ریواس یا ریباس یا ریواج یک گیاه علفی است که در فصل بهارو اوایل تابستان می روید که به ساقه زیرزمینی این گیاه راوند می گویند.
ریواس گیاهی است از تیره هفت بندان (Polygonaceae) بومی آسیا (به احتمال سیبری یا هیمالیا) که از سده شانزدهم در اروپا کشت می شود و در پیش از میلاد مسیح در چین به عنوان دارو مصرف می شد.
ریواس همچنین در دامنه بینالود، کوهستان های آذربایجان، و بلندی های البرز در شمال تهران و همچنین در کوههای روستای رباط ترک به صورت وحشی رشد می کند و اهالی با چیدن سنگ دور ساقه اش آن را پرورانده و سبب بلندتر شدن ساقه اش می شوند.
مشخصات ظاهری ریواس، این گیاه خوراکی دارای یک ریشه معمولی است که یک تا دو متر در خاک رشد می کند و از ویژگی های منحصر به فرد این که، ریشه ریواس در برابر سرما و یخبندان مقاوم است.
این گیاه در غذاهای ایرانی به صورت خام و پخته در سالاد و خورش کاربرد دارد و در کوفته ریزه و رب و پیاز و صورت دیگر همراه با گوشت قرمه سبزی، همراه با نعناع و جعفری پخته می شود، این خورش ها ویژه نواحی جنوبی البرز از جمله تهران و قم است.
کارشناس تغذیه بیمارستان امام خمینی(ره) شهرستان محلات گفت:خوردن گیاه ریواس برای بدن فواید فراوانی دارد از جمله برای تقویت معده و کبد مفید است وبا خوردن 100 گرم آب ریواس یا رب ریواس برای بیماران تب دار و بی اشتها مفید و یرقان و سستی را درمان می کند.
مریم نوروزی افزود: این گیاه خودرو خوراکی، طبیعت سرد دارد و دارای ویتامین ها و املاح معدنی گوناگون است وبرای تمامی اعضای بدن، ماده غذایی بسیار مفیدی است و اثر شگفت انگیز و معجزه آسایی دارد.
وی اظهار داشت: خوردن ریواس صفرا و دل به هم خوردگی را رفع و می توان از آن برای برای تهیه خورش، کمپوت، مربا و شربت استفاده کرد.
وی گفت:ریواس به عنوان فعال کننده عملکرد دستگاه گوارش، ناقل نمک های صفراوی و محرک ترشح کبد شناخته شده است. نخستین کارکرد آن در دهان این است که با تحریک اعصاب دهان به واسطه مزه تلخ خوشایندش، موجب پاک شدن حفره دهان می شود و دهان را برای چشیدن غذای بعدی آماده می کند.
نوروزی افزود:این گیاه سبب افزایش ترشح معده می شود وعلاوه بر این با تحریک ترشح نمک های صفراوی از کبد، به تنظیم جذب چربی از روده کمک می کند.
کارشناس تغذیه بیمارستان امام خمینی(ره) شهرستان محلات گفت:نوشیدن شربت ریواس برای درمان کم خونی و بی اشتهایی مناسب و بهتر است ریواس تازه مصرف شود چراکه پس از گذشت یک سال به تدریج اثر دارویی آن کم می شود.
نوروزی افزود: مصرف آب ریواس همراه با آب هویج، کرفس، خیار و سیب بسیار مفید است و می توان یک سوم آب ریواس و دو سوم آب بقیه مواد را هر روز میل کرد.
ریواس همچنین اشتها آور و برای درمان یبوست مفید است ودر طب سنتی ریواس برای دفع بعضی از باکتریهای مضر استفاده می شود.
بهترین نوع ریواس آن است که از کشور چین می آورند و رنگ آن قرمز و میانه آن زرد رنگ است و به آن ریوند چینی می گویند.
ریواس غنی از فیبر و ویتامین c بوده در آن آب، پروتئین، قند، کربو هیدرات، کلسیم ، ویتامین های A و B سدیم و پتاسیم وجود دارد.
از جمله خواص دارویی ریواس شامل؛ طبیعت آن سرد و مقوی ملین و کرم کش است و لوز المعده را وادار به ترشح انسولین کرده و قند خون را کم می کند.
خوردن ریواست برای رفع جوش بدن مفید و درد معده و بیماری های کبدی نافع و باعث تقویت معده و روده شده و تنظیم کننده ترشحات و حرکات معده است.
از دیگر خواص دارویی این گیاه ، سستی و خماری را بر طرف و مسرت بخش است و برای امراض وبایی و اسهال مفید و خون را تصفیه می کند.
ورود گیاه خوراکی ریواس به بازار بهاره میوه و تره بار شهرستان های جنوب استان مرکزی (خمین ، دلیجان، محلات) حال و هوای خاصی به این بازار داده و علاقه مندان زیادی گیاه مذکور را برای مصارف خوراکی و تهیه خورش فصل خریداری می کنند.
ایرنا