دکتر رضا ملک زاده که روز پنجشنبه در جشنواره علمی فرهنگستان علوم پزشکی سخن می‌گفت، اظهار داشت: طی یک دهه گذشته، نرخ باروری در کشور به 1.9 کاهش یافته که هیچ کشوری در دنیا چنین کاهش رشدی نداشته است. با ادامه این روند، جمعیت پیر و بزرگسال در کشور در حال افزایش است.
وی اظهارداشت: ایران در زمینه کنترل بیماری های واگیردار بسیارموفق بوده به عنوان مثال در سال 1950 بیماری مالاریا در تمام ایران شیوع داشت اما امروزه ریشه کن شده است. شاید این بیماری گاه در بخش هایی کوچک دیده شود اما به عنوان یک بیماری واگیردار از بین رفته است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت افزود: ایران در بخش کنترل بیماری های عفونی و واگیردار بسیار موفق بوده اما از سوی دیگر شاهد افزایش بیماری های غیر واگیر مانند افسردگی هستیم.
وی گفت: پیش از پیروزی انقلاب اسلامی جمعیت کشور 30 درصد شهری و 70 درصد روستایی بود اما اکنون این رقم کاملا جابه جا شده است. این تغییر و جابه جایی در طولانی مدت مشکلاتی ایجاد می کند که امروزه با برخی از آنها مواجه هستیم از این رو باید به این بخش نگاه ویژه ای شود که هوای آلوده در کلان شهرها به ویژه تهران یکی از آنهاست.
ملک زاده گفت: بسیاری از بیماری هایی که افراد در سنین بالا به آن مبتلا می شوند ریشه در کودکی آنها دارد از این رو نحوه زندگی و محل زندگی از اهمیت زیادی برخوردار است.
وی با تاکید بر این که سیستم وزارت بهداشت باید از کنترل و درمان بیماری های واگیردار به سمت بیماری های غیرواگیر حرکت کند از شیوع ریسک فاکتورهای بیماری های غیرواگیر در کشور ابراز نگرانی کرد و گفت: امروزه مصرف دخانیات به ویژه قلیان بسیار باب شده است که جلوگیری از این گونه رفتارها نیازمند فرهنگ سازی و صرف هزینه است.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت با تاکید بر این که اولویت تحقیقات این حوزه نیز باید براساس بار بیماری ها معطوف به کاهش عوامل خطر بیماری های غیرواگیر باشد گفت: برخی ریسک فاکتورها در کشور وجود دارد که به آنها توجه نمی شود. مثلا هر فرد باید روزانه پنج نوبت میوه و سبزیجات تازه مصرف کنند در حالی که 88 درصد مردم ما کمتر از این میزان میوه و سبزی می‌خورند و میانگین میوه و سبزی مصرفی یک و نیم واحد است.از سوی دیگر 48 درصد مردم اضافه وزن و 17 درصد مشکل چاقی دارند که این معضل رو به افزایش است. 45 درصد افراد جامعه نیز کم تحرکند و درصد قابل توجهی از فشار خون و قند خون بالا رنج می‌ّرند در حالی که این ریسک فاکتورها تا 80 درصد قابل پیشگیری هستند.
وی در ادامه به وضعیت تحقیقات علوم شزشکی در کشور اشاره کرد و گفت: در زمینه ایجاد مراکز تحقیقاتی و پژوهشی در حوزه علوم پزشکی پیشرفت های خوبی داشتیم به گونه ای که اکنون 250 مرکز تحقیقاتی در کشور وجود دارد که 567 مرکز دیگر در نوبت تصویب برای راه اندازی هستند. همچنین 30 پژوهشکده و 54 دانشگاه علوم پزشکی در کشور فعال است.
ملک زاد گفت: از سوی دیگر تولید علم در زمینه پزشکی در کشور قابل توجه است به طوری که 37 درصد مقالات ایرانی ثبت شده در پایگاه اسکوپوس و 38 درصد مقالات ارائه شده در نشریات نمایه شده در ISI به بخش پزشکی اختصاص دارد.
وی افزود: ایران در سال 2012 از نظر تعداد مقالات در رتبه 17 و از لحاظ میزان استناد به مقالات در رتبه 28 دنیاست. همچنین در حال حاضر 315 مجله در حوزه علوم پزشکی در کشور چاپ و منتشر می شود که باید طبق برنامه به 350 مجله افزایش یابند.
معاون تحقیقات و فناوری وزیر بهداشت گفت: اگرچه از حدود هزار و 251 مجله علمی منتشر شده در کشور 946 عنوان مربوط به وزارت علوم و 315 مجله مربوط به وزارت بهداشت است ولی نسبت مجلات پزشکی نمایه شده در پایگاه های بین‌المللی بیش از نشریات غیرپزشکی است به طوری که در حال حاضر 87 مجله علوم پزشکی کشور در پایگاه اسکوپوس و 163 مجله در کل نمایه ها ثبت شده است.
وی خاطرنشان کرد: طبق برنامه باید تا سال 1404 شمار ثبت اختراعات سالانه کشور در حوزه سلامت به 280 ژتنت برسد.
ملک زاده با تاکید بر ضرورت گسترش تحقیقات در پژوهشگاه ها و مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان گفت: در سال جاری اعتباری حدود 200 میلیون دلار برای کمک به شرکت های دانش بنیان در نظر گرفته شده بود.
وی در خصوص بودجه پوهش کشور نیز گفت: تولید ناخالص ملی کشور در سال 2013 بالغ بر 200 میلیارد دلار بوده که حدود نیم درصد آن یعنی یک میلیارد دلار به بخش پژوهش اختصاص یافته در حالی که طبق برنامه توسعه باید سهم این بخش از تولید ناخالص ملی باید حدود 2 درصد باشد.
ملک زاده اظهارداشت: بودجه پژوهشی وزارت علوم در سال 92 تنها 85 میلیون دلار - کمتر از 10 درصد بودجه پژوهش کشور - بوده و این در حالی است که 40 درصد تولیدات علمی کشور مربوط به وزارت بهداشت است.
وی خاطرنشان کرد: بیش از 70 درصد بودجه وزارت بهداشت صرف درمان، بیش از 20 درصد صرف بهداشت، 3 درصد صرف آموزش و حدود 2 درصد صرف پژوهش می‌شود.
ملک زاده تصریح کرد: بودجه پژوهشی سالانه آمریکا، 120 میلیارد دلار، اروپا، 81 میلیارد دلار، ژاپن 27 میلیارد دلار، هند دو میلیارد دلار و کره 1.5 میلیارد دلار است.
ایسنا