیفیت محصول، وجود مناسبات ضعیف تجاری، استفاده از کانال های سنتی برای فروش، محروم بودن کارخانجات فرآوری چای از استانداردهای بین المللی، فرسوده بودن ماشین آلات فرآوری و تامین معیشت چایکاران از صنعت چای باز می گردد.
همچنین سازمان چای شمال کشور طی سالهای اخیر برای بهبود وضعیت صنعت چای کشور وعده و وعیدهای زیادی داده، اما تاکنون هیچ یک از این وعده ها در خصوص تامین و پرداخت به موقع مطالبات چایکاران، بیمه محصول، تعیین مناسب نرخ خرید تضمینی برگ سبز عملی نشده است.
این در شرایطی است که هر ساله نحوه واریز مطالبات چای کاران ناشی از خرید تضمینی برگ سبز چای تغییر می کند، به طوری که امسال بخشی از مطالبات چایکاران توسط دولت و بخشی توسط کارخانجات فرآوری محاسبه و پرداخت شد که این تغییرات در نحوه پرداخت مطالبات، چایکاران را در ادامه فعالیتشان در این صنعت با سردرگمی و مشکل مواجه کرده است.
با توجه به افزایش هزینه های تمام شده تولید، کاشت و برداشت این محصول برای چایکاران مقرون به صرفه نبوده و ترجیح می دهند با تغییر کاربری باغات چای مشکلات معیشتی خود را برطرف کنند.
همچنین طی سالهای اخیر عملیات اصلاح و به زراعی در بخش عمده باغات چای شمال کشور انجام نشده که همین امر روی کیفیت و کمیت محصول تاثیر بسزایی داشته است، به طوری که سالانه برداشت برگ سبز چای درجه دو از میزان برداشت برگ سبز درجه یک بیشتر است.
حال بر همگان روشن است که ادامه روند کاهش تولید برگ سبز چای می تواند در انحطاط صنعت چای کشور موثر باشد، بنا بر این انتظار می رود دولت و مسئولان زیربط با ارایه تسهیلات برای عملیات به زراعی، رفع مشکلات و احیای صنعت چای کشور را بیش از گذشته مورد حمایت قرار دهند.
این در حالیست که رئیس سازمان چای شمال کشور پاسخگوی تماس های مکرر خبرنگار ایرنا در خصوص مشکلات ایجاد شده صنعت چای کشور نیست.
صنعت چای کشور از سال 1280 توسط کاشف السلطنه در شهر لاهیجان واقع در استان گیلان پایه گذاری شد و نخستین کارخانه فرآوری این محصول نیز در سال 1309 در باغ کشاورزی لاهیجان فعالیت خود را آغاز کرد.
هم اکنون رقم بذر آسامی بیشترین میزان کشت چای کشور را به خود اختصاص داده است. چای واژه ای چینی است که در کشور چین و شمال هندوستان به کار می رود و با همان تلفظ وارد زبان فارسی شده است.
نام این گیاه در گویش چینی جنوبی چای و در گویش چینی شمالی به صورت تِی تلفظ می شد و هر دو تلفظی از یک واژه یگانه در چینی قدیم است.
چای منبع طبیعی از کافئین، تئوفیلین، تیانین و آنتی اکسیدان ها و به طور تقریبی بدون چربی، کربوهیدرات ها و پروتئین است که دارای طعمی مطلوب کمی تلخ و گس است.
ایرنا